mavzu. Pedagogik mahoratning asosiy komponentlari 2-mavzu. Oʼqituvchi faoliyatida pedagogik qobiliyat 15

2. Darsda o‘qituvchi pedagogik mehnat madaniyati.
Biz yuqorida aytganimizdek, o‘kituvchi uchun pedagogik mahoratni egallash nafaqat o‘z predmetining xar tomonlama bilishi bilan, shuningdek, odamlarni siyosat, fan, san’at, texnika, sport sohasida nimalar qiziqtirishni ham yaxshi bilmog‘i zarur.
a) Darsning psixologik tomonini hisobga olish: O‘qituvchilar o‘quvchilar xotirasi, diqqati, irodasi, yig‘inchoqligi, chidamliligi kabi sifatlarning rivojlanish darajasini doimo sinab turadi. Bunda nimalarga rioya kilish kerak? O‘qituvchining bosh vazifasi - o‘quvchilarni hamma tomonlama yaxshi bilishi va uni tushunishga intilishdan iborat bo‘lmog‘i zarur.
Darsda optimal psixologik rejimga rioya qilish kerak. Qanday kilib? Fikrni yo‘naltirishga, ixtiyoriy dikkatni markazlashtirishga halaqit berayotgan har qanday narsani yo‘qotish zarur. SHuning uchun o‘quvchi yuzi, ko‘zi, harakatlaridagi ozgina bo‘lsada xar bir o‘zgarishlarni darrov seza bilish, unga darrov reaksiya berish, ular diqqatini boshqarish, jonlantirish va yo‘naltira bilmok zarur.
Ijodiy darsning asosiy shartlari, qiziqishlarni hisobga olish qobiliyati, fikrlash tezligini, tayyorgarlik darajasini, xar bir sinf o‘quvchilarining xarakter sifatlarini hisobga olishdan iborat.
b) O‘qituvchining o‘quvchilarga talab qo‘yish xarakteri. Oddiy hisob-kitob shuni ko‘rsatyaptiki, 45 minut davomida o‘qituvchi o‘quvchiga o‘rtacha 100 ga yaqin talablar qo‘yadi. Ko‘pmi bu yoki ozmi? Bu o‘rinda A.S. Makarenkoning gapini eslash o‘rinli «SHaxsga qancha ko‘p talab qo‘ysang, shuncha marotaba uni xurmat qil». Lekin ran nechta tapab qo‘yishda emas, boshka o‘qituvchilar qanday talab ko‘yayotganini kuzatish bilan xarakterli. SHuningdek talabalar tabiatini bilish ularning tavsifini tahlil etish kerak.
Bu o‘rinda ayrim o‘quvchilar harakatlariga baho berish, rag‘batlantirish, xulosa kilish ayrim ko‘rsatma, kamchiliklarni aytib o‘tish orqali ko‘plab o‘qituvchilar kimga kanday talablar qo‘yishni biladilar va bolalar buning oqibatida ma’lum tartibdagi talablarga ko‘nikib, ma’lum xulqiy tomonlarini shakllantirib boradi. Eng muhimi, qo‘yiladigan talablar kuchi yetadigan, aniq, ma’lum darajada oxiriga yetkaziladigan talablar bo‘lmog‘i zarur.