Muloqotni boshqarish bosqichida o‘quvchilar tashabbusini quvvatlash, dialog
muloqot tashkil etish, o‘z fikrlarini real sharoitga moslay olish ko‘nikmalari zarur
bo‘ladi.
Tahlil qilishda maqsad, vosita va natijalar majmuasini tahlil etadi. O‘quv
tarbiya jarayonida o‘qituvchi muloqotni tashkil etish va boshqarishda rahbar,
tashabbuskor bo‘ladi.
Insonning ahloqiy tarbiyalanganligi uning atrofidagi narsalarga bo‘lgan turli-
tuman munosabatlarda namoyon bo‘ladi. U insonning hislarida kechinmalarida
ifodalanadi hamda xulh atvorida hatti xarkatida bo‘ladi.
Bolalarga yaxshilik qilish va mehribonlik ichki kechinmamiz bilan holatdagina
emas, balki pedagogik faoliyatimizdagi bola bilan yoki sinf bilan munosabatdagi
asosiy motiv asosiy rag‘bat bo‘lishi kerak.
Muomala rollar orqali shaxs faoliyati uchun muayyan maydon yaratib, unda u
yoki bu sostial xulq atvorni programmalashtirish o‘qituvchi o‘quv tarbiya
jarayoniga shaxsiy roli shaklini kiritadi. Dars jarayonida o‘quvchilarni o‘qituvchi
tashkilotchi va ijrochi rollarida bo‘lishga imkon beradi. Muomala shaxsga o‘zini
tanishga o‘rgatadi. o‘qituvchi darsni rejalashtirar ekan faqat axborotni egallash
haqida o‘ylamasligi, balki avvalo o‘qituvchining yordamiga muxtoj bo‘lgan
o‘quvchilarning o‘zi ifodalay olishi uchun sharoit yartish haqida o‘ylash, har bir
o‘quvchining qiziqishini ta’minlovchi sharoitlarni ko‘ra olishi va hamkorlikni
ta’minlanishi lozim.
Muomala jarayoni ikki tipda bo‘lishi mumkin: Dialog va monolog. Monolog
muomalada hamkorlik bir tomonning ijrochiligi asosida quriladi. Pedagogik
faoliyat pedagogning bolalar bilan yaxshi munosabati jarayonida, ishni demokratik
tashkil etish va birgalikdagi ijodiy faoliyat jarayonida bo‘lishi mumkin. Diologik
muomilada esa hamkorlik ikki tomonning ijrochiligi asosida quriladi, ya’ni savol –
javob tariqasida.
Pedagogik muloqot bu o‘qituvchi professional aktivligining bir ko‘rinishi
bo‘lib, bunda ta’lim va tarbiya vazifalari o‘qituvchi hamda o‘quv tarbiya
jarayonining boshqa ishtirokchilari o‘rtasidagi o‘zaro ta’sir vositasi bilan hal
qilinadi.
Bu vaziyatda o‘qituvchi baho beruvchi rolida chiqadi, ikkinchi uning o‘zi baho
oluvchi hisoblanadi. Ravshanki bunday hollarda pedagogik ta’sir ko‘rsatish
vazifalari va vositalari ham o‘qituvchining pedagogik muloqoti har xil bo‘ladi. Biz
quyida o‘qituvchining o‘quvchilar bilan muloqotini qarab chiqamiz.
Pedagogik muloqotning tarkibiy qismlari uning vazifalari o‘qtuvchining
o‘quvchilar va kasbdoshlari bilan o‘zviy aloqalari vositalar hamda usullari muloqot
xarakteriga baho berishdan iborat bo‘ladi. Muloqot vazifalari o‘z ichiga
Dostları ilə paylaş: