Mavzu: O‘G‘il bolalar shortigining namunasini tayyorlash ishdan maqsad

Yasli yoshida (86-52)	Maktabgacha tarbiya yoshida (10-56)	Kichik maktab yoshida (134-68)	Katta maktab yoshida (176-92)	O’spirin (176-92)
Tez o’sadigan yoshda (176-100)
R	87,8	89.1	111.8	134.0	150.4	150.7
Vold,bel	-	85.4	107.4	128.9	144.4	144.8
Vk.bel	54.8	77.7	97.5	116.8	129.9	128.2
Vbel.chiz	46.7	64.7	82.7	99.6	110.7	110.6
Vora.nuq	68.7	-	-	-	-	-
Vk	18.0	21.3	25.2	28.9	34.0	35.6
Vol.bel	4.0	-	-	-	-	-
Sboyin	12.1	12.9	14.8	16.3	19.0	19.8
Sk1	26.1	28.9	35.0	39.5	47.6	51.0
SkII	-	29.3	35.5	40.1	48.2	51.9
Sk	26.0	28.0	34.0	38.0	46.0	50.0
Sbel	25.5	25.8	30.0	32.6	38.0	41.5
Sson	28.5	30.5	36.9	41.8	48.4	51.0
0el	17.5	17.6	21.6	24.2	29.3	32.0
0bil	-	12.4	14.1	15.6	17.5	18.0
Dqo’l.tir	15.4	19.3	24.2	29.0	33.0	33.4
Dold.bel	30.6	34.5	40.2	46.1	53.3	54.9
Dor.uz	23.8	27.2	32.2	37.9	44.4	45.0
Dor.uz1	25.2	28.8	34.2	39.9	46.8	47.4
Dboy.old.bel1	25.4	46.7	32.0	37.3	43.4	44.3
Shol.q	6.7	8.6	11.2	13.0	15.1	15.1
Shq	10.6	11.0	13.2	15.1	18.0	19.0
Shor	10.1	12.6	15.1	16.7	19.3	20.3
Sk	6.0	6.5	7.8	8.9	10.6	11.4
dld-orq.k	12.9	14.2	17.3	19.4	22.9	24.7
dqo’l.ver	5.5	7.2	8.9	10.5	11.7	12.2
dold-or.bel	15.3	14.0	15.7	10.5	19.7	21.7
Gk1	1.3	3.4	3.9	4.4	4.7	4.7
Dyon.bel	46.7	65.5	83.9	101.0	111.8	111.6
Dpast	33.8	47.8	62.6	76.1	83.4	82.4
Vtiz	22.8	28.7	37.4	45.0	49.2	49.2
GbelII	2.8	2.8	3.3	3.9	5.2	5.6

139-rasm. O’g’il bolalar shortigining konstruktsiya chizmasi. O’g’il bolalar shortigi old va ort bo’lagi konstruktsiya chizmasi; V) o’g’il bolalar koylagi yeng konstruktsiya chizmasi; G) o’g’il bolalar koylagi yoqa konstruktsiya chizmasi.

«O’G’IL BOLALAR SHORTIGI» BOYICHA TEXNOLOGIK XARITA

Texnologiya asosida faoliyat turlari	Tavsiya etiladigan moslama va uskunalar	Chizma	Standart asosida operatsiyani bajarish tartibi
I	II	III	IV
II. O’g’il bolalar shortikini chizmasi
2.1. O’g’il bolalar shortiki old bo’lagi konstruktsiya chizmasi	Qalam, qaychi, o’chirg’ich	139-rasm	1-nuqtadan pastga shortik uzunligi o’lchovi 40 sm belgilab 2-nuqtani belgilaymiz. Bo’ksa aylanasining 1|2 bo’lagiga 8 sm qo’shiladi. 32:2824 sm. 3-nuqtani belgilaymiz. Old bo’lak kengligi 3-nuqtadan bo’ksa aylanasining 1|2 bo’lagiga 4 sm qo’shamiz va 4-nuqtani belgilaymiz 32:2420 4-nuqtadan tepaga perpendikulyar chizamiz va 5-nuqtani belgilaymiz. 4-nuqtadan o’nga 4 sm qoyib 6-nuqtani belgilaymiz. 4-nuqtadan tepaga 4 sm qoyib 7-nuqtani belgilaymiz. 4-nuqtadan bissektrisa 2 sm chiqaramiz va 8-nuqtani belgilaymiz. 7,8,6-nuqtalarni oval chiziq bilan chizib olamiz. 7-nuqtadan o’nga 3.5 sm qoyamiz va 9-nuqtani belgilaymiz. 9-nuqtadan tepaga perpendikulyar qoyamiz va 10-nuqtani belgilaymiz. 2-nuqtadan 11-nuqtagacha, 3-nuqtadan 4-nuqtagacha bo’lgan masofani belgilaymiz va 2 sm uzaytirib 12-nuqtani belgilaymiz. 2-nuqta bilan 12-nuqtani chizib olamiz. 5-nuqtadan bel aylanasining 1|2 bo’lagiga 3.5 sm qo’shamiz va 13-nuqta bo’ladi. 29:23.518 sm. 1-nuqtadan pastga 12 yoki 14 sm tushirib 14-nuqtani belgilaymiz. 13-nuqtadan chapga cho’ntak ishlanmasiga 3 sm qoyamiz va 15 nuqta bo’ladi. 14-nuqtadan chapga cho’ntak ishlanmasiga 3 sm qoyamiz 16-nuqta bo’ladi. Dazmol chizig’i 4-nuqtadan 3-nuqtagacha bo’lgan masofani 2 ga bo’lamiz va 17-nuqta bo’ladi. 17-nuqtadan vertikal chiziq chizib 18-nuqta, 19-nuqta bo’ladi. 18-nuqtadan o’nga 2 sm qoyib 20-nuqta bo’ladi. Tahlama uzun 6-7 sm.
2.2. O’g’il bolalar shortiki ort bo’lagi konstruktsiya chizmasi	Qalam, qaychi, o’chirg’ich	139-rasm	6-nuqtadan bo’ksa aylanasining 1|4 bo’lagidan minus 2 sm 21-nuqta bo’ladi. 32:4-26 sm 2-nuqtadan pastga 1 sm 22-nuqta bo’ladi. 6-nuqta bilan 22-nuqtani chizib olamiz. 2-nuqtadan 12-nuqtagacha bo’lgan chiziqni 4 sm uzaytiramiz va 23-nuqtani belgilaymiz. 5-nuqtadan chapga 4 sm olamiz va 24-nuqtani qoyamiz. 24-nuqta bilan 7-nuqtani 2 ga bo’lib 26-nuqtani belgilaymiz. 26-nuqtadan 0.5 sm tepaga chiqarib, 27-nuqtani belgilaymiz. 24-nuqta bel aylanasining 1|2 bo’lagiga 5.5 sm qo’shamiz va 28-nuqta bo’ladi. 29:25.520 sm 2-nuqtadan 29-nuqtagacha 3 sm bo’ladi. 28-nuqtadan pastga 12 yoki 14 sm tushirib 30-nuqtani qoyamiz va 31-nuqta bo’ladi. 31-nuqtadan pastga 7 sm tushiramiz va 32-nuqtani belgilaymiz. 31-nuqtadan o’nga va chapga 1.5 sm olinadi va 33-nuqta, 34-nuqta qoyiladi.

Bichishdan oldin paxta va ipak tolali gazlamalar namlanadi va quritiladi, lekin quritib yubormasdan, ipning boy yo’nalishida dazmollanadi. Bichilgan, tayyorlangan gazlamani stolga joylashtiriladi. Yakka tartibdagi kiyimlarni tikishda ko’proq gazlamani buklab, o’ng tarafi ichkariga qoyiladi. Andozalar bu holda yarim bo’laklarni bajaradi. Gazlamani eni 60-70 sm bo’lsa yoki qiyin rasmli bo’lsa, gazlamani ochib joylashtiriladi. Bu holda andoza sifati bo’laklar soniga to’g’ri kelishi kerak.
Gazlamaga andoza joylashtirilganda ipning boyi yo’nalishiga va gazlamadagi rasmga ahamiyat berish kerak.
Boy yo’nalishi andozaning asosiy bo’laklarida yo’nalishni ipning boyiga joylashtiriladi, chunki eniga bichilsa, bo’laklar cho’zilib ketadi. Hamma andoza bo’laklarda «Boylama ip» deb belgilanadi, agar ziyi kesilgan bo’lsa ip boyi cho’zilmaydi, shundan ip boyi yo’nalishini belgilaydi.
Andozani gazlamaga joylashtirish yirik bo’laklardan (ort bo’lak, old bo’lak, yeng, yubka old va ort bo’lagi). Barcha mayda andaza bo’laklari yirik bo’laklarning oralig’iga joylanadi, bunda andazaning boylama ip yo’nalishi gazlamaning boylama ip yo’nalishi bilan mos tushishi kerak.
Tayyor shortik va ko’ylak bo’laklarining andazasi gazlamaga to’g’nog’ichlar yordamida qadaladi. Konturlari boylab o’tkir charxlangan bo’r yoki quruq sovun bo’lagi bilan chiziladi. Bunda avval uzun chiziqlar so’ngra kalta to’g’ri va egri chiziqlar, burchaklar, belgilangan holda chiziladi. Chok uchun qo’shimcha miqdori aniqlab olingach, ikkinchi bo’rlama chiziqlar chiziladi. So’ngra andazalar yechib olinadi. Gazlama ikkinchi bo’rlangan chiziq boylab kesiladi.
24-jadval.
O’g’il bolalar shortiki va bo’laklariga qoyiladigan chok haqqi miqdori

Kiyim bo’laklari	Chok haqqi qoyiladigan qirqimlar	Chok haqqi miqdori, sm
Shortik	asos chizmasi chok haqqi miqdori hisobga olingan.
Shim belbog’i	- chekka qirqimlari;	0.7

25-jadval

Kiyim bo’laklarida tanda ipi yo’nalishi va undan chetga og’ish foizi

Shortik va ko’ylak bo’laklari	Tanda ipi yo’nalishi	Mumkin bo’lgan chetga yiqishlar
Shortik old bo’lagi	Bo’lak o’rta boy chizig’i yo’nalishiga parallel chiziq	2.0
Shortik ort bo’lagi	Bo’lak o’rta boy chizig’i yo’nalishiga parallel chiziq	2.0
Shortik manjeti	Shortik boy chizig’i yo’nalishiga parallel chiziq	3.0
Shim belbog’i	Belbog’ boy yo’nalishiga parallel chiziq.	1.0
Yon cho’ntak ko’rinmasi	Old bo’lak o’rta chizig’iga parallel chiziq	1.0
Yon cho’ntak xaltasi	Old bo’lak o’rta chizig’iga parallel chiziq	1.0

26-jadval.
Bo’laklar spetsifikatsiyasi