Mavzu: Organik moddalarni sifati jixatidan tadqiq qilish

Organik moddalarni fizik konstantalarini aniqlash

Suyuqliklarning qaynash va qattiq moddalarning suyuqlanish haroratlari ularning asosiy hamda muhim fizik konstantalaridan bo`lib, har bir modda o`ziga hos xarakterli qaynash va suyuqlanish nuqtasiga egadir. Moddalarning qaynash va suyuqlanish harorati ularni ma`lum moddalar bilan indentifikatsiyalash va tozaligi to`g`risida fikr yuritishimizga imkon beradi hamda eng asosiysi yangi adabiyotlarda yozilmagan moddalarni xarakterlash uchun qo`llaniladi.

Tekshirilayotgan modda qaysi modda ekanligini aniqlash- indentifikatsiyalash uchun ozgina qismiga taxmin qilingan ma`lum moddadan olib aralashtirilib suyuqla­nish harorati aniqlanadi. Agarda aralashma depressiya bermay suyuqlansa, ya`ni suyuqlanish haroratidagi inter­val 1-2°C dan oshmasa, aralashmadagi moddalar bir xil bo`ladi. Asosan har xil moddalar aralashmasining suyuqlanish harorati odatdagidan past bo`ladi.

Suyuqliklar bir xil bo`lsa, ular asosan 1-2°S farq bilan to`la haydaladi. Bunday hollarda tekshirilayotgan moddalar bilan solishtirilayotgan modda bir xil hisoblanadi.

Suyuqliklarning qaynash haroratini aniqlash

Kerakli asboblar: 1. Vyurts kolbasi, 100 ml li. 2. Ter­mometr. 3. Suv hammomi. 4. Libix sovutgichi. 5. Alonj. 6. Konussimon kolba, 100 ml li.

Reaktivlar: 1. Uglerod (IV)—xlorid.

Ish yo`li: Suyuqliklarning qaynash haroratini aniqlash uchun oddiy haydash uchun tuzilgan asbobdan foydalanamiz.

Yaxshilab yuvilgan va quritilgan 100 ml li haydash kolbasiga 15-20 ml uglerod (IV)-xlorid quyib, bir necha «qaynatgichlar» solamiz, termometr o`rnatilgan tiqin bilan og`zini berkitamiz va shtativga o`rnatamiz. Termometrni simob ustuni haydash kolbasi yuqorisidagi Libix sovutgichi bilan ulangan shisha naydan 0,5 sm pastroqqa tushib turishi kerak. Sovutgichni alonj yordamida yig`uv kolbasi bilan ulaymiz. Qaynash harorati aniqlanayotgan moddani suv hammomida bir me`yorda qaynatamiz. Simob ustuni ko`tarilib borib bir nuqtada to`xtagach va alonj uchida birinchi tomchilar paydo bo`lganda haroratni belgilab qo`yamiz va ko`zatib turib haydashni davom ettiramiz. Agarda modda toza bo`lsa 1°C farq bilan to`la haydalishi kerak.