Mavzu: O’quvchi shaxsi tarbiyaning obyekti va subyekti sifatida. Reja

2. Ta'lim va tarbiyani shaxs kamolotining omili sifatida izohlab bеring.
Tarbiya jarayonida quyidagi holatlar vujudga keladi: 
1. Tarbiya jarayonida kishi ongining o'sishi sodir bo'Iadi. Masalan, bola o'z 
ona tilini, atrofini o'rab turgan muhitning ta'sirida o'rganib olishi mumkin. Lekin 
o'qish va yozishni ta'lim olish yo'li bilan o'rganadi. Ma'lum bilim ko'nikma va 
malakalar faqat tarbiya jarayonida egallanadi. 

---

2. Tarbiya yordamida kishining tug'ma kamchiliklarini ham kerakli tomonga 
o'zgartirish mumkin. Chunonchi, ba'zi bir bolalar ayrim kamchilik (kar, ko'r, soqov 
va h.k) bilan tug'iladi. Lekin maxsus tashkil etilgan tarbiya yordamida, ularning 
aqliy qobiliyatlari taraqqiy qiladi, sogiom kishilar bilan barobar faoliyatda bo'lishi 
mumkin. 
Tarbiya yordamida muhitning salbiy ta'siri natijasida yuz bergan kamchilik 
(bolalarning qarta, qimor o'ynashi, chekishi, ichishi va narkotik moddalarga 
o'rganishi kabi)larni ham tugatish mumkin. 
Tarbiya - istiqboldagi maqsadni belgilaydi. Shu bois, shaxs kamolotini 
ta'minlashda ilg'or rol o'ynaydi. Tarbiyaning muvaffaqiyati ko'p jihatdan bola 
shaxsining o'ziga xos xususiyatlari, u yashayotgan muhitning ta'sirini hisobga 
olishga bog'liqdir. 
Shaxsning kamol topishida tarbiya muhim rol o'ynaydi. Uning shakllanishi 
faoliyatdan tashqarida bo'lmaydi. Shu sababli odam faoliyati uning rivojlanishi 
uchun asos boiadi. Pedagogik jihatdan to'g'ri uyushtirilgan har qanday faoliyat — 
o'yin, mehnat, o'qish, sport va boshqalar shaxsning rivojlanishiga ta'sir ko'rsatadi. 
Inson-ning kamol topish jarayonini faqat irsiyat, muhit va ta'lim-tarbiyaga bog'lab 
o'rganish, talqin qilish ham haqiqatga unchalik to'g'ri kel-maydi. Chunki, ijtimoiy 
taraqqiyotda shaxsning o'zi ham faol ishtirok etadi. 
Tarbiyalash jarayoni. Tug'ilganda, hamma chaqaloqlar bir xil yigiaydi. 
Ammo ular kat-ta bo'lganlarida, turli mavqega ega boiadi. Nima uchun? Bola o'z 
onasidan tug'ilishi bilan uni tashqi muhit asosida tarbiyalash boshlanadi, chunki, 
odatda, u ichki muhit asosida ona qor-nida tarbiya oladi. Tarbiya insonning o'z 
oilasi, jamoasi, jamiyatida muhim asos hisoblanadi, chunki hech kirn o'z onasidan 
«yomon» boiib tug'ilmaydi. 
Shaxsning shakllanishida unga berilayotgan ta'lim-tarbiyaning mazmuni, 
metodlari va vositalari bolaning yosh xususiyatlariga rnuvofiq kelishi muhim 
sanaladi. O'qituvchi o'quvchilarning ruhiy xususiyatJarini bilishi, ma'lum yoshdagi 
o'quvchilarning diqqat, xotira, tafakkur layoqatlarini inobatga olishi asosida 
faoliyat 
tashkil 
etishi 
lozim.