Mavzu: Shaxs psixodiagnostikasi Reja: Shaxs psixodiagnostikasi haqida umumiy ma'lumot Shaxs psixodiagnostikasining tarixiy ildizlari

Mavzu: Shaxs psixodiagnostikasi

Reja:
1.Shaxs psixodiagnostikasi haqida umumiy ma'lumot
3.Shaxs psixodiagnostikasining tarixiy ildizlari
2.Shaxs psixodiagnostikasining metodlari

Shaxs psixodiagnostikasi

Shaxs psixodiagnostikasi - bu shaxsning xususiyatlari va holatlarini baholash uchun ishlatiladigan usul. Bu shaxsning shaxsiyatini baholash uchun psixologik modellar va nazariyalarni qoʻllash jarayonidir.

Shaxs psixodiagnostikasining maqsadi - shaxsning kuchli tomonlari, zaif tomonlari, fikrlash jarayonlari va xulq-atvorini yaxshiroq tushunishni taʼminlashdir.Shaxs psixodiagnozi odatda intervyular, oʻz-oʻzidan hisobotlar va standartlashtirilgan shaxsiy testlar kabi bir nechta baholashlarni oʻz ichiga oladi. Ikkita tez-tez ishlatiladigan shaxsiyat testlari - Minnesota koʻp fazali shaxsiyat inventarizatsiyasi (MMPI) va Neo shaxsiyat inventarizatsiyasi (NEO-PI).MMPI shaxsiy xususiyatlarni, psixopatologiyalarni va buzilishlarni baholaydigan bir qator bayonotlarga javoblar haqida oʻz-oʻzidan hisobot berish orqali shaxsiy xususiyatlarni oʻlchaydi. Natijalar introversiya va nevrotizm kabi shaxsiy xususiyatlarni aniqlash uchun tahlil qilinadi.

Shaxs tashxisi. Shaxs psixodiagnostikasi turli sharoitlarda, jumladan, ruhiy salomatlik klinikalarida, maktablarda va korxonalarda qoʻllanilishi mumkin. Masalan, u ruhiy salomatlik klinikalarida ruhiy kasalliklarni tashxislash va davolashda qoʻllanilishi mumkin. Biznes sozlamalarida u xodimlarni tanlash va jamoa tuzish mashqlarida foydalanish mumkin. Umuman olganda, shaxsiyat psixodiagnozi odamlarga oʻzini va xatti-harakatlarini yaxshiroq tushunishga yordam berishda qimmatli vosita boʻlishi mumkin.

Metodlar
Shaxs haqida ma’lumot to’plashning uchta asosiy metodlari farqlanadi.
Birinchi metod- inson xulq-atvorini kundalik hayoti davomida qayd etib borish.
Metodlar haqida. Bu usul tashqi kuzatishga asoslanib Shaxsning aniq sa’yiharakatlari va muvaffaqiyatlarini tashqi kuzatish va qayd etishga asoslanadi. Mazkur usul yordamida olingan ma’lumotlarni L – ma’lumotlar deb atash qabul qilingan. Ko’p hollarda L – ma’lumotlar boshqa metodning validligini o’lchash maqsadida tashqi mezon sifatida qo’llaniladi. Uning kamchiligi ortiqcha subyektivligidir.
Ikkinchi metod ― o’ziga o’zi hisob berishga asoslangan turli so’rovnoma va metodikalarni qo’llash. Shunga o’xshash tadqiqot natijalari Q – ma’lumotlar deb atalib, ular o’zining qulayligi, axborot olishning osonligi bilan Shaxsga oid tadqiqotlarda markaziy o’rinni egallaydi. Biroq bu metod ham kamchiliklardan holi emas.
Mazkur metod o’ziga o’zi hisob berishga asoslanganligi bois ba’zi ma'lumotlar qisqartirilgan bo’lishi mumkin. Bunday qisqarishlar tekshiriluvchilarning madaniy va intellektual taraqqiyotining pastligi, motivatsiyasining tabiati, noto’g’ri etalonlardan foydalanilganligi bois kuzatilishi mumkin.
Uchinchi metod – ob’ektiv ma’lumotlarni qayd etishga asoslangan. Bunday metodlar yordamida olingan ma’lumotlar T – ma’lumotlar deb ataladi. Mazkur metodning kamchiligi yuqori darajada ko’p mehnat talab qilishi va natijalarni rasmiylashtirishning murakkabligidadir.

Tarixiy ildizlari
Shaxs psixodiagnostikasi tarixi bevosita psixologiyaning tarixi bilan uzviy bog'langan bo’lib, uning amaliy jihatdan namoyon bo’lishida katta ahamiyati mavjud.Tarixdan ma’lumki, turli xil davlatlarda harbiy xizmatga qabul qilish uchun
tanlanadigan shaxs har xil qobiliyatli va imkoniyatli sinovlardan o’tganligi hammamizga sir emas. Bu davr qadimiy Xitoyga borib taqaladi. Xitoy imperiyasida davlat xizmatiga o’tish uchun imtihonlar tizimi mavjud bo’lgan, bu 2 ming yil davom etgan.
Qadimiy yunonlarda kelgusidagi o’quvchi va askarlarga imtihon sinovlari majburiy hisoblangan. Ularning jismoniy va intellektual qobiliyatlarini aniqlash uchun turli sinovlardan o’tkazilgan. O’rta asrlarda 1370-1372-yillarda Vetnam davlati rahbariyati davlat apparatidagi barcha harbiy va fuqaroviy boshliqlarni qayta attestatsiyalashtirish o’tkazildi. Uning natijasida Vetnam kuchli feodal davlatga aylantirildi. Asosiy e’tibor jangavor shay harbiy xizmatchi ofitserlar korpusini shakllantirishga qaratilgan.
Testologiya tarixidan ham ma’lumki, dastlabki diagnsotik metodikalar, xususan, ispan olimi Xuan Xart (1530-1589), J. Eskirol (1772-1840), E. Segen (1812-1880), tomonidan taqdim etilgan diagnostik vositalar inson psixologiyasining ma'lum bir jihatlarini yoritishga qaratilgan bo’lsa-da, tashxis natijalari sifatini baholash borasida ma’lum talablar masalalari xususida to’xtalishga erta edi.Shunday bo’lsa-da, fransuz olimlar J.Eskirol va E.Segenlar psixik kasallik bilan aqliy taraqqiyotdan ortda qolish o’rtasida farqlashni mezonlar orqali o’rganishga kirishgan edilar.