Mavzu: O'zbekistonda agrosanoat majmuasining rivojlanishi va istiqbollari Reja

1-diagramma


O`zbekiston Respublikasi qishloq joylarida mulkdorlar sinfini shakllantirishning asosiy yo`nalishlari

Qishloq xo`jaligi yaqin va kelajakda oziq – ovqat mahsulotlart yetishtirishning asosiy manbasi bo`lganligi uchungina emas, balki quyidagi holatlar uchun ham agrosanoat majmuasining asosini tashkil etadi:

Birinchidan, qishloq xo`jaligi sanoatining ishlab chiqarish vositalri ishlab chiqaruvchi tarmoqlari mahsulotlariga talabning asosini belgilaydi. Sanoatning bu tarmoqlarini rivojlantirish yo`nalishlarni, shuningdek, sanoat mahsulotlarining sifati, hossalari qanday bo`lishini belgilab beradi, ba`zan esa sanoat korxonalarning joylashuviga ham katta ta`sir o`tkazadi:
Ikkinchidan qishloq xo`jaligi mahsulotlari tarkibi va joylashuvi ularni tayyorlovchi va qayta ishlovchi korxonalarning rivojlanishni belgilaydi. Qio`loq xo`jaligi mahsulotlarining turlarga qarab, ularni tayyorlovchi va qayta ishlovchi korxonalar o`zlarining quvvatini tashkil etadi. Qishloq xo`jaligi sanoatning qayta ishlovchi tarmoqlari joylashuviga ham ta`sir ko`rsatadi.
Uchinchidan, sanoatda yaratilayotgan ishlab chiqarish vositalarining samardorligi qishloq xo`jaligida yuzaga chiqadi.
Jaxon davlatlari o`rtasida yuz beradigan keskin raqobat sharoitida mamlakat iqtisodiyotining bardoshli bo`lishi va yanada rivojlanishi ma`lum darajada ushbu tarmoqqa bog`liq bo`ladi. Qishloq xo`jaligi o`ziga aloqador barcha sanoat tarmoqlariga rivojlanish uchun qaysidir ma`noda kompas rolini o`ynaydi:
To`rtinchidan, qishloq xo`jaligidagi mehnat unimdorligi butun agrosanoat majmuasi tarmoqlarining samaradorligiga ta`sir ko`rsatadi. Agarda qishloq xo`jaligida mehnat unumdorligi yuqori bo`lsa, agrosanoat majmuasi oxirgi mahsulotining arzon bo`lishi ta`minlanadi. Bu mamlakat iqtisodiyotini kuchaytiradi, aholining turmush darajasini oshiradi. Chunki aholida daromadining katta bir qismini o`z komilligini oshirish yo`lida sarflash imkoniyati ko`payadi;
Beshinchidan, qishloq xo`jaligi mahsulotlari tannarxi agrosanoat majmuasining oxirgi mahsulotlari tannarxi past bo`lishiga olib keladi. Bu, o`z navbatida, narxning past bo`lishini ta`minlaydi. Binobarin, kuchli raqobat sharoitida arzon maxsulot ishlab chiqarish hal qiluvchi ahamiyatga ega;
Oltinchidan, agrosanoat majmuasi oxirgi tayyor mahsulotining sifati qanday bo`lishi qishloq xo`jaligida yetishtirilgan mahsulot sifati bilan belgilanadi, desak xato bo`lmaydi. Albatta, tayyorlash va qayta ishlash jarayonida sifatli mahsulotning sifatini buzush mumkin, lekin o`zi sifatsiz bo`lgan qishloq xo`jaligi mahsulotidan sifatli sanoat mahsuloti ishlab chiqarish amrimahol. To`g`ri, tayyorlash va qayta ishlash jarayonida ayrim biologik ishlovlar berish, turli vitamin va mineral tuzlar qo`shish evaziga qishloq xo`jaligi mahsulotlarining dastlabki sifatini yaxshilash mumkin. Lekin bu yaxshilanish hal qiluvchi kuchga ega emas. Axir, faqatgina sifatli materialdan sifatli mahsulot olish mumkin.
Yettinchidan, aynan qishloq xo`jaligini sanoatlashtirish (industrlash) jarayoni agrosanoat integratsiyasini kuchaytiradi. Bunda qishloq xo`jaligi va sanoat yanada yaqinlashadi. Bu esa fan, texnika taraqqiyotini tezlashtiruvchi asosiy omillardan biridir.
O`zbekiston qishloq xo`jaligida ishlab chiqarish shirkatlar, fermer va dehqon xo`jaliklari shakllarida tashkil etilmoqda.