Mavzu: ona tili darslarida iboralar va tasviriy vositalardan foydalanish
Yüklə 1,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Hamkorlik uchun ikki shart:
- o‘quvchilarning, hatto, eng kichik qobilyatlarini rivojlantirish; - o‘quvchilarning hissiyot va sezgilarini oshirish. Bilish hursandchiligi o‘quvchini faollashtiradi bu olingan bilimlarni yanada chuqurlashtiradi va mustahkamlaydi. 54 Bolaning darsdagi faolligi: ruhiy holati va kayfiyati oldin ko‘p hollarda qanday bo‘lgan va guruh bilan ishlash jarayonida qanday o‘zgarishlar ro‘y bermoqda, degan nigoh bilan o‘quvchiga yaqin bo‘lib borish kerak. Dars so‘ngida faol ishtirok etgan guruhlar rag`batlantiriladi. Guruhlarning bajarilgan topshiriqlari o‘qituvchi tomonidan izohlanadi, fikr bildiriladi. Eng faol qatnashgan guruh o‘qituvchi tomonidan e’lon qilinadi va rag`batlantiriladi, qolgan guruhlar ham baholanadi. Uyga vazifa qilib o‘rin joy nomi bilan bog`liq ibora va tasviriy vositalarni qatnashtirib gaplar tuzib kelish buyuriladi. 55 XULOSA Respublikamiz mutaqillikga erishgach hayotimizning barcha soxalarida bo‘lganidek, ta’lim sohasida ham ulkan vazifalar belgilandi. Prezidentimiz I.A.Karimov O‘zbekiston respulikasi Oliy majlisi XIV sessiyasida so‘zlagan nutqida “Kadrlar tayyorlash milliy dasturidagi” vazifalarni hayotga tadbiq etish hech bir mubolag`asiz, strategik maqsadlarimiz, farovon, qudratli demokratik davlat, erkin fuqarolik jamiyati barpo etishimizning asosi bo‘lmog`i lozimligini takidlaganlar. Mustaqil O‘zbekistonning ravnaqi uchun olib borilayotga iqtisodiy, ijtimoiy madaniy-manaviy sohalaridagi keng ko‘lamli ishlar, O‘zbekiston respublikasining Talim to‘g`risidagi qonuni va Kadrlar tayyorlash milliy dasturi ta’limning barcha bo‘g`inlarida ona tili o‘qitishni taqazo etadi. Respublikamizda olib borilayotgan islohotlarda yuqori malakali mutahassislarni roli benihoya kattadir. Prezidentimiz – mamlakat taqdiri yoshlarning qo‘lida ta’lim olish eng muhim masala ekanligini takidlab o‘zining “Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch” asarida shunday fikrlarni keltiradi. “Biz xalqimizning hech kimdan kam bo‘lmasligi, farzandlarimiz bizdan ko‘ra kuchli, bilimli, aqlli va albatta baxtli bo‘lib yashashi uchun” bor kuch va imkoniyatlarimizni safarbar etayotgan ekanmiz, bu borada ma’naviy tarbiya masalasi hech shubhasiz beqiyos ahamiyat kasb etadi. Agar biz bu masalada xushyorlik va sergakligimizni qat’iyat va mas’uliyatimizni yo‘qotsak, bu o‘ta muhim ishni o‘z holiga, o‘zboshimchalikga tashlab qo‘yadigan bo‘lsak, muqaddas qadriyatlarimizga yo‘g`rilgan va ulardan oziqlangan ma’naviyatimizdan tarixiy xotiramizdan ayrilib, oxir oqibatda 56 o‘zimiz intilgan, umumbashariy taraqqiyot yo‘lidan chetga chiqib qolishimiz mumkin. Bu masalalarni amalga oshirishda o‘rta mahsus kasb hunar ta’limi ayniqsa ona tili fanini chuqur o‘qitish alohida etiborga loyiq. Hozirgi kunda yangi ta’lim tizimidagi zamonaviy tehnologiyalar bilan taminlash borasida ko‘plab ishlar qilinmoqda. Ushbu bitiruv malakaviy ishini ham yuqoridagi talablarga qisman bo‘lsada hissa qo‘shadi degan umiddamiz. Bitiruv malakaviy ishi kirish, uch bob va xulosadan iborat. Kirish qismida ishning maqsadi vazifalari dolzarbligi va ahamiyati haqida qisqacha ma’lumot berildi. Birinchi bob “Shaxs otlari bilan bog‘liq iboralar va tasviriy vositalarni o‘tish” bo‘lib, shaxs otlari bilan bog‘liq bo‘lgan o‘tish jarayonida iboralar va tasviriy vositalarni qo‘llash o‘quvchilarga ma’lumot berish bilan birgalikda mashqlarni o‘tish jarayonida o‘yin topshiriqlardan samarali foydalanildi. Turli o‘yin topshiriqlar ishlab chiqildi bu o‘quvchilarning shaxs oti bilan birgalikda iboralar va tasviriy vositalar haqidagi bilimlarning mustahkamlashga yordam beradi va darsni qiziqarli o‘tishini ta’minlaydi. Ikkinchi bob “Narsa otlari bilan bog‘liq iboralar” va tasviriy ifodalarni o‘tish” deb nomlangan. Ushbu bobda-narsa otlari bilan bog‘liq ibora va tasviriy ifodalarga e’tibor qaratilgan. Nima so‘rog‘iga va javob bo‘luvchi iboralar ham tasviriy ifodalarni o‘quvchilarga o‘tish tushuntirish uchun turli xil o‘yin topshiriq va mashqlardan foydalanildi. Mavzuni bunday usulda o‘tish o‘quvchilarning so‘z boyligini oshiradi. Nutqining rang-barangligini ta’minlaydi. Bir so‘z bilan aytganda o‘quvchining nutq madaniyati takomillashib boradi. 57 Uchinchi bob “O‘rin joy otlari bilan bog‘liq” iboralar va tasviriy vositalardan o‘tish” bo‘lib bu borada asosiy e’tibor o‘rin joy otlari bilan bog‘liq tasviriy ifodalarga qaratilgan. O‘quvchilar uchun qiziqarli bo‘lgan turli o‘yin-topshiriqlar musobaqa shaklidagi mashqlar va test savollari keltirilgan. Bir bitiruv malakaviy ishini yozish jarayonida turdosh otlar mavzusiga doir mashq va topshiriqlarni bajarish jarayonida pedagogik texnologiya asosida turli o‘yin, topshiriqlarni tavsiya qildi. Bu o‘yin topshiriq va mashqlar shu soha xodimlariga va ushbu sohaga qiziquvchilar uchun foyda keltiradi degan umiddaman |