Arxitektura yodgorliklarini o’rganish. Yodgorliklarni o’rganishning ahamiyati katta. Shaharlarni paydo bo’lishi, rivojlanishi, har bir yo’l, ko’prik, masjid, madrasa, rasta, bozorlar, mozor, saroy, maydon, xaykal, teatr, bog’lar, stadionlar o’rganilmokda.
Har bir imorat kim xukmronligi davrida, qaysi ustalar rahbarligida kachon qurib tugallanganligi o’rganib boriladi.
Samarqand 1930 yilgacha O’zbekiston poytaxti bo’lib keldi.
Amir Temur davrida Samarqand Movorounnaxr poytaxti edi. Samarqand o’zining boy arxitektura yodgorliklari, saroylar, bog’lar, masjidlar, madrasaslarining go’zalligi, ko’pligi bilan dunyoda tanilgan shaharlardan hisoblanadi.
Samarqand saykali ruyi zamin ast
Buxoro quvvati islomi din ast
Amir Temur davrida Samarqand «Sharqning jannati», «Sayqali zamin», «Sharqi musulmonlar dunyosining gavhari», «Sharqning Rimi» deb ataganlar. Bu erda:
Shoxi Zinda ansambili, 11 ta daxma 1434… yil
Bibixonim masjidi 1399 - 1404 yillar
Go’ri Amir daxmasi 1404 yil
Ulug’bek rasadxonasi 1428 - 29 yillar.
Registon imoratlari
Ulug’bek madrasasi 1417 - 1420 yillar
Sherdor madrasasi 1619 - 1636 yillar
Tillaqori madrasasi 1647 - 1660 yillar
Samarqandda Ulug’bek madrasasi 1420 - 1425 yillar
Registon Sherdor madrasasi qarshisida peshtoqida Yulduzli osmon tasvirlangan.
Shoxi Zinda ansambili 14 - 15 asr
Ko’sam ibn Abbos sag’anasi 14 asr
Tuman Og’a maqbarasi 1405 - 06 yillar
Shodi mulkota maqbarasi 1372 yil
Shirinbeka maqbarasi 1385 yil
Xoja Axmad maqbarasi 14 asr
To’g’li Tekin maqbarasi 14 asr
Ruxobod maqbarasi 1380 yil
Bibixonim masjidi 1399 - 1404 yillar
Go’ri Amir maqbarasi 1404 yil
Registon maydoni
Shayboniylar daxmasi
Abyudi Dorun kompleksi 15 asr. Xonaqa, xovuz
Xoja Axror masjidi, xovuz 15 asr
Abda Birun xonakosi 17 asr
Xazrati Xizr masjidi 1854 yil
Arabota maqbarasi 977 yil
Amir Temur jome’ masjidi 1399 - 1404 yillar qurilgan. Bular faxrimiz, g’ururimiz.
1998 yil 23 oktyabr Samarqand shahrida Imom al - Buxoriyning 1225 yillik yubileyi munosabati bilan yodgorlik majmuasining ochilishiga bag’ishlangan marosimda I. Karimov nutq so’zlab, shunday dedi:
«Biz ezgu ishlarni qancha ko’p qilsak, ulug’ ajdodlarimiz izzat - ikromini joyiga qo’ysak, ularning tabarrk nomlarini butun dunyoga tarannum etsak, yaratganning o’zi bizni balo - qazolardan asraydi, bizga kuch - qudrat ato etadi, yo’limizni ochib beradi».
«Buyuk vatandoshimiz bashariyatga tengsiz ma’naviy meros qoldirib ketdi. Bu merosning gultoji eng quvonchli xadislar to’plami Al - jame’ as - saxix «Islom dinida» Qur’oni Karimdan keyin e’zozlanadigan ikkinchi manbadir».
«Men bu muazzam yodgorlik majmuina shunchaki ziyoratgox emas, balki go’zal O’zbekistonimizni butun dunyoga tanitadigan yosh avlodimizni ezgulik ruhida tarbiyalaydigan, har bir insonni hayot va abadiyat haqida o’ylantiradigan aziz maskan bo’lib qolishiga ishonaman».