Mavzu: O'zbekistonning o'ziga xos istiqlol va taraqqiyot yo'li. O'zbekistonda demokratik, fuqarolik jamiyati asoslarining shakllanishi, amalga oshirilgan siyosiy islohotlar

O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi.Mustaqillik qo‘lga kiritilgan dastlabki kunlardayoq O‘zbekistonda demokratiyani taraqqiy toptirish uchun hozirgi zamon jahon standartlariga javob bera oladigan samarali va ishchan parlamentni shakllantirish zarurati yuzaga keldi.Demokratik tamoyillar va O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining uchinchi tamoyili – davlat hokimiyatining uch tarmoqqa bo‘linishi nuqtayi nazaridan O‘zbekiston davlat hokimiyati tizimi qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatlariga bo‘linishi qonunlashtirildi.

O‘zbekiston mustaqil, huquqiy, demokratik davlat va fuqarolik jamiyatini qurish yo’liga kirdi, bozor iqtisodiyotiga o‘tish, xalqaro huquqning mustaqil subyekti sifatida jahon hamjamiyatiga kirish yo‘lini tutdi.Birinchi Prezident I.A.Karimov “O‘zbekistonning o‘z istiqlol va taraqqiyot yo‘li” kitobida “Yangilangan jamiyatning siyosiy va davlat tuzilishi insonga uning siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy turmush tarzini erkin tanlab olishini kafolatlashi kerak”, — deb ko‘rsatgan edi.Ayni chog‘da siyosiy sohada bu “...Qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyati vakolatlarini ajratish asosida milliy davlatchilikni barpo etish, jamiyatning siyosiy tizimini davlat idoralarining tuzilishini tubdan yaxshilash, respublika hukumati hatnda mahalliy hokimiyatning vakolatlari va vazifalarini aniq belgilab qo‘yisb, adolatli va insonparvar qonunchilikni vujudga keltirishi mumkin”, - deb ta’kidlagan edi.Ana shu yo’l-yo‘riqlar va ko’rsatmalar asosida mamlakatda keng miqyosli ishlar amalga oshirildi.

1990 yilning 18 fevralida O‘zbekiston Oliy Kengashining navbatdagi yangi tarkibi saylandi.U o‘z faoliyatini boshlagan paytda sobiq sho‘ro tuzumining qonunlari amalda edi.Mustaqil O‘zbekistonning mustaqil taraqqiyoti endi yangi tipdagi qonunchilik tizimini taqozo etar edi.Shuning uchun ham Oliy Kengash O‘zbekiston mustaqilligini ta’minlashga qaratilgan yangi qonunchilik tizimini vujudga keltirish yo’lidan bordi va uni qadam-baqadam shakllantira boshladi.1990-1994- yillarda Oliy Kengash 200 ga yaqin qonun, 500 dan ziyod qaror qabul qildi, mamlakatimiz tarixida birinchi marta manilakat Prezidentini sayladi, Mustaqillik Deklaralsiyasini qabul qildi.Oliy Kengashning O‘zbekiston mustaqilligi haqidagi tarixiy qonunlarni, xususan, Asosiy qonun - Konstitutsiyani qabul qilganligi ham yurtimiz tarixidagi ulkan hodisalar hisoblanadi.
Oliy Kengash shu va shu kabi boshqa qonun hujjatlari bilan mamlakatda siyosiy islohotlarni yanada chuqurlashtirishning huquqiy asosini yaratib berdi.Parlamentarizmning rivojlanishi bosqichma-bosqich amalga oshirib borildi. O‘zbek parlamentarizmi tarixiga nazar solsak, 1990–1994 yillarda O‘zbekiston Respublikasi Oliy Mamlakat parlamentining bosib o‘tgan yo‘lini tarixiy nuqtayi nazardan tahlil etar ekanmiz, uni shartli ravishda uchta asosiy davrga bo‘lish mumkin.
Birinchi davr – 1991–1994 yillar, ikkinchi davr – 1995–2004 yillar, uchinchi davr – 2005-yildan hozirgi paytgacha.mamlakatimiz parlamenti Oliy Kengash nomi bilan atalib, 150 deputatdan iborat edi. 1995–2004 yillarda Oliy Majlis nomi bilan atalgan 250 deputatdan iborat bir palatali parlament shakllantirildi. Bir mandatli hududiy saylov okruglaridan saylangan deputatlar tarkibida Xalq demokratik partiyasidan, “Adolat” sotsial-demokratik partiyasidan, “Vatan taraqqiyoti” partiyasidan, “Milliy tiklanish” partiyasidan deputatlar bo‘lib, ilk bor parlament fraksiyalari tashkil etildi. 2005 yil 28 yanvarda Oliy Majlis qonunchilik palatasi va Senatining qo’shma majlisi bo‘lib o‘tdi.Unda davlatimiz rahbari Birinchi Prezident I.A Karimov