Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti Boshlangʻich taʼlim fakulteti S/5 301-guruh talabasi Abdullayev Behzod
Mavzu: Prenatal va chaqaloqlik davri
Reja
1.Prenatal davrida psixofiziologik rivojlanish.
2.Chaqaloqlik davrining fiziologik va psixologik xususiyatlari.
Prenatal davri
bosqichlari
Germinal
bosqich
(urug`lanishdan
homila paydo
bo`lguncha)
Embrional
bosqich
(homilaning
2 oylikkacha
bo`lgan
bosqich)
Fetal bosqich
(3 oylikdan
9 oylikkacha
bo`lgan bosqich)
Rivojlanish bosqichlari
Fiziologik o`zgarishlar
Embrional bosqich
6 – 8 hafta davomida
Fetal bosqich
Homilada qo`l,oyoqlar,barmoqlar,yuz
,yurak,miya,o`pka va boshqa hayotiy muhim organlar yuzaga keladi.Bu bosqichning oxirlarida embrion insoniy qiyofaga ega bo`ladi.Yuz tuzilishi kun sayin o`zgaradi.Ichki organlar – o`pka,ovqat hazm qilish,chiqarish tizimi shakllanadi, lekin hali faoliyat ko`rsatmaydi.
Bu bosqichda organizmning ko`pchilik organ va tizimlari faoliyat ko`rsata boshlaydi.Harakatlari faollashadi – homila qimirlaydi,boshini o`giradi,kablarini shivirlatadi,ogzini ochadi,suyuqlik muhitida nafas olish mashqlarini bajaradi,so`rish harakatlarini amalga oshiradi.
3 oylikda
4 oylikda
5 oylikda
6 oylikda
Ko`zida qorachiq payd bo`ladi ,milkida tishlarshakllanadi, qo`l va oyoq barmoqlarida tirnoq o`sa boshlaydi.Qalqonsimon,oshqozonosti bezi,buyrak rivojlanadi, jigar Ishlay boshlaydi. Qovurg`a, umurtqa qattiqlashadi.Tana uzunligi 7.5 sm, og`irligi 14 g.ni tashkil etadi.
Tana uzunligi ortadi, bosh va tana proportciyasi
normallashadi.Yuzida lablari ko`rina boshlaydi. Yurak muskul kuchi ortib, uning qisqarish chastotasi minutiga
120-160 urishga to`g`ri keladi.
Ushlash refleksi yuzaga keladi,harakatlar hajmi va kuchi
Ortadi. Qimirlaganda ona uning tirsagi, tizzasi, boshini
seza oladi.
Homila uzunligi 30 sm.,og`irligi 0.7 kg.ga teng bo`ladi.
Ko`z to`liq shakllanadi,suyak tizimi jadal rivojlanadi,
Sochlari o`sishda davom etadi. Bu bosqichdagi eng e`tiborli voqea – miyaning o`sishidir.Bosh miya 6 marta kattalashadi,
Faoliyat ko`rsata boshlaydi.Bu nafas olish,uyqu va tetiklik
Jarayonlarining o`zaro munosabatini boshqarish imkonini beradi.
7 oyligida
8 oyligida
9 oyligida
Homila og`irligi 1,5 kg.ga teng bo`ladi. Nerv tizimi-
ning etilishi natijasida nafas olish, yutinish funktciyalari boshqariladigan bo`lib qoladi, vestibulyar apparat ishlay boshlaydi.
Homila og`irligiga haftasiga 200 g. dan qo`shilib boradi. Uning organizmi tashqi olam bilan uchrashuvga tayyorlana boshlaydi. Teri ostida yog` qatlami hosil bo`ladi, bu esa bola dunyoga
Kelgan vaqtda uni temperatura o`zgarishidan asraudi. 8,5 oyligida ko`zini ochadi, qo`llarini ko`ra oladi.
Homilada uyqu va bedorlikning sutkalik cikli o`rnatiladi.Eshitishning rivojlanishi tugaydi.O`sish-
da davom etadi.Boshi bilan pastga o`giriladi.
Og`irlikning ortish tempi pasayadi.
1953 yilda Virdjiniya Apgar standart baholash shkalasini ishlab chiqqach,vrachlar yangi tug`ilgan chaqaloq salomatligining holatini tez va ob`ektiv baholash imkoniga ega bo`ldilar. Baholash tug`ilgandan 1 minut o`tgach o`tkaziladi va 5 minutdan so`ng takrorlanadi.
1953 yilda Virdjiniya Apgar standart baholash shkalasini ishlab chiqqach,vrachlar yangi tug`ilgan chaqaloq salomatligining holatini tez va ob`ektiv baholash imkoniga ega bo`ldilar. Baholash tug`ilgandan 1 minut o`tgach o`tkaziladi va 5 minutdan so`ng takrorlanadi.
Ushbu shkala bo`yicha maksimal ball – 10.
7 va undan ortiq ballar norma.
7 balldan past ballar bola organizmining to`liq faoliyat ko`rsatmayotganligidan darak beradi.
4 balldan past bo`lsa chaqaloqni maxsus apparatda boqiladi.
Yangi tug`ilgan chaqaloqning holatini aniqlash uchun APGAR shkalasi
