MAVZU: N.V. KUZMINA BO’YICHA AKMEOLOGIYANING KLASSIFIKATSIYASI
REJA:
1. Akmeologiya haqida tushuncha
2.
3.
AKMEOLOGIYA
Akmeologiya — zamonaviy yangi fan. Uning muhim vazifasi muayyan kasb-koriikning yuksak pog‘onaga ko‘tarilishidagi turli jihatlarini о ‘rganishdir. Akmeologiyaning maztnun -mohiyati — insonning har bir kasb-hunarni bilim orgaii chuqur egallashi, uning jamiyat rivoji, millat ravnaqi, turmush faro vonHgi hamda ijtimoiy taraqqiyotning iqtisodiy, siyosiy, та ’naviy-huquqiy jihatlariga ijobiy ta’sirini kuchaytirishga xizmat qilishini chuqur anglashi, o‘z ijodiy faoliyatini, kasb-hunar sohasidagi burch va mas’uliyatini ado etishga sarflash maqsadida mukammallik va kamolotga erishishni о ‘rganishdan iborat», deydi taniqli faylasuf F.Shayxova.Shayxova X.A. Ma’naviyat — kamolot ko'zgusi. — Т.: G‘afur G'ulom nomidagi NMIU, 2009. 115-b.
Akmeologiya atamasi 1928-yilda rossiyalik psixoiog N.A.Ribnikov tomonidan ilk bor ilmiy muomalaga kintilgan. Inson ontogenezidan keyingi bosqichlarida rivojlanib boradigan, yetuklik bosqichigacha shakllanadigan, individual shaxsiy va subyektiv taraqqiyotida k o‘tarilib boradigan cho‘qqini ilmiy maktabning bu namoyondalari ko‘pincha kulminatsiya yoki optimum deb ataydilar. Insoniyat tarixida fan, madaniyat rivojlanishida tub o‘zgarish yasagan Uyg‘onish davrining akmeologik tomoni shundaki, bunda insonning o‘z-o‘zini anglash tizimi va uning darajalarini aniqlovchi tashkiliy tuzilmalaming turli-tumanligidadir. Bir soha akmesi, masalan, falsafa, boshqa soha va y o‘nalishlar — astronomiya, matematika, meditsina va boshqa fanlar akmesi bilan bog‘lanib ketdi.
Akmeologiya atamasi 1928-yilda rossiyalik psixoiog N.A.Ribnikov tomonidan ilk bor ilmiy muomalaga kintilgan. Inson ontogenezidan keyingi bosqichlarida rivojlanib boradigan, yetuklik bosqichigacha shakllanadigan, individual shaxsiy va subyektiv taraqqiyotida k o‘tarilib boradigan cho‘qqini ilmiy maktabning bu namoyondalari ko‘pincha kulminatsiya yoki optimum deb ataydilar. Insoniyat tarixida fan, madaniyat rivojlanishida tub o‘zgarish yasagan Uyg‘onish davrining akmeologik tomoni shundaki, bunda insonning o‘z-o‘zini anglash tizimi va uning darajalarini aniqlovchi tashkiliy tuzilmalaming turli-tumanligidadir. Bir soha akmesi, masalan, falsafa, boshqa soha va y o‘nalishlar — astronomiya, matematika, meditsina va boshqa fanlar akmesi bilan bog‘lanib ketdi.
Ayrim manbalarda akmeologiya B.G.Ananyev, V.M.Bexterev, V.N.Myasishev, E.S.Kuzmin, N.V.Kuzmina, N.A.Ribnikov va boshqalar tomonidan yaratilgan yangi fan, degan qaydga nazarimiz tushadi. Ammo bu kabi ta’rifning qanchalik to‘g‘ri ekanligiga albatta ilmiy nuqtayi nazardan qarash maqsadga muvofiq bo‘lar edi, deb o‘ylaymiz. Sababi, akmeologiyaning asosiy rivojlanish bosqichlari tarixiyfalsafly davrlar silsilasi bilan bog‘liq.
Ayrim manbalarda akmeologiya B.G.Ananyev, V.M.Bexterev, V.N.Myasishev, E.S.Kuzmin, N.V.Kuzmina, N.A.Ribnikov va boshqalar tomonidan yaratilgan yangi fan, degan qaydga nazarimiz tushadi. Ammo bu kabi ta’rifning qanchalik to‘g‘ri ekanligiga albatta ilmiy nuqtayi nazardan qarash maqsadga muvofiq bo‘lar edi, deb o‘ylaymiz. Sababi, akmeologiyaning asosiy rivojlanish bosqichlari tarixiyfalsafly davrlar silsilasi bilan bog‘liq.