Mavzu: sinfdan tashqari o’tkaziladigan jismoniy tarbiya ishlarini tashkil qilish va o’tkazish (quvnoq startlar. Estafeta. Sport bayramlari) Kirish

1.4.4 Jismoniy madaniyat to'garaklari
Maktab o‘quvchilari uchun jismoniy madaniyat to‘garaklari tashkil etilgan. Ular shart-sharoitga va hohlovchilar soniga qarab har bir sinfda, o‘quv materialini o‘zlashtirishda orqada qolayotganlar, barcha boshlang‘ich sinf o‘quvchilari uchun alohida tashkil etilishi mumkin. To‘garak ichida ularning yoshi va jismoniy tayyorgarligi hisobga olingan holda 20-25 kishidan iborat guruhlar tuziladi. Mashg'ulotlar haftada ikki yoki uch marta o'tkaziladi, ularning davomiyligi 60-90 daqiqa.
To'garakning vazifasi - bolalarning motor rejimini faollashtirish, ularning bilimlarini, motorli ko'nikmalarini kengaytirish; ularni muntazam ravishda mashq qilishga undash. Mashg'ulotlarning yo'nalishi o'quvchilarning har tomonlama jismoniy rivojlanishini, ularning harakat maktabini o'zlashtirishini, ularning to'g'ri turishini shakllantirishni, o'quv dasturi materialini o'zlashtirish sifatini yaxshilashni ta'minlashi kerak. Darslar asosan mashqlarni o'z ichiga oladi. maktab o'quv dasturi qiyin sharoitlarda va asosan in o'yin shakli.
To`garaklardagi mashg`ulotlarga metodik rahbarlik jismoniy madaniyat o`qituvchisi tomonidan amalga oshiriladi. Mashg‘ulotlarni bevosita o‘tkazishga jamoat instruktorlari, sportchi talaba-yoshlar, homiy tashkilotlarning instruktorlari jalb qilingan. O'qituvchilar o'quvchilarni to'garaklarga jalb qilishda hissa qo'shadilar, ularni tashkil etishda yordam berishadi va tegishli tayyorgarlik bilan mashg'ulotlarni o'tkazishda qatnashadilar.


1.4.5 Sport bo'limlari
Muayyan sport turi bilan shug‘ullanish istagida bo‘lgan talabalar uchun sport seksiyalari tashkil etilgan. Bo'limlarning asosiy vazifalari:
Maktab o‘quvchilarini tizimli sport turlariga jalb etish;
Tanlagan sport turi bo'yicha ularning sport takomillashuviga ko'maklashish;
Ularni maktabdan tashqari musobaqalarda qatnashishga tayyorlash;
Instruktor ishi va hakamlik musobaqalari bo'yicha bilim va ko'nikmalarni egallashga ko'maklashish.
Bo'limga mashg'ulotlar uchun shifokor ruxsatnomasini olgan asosiy tibbiy guruh maktab o'quvchilari taklif etiladi. Raqobat tanlovi istalmagan, chunki u sinfdan tashqari ishlarning asosiy vazifalariga ziddir. Bo‘limda o‘quvchilar yoshi (6--7, 8-9, 10-11, 12-13, 14-15, 16-17 yosh), jinsi, sportga tayyorgarlik darajasiga ko‘ra guruhlarga bo‘lingan. Mavjud vaziyatga ko'ra, bolalarning sport bilan shug'ullanishiga ruxsat beriladi:
6 yoshdan boshlab - badiiy gimnastika (qizlar), badiiy gimnastika, figurali uchish bo'yicha mashg'ulotlarga;
7 yoshdan boshlab - erkin, shaxmat-shashka, stol tennisi va tennis, sinxron suzish, trambolinda, suvga sakrash, suzish, gimnastika (o'g'il bolalar), akrobatika, suv chang'isi;
8 yoshdan boshlab - badminton, basketbol, ​​futbol, ​​chang'i sporti, orientirlash bo'yicha mashg'ulotlarga;
9 yoshdan boshlab - suv polosi, voleybol, konkida uchish, yengil atletika, chang'i (biatlon), chang'i sporti, shimoliy kombinatsiyalangan, chang'ida sakrash, yelkanli sport, regbi, qo'l to'pi, chim ustida xokkey, to'p bilan, shayba bilan;
10 yoshdan boshlab - tosh ko'tarish, qilichbozlik, og'ir atletika, lyuge, zamonaviy beshkurash, o'q otish, eshkak eshish va kanoeda eshkak eshish, akademik eshkak eshish, velosport, erkin kurash, klassik kurash, dzyudo, sambo, boks bo'yicha mashg'ulotlarga;
11 yoshdan boshlab - ot sporti, kamondan otish, loydan otish uchun;
17 yoshdan boshlab - bobsleyga.
8-9 va 10-11 yoshli talabalar uchun darslar haftasiga ikki marta 45 daqiqadan, boshqa yosh guruhlari uchun haftada uch marta 90 daqiqadan o'tkaziladi. Sport seksiyalarida jismoniy tarbiya o‘qituvchilari, harbiy boshliqlar (harbiy-amaliy sport turlari bo‘yicha), muayyan sport turi bo‘yicha tegishli tayyorgarlikka ega bo‘lgan va bolalar bilan sport mashg‘ulotlarini tashkil etish va o‘tkazish masalalarida malakali boshqa fanlar o‘qituvchilari mashg‘ulotlar olib boradilar.

XULOSA
Sinfdan tashqari ishlarning samaradorligi quyidagi shartlarda ta'minlanadi:
bilan yaqin munosabatlar akademik ish(mazmunning uzluksizligi, tashkiliy-uslubiy texnika va boshqalar);
O'quvchilarning keng kontingentini jismoniy tarbiya va sport mashg'ulotlariga jalb qilishni ta'minlaydigan sinflar va turli shakllarning mavjudligi;
Talaba aktivining keng ishtirokida sinfdan tashqari tarbiyaviy ishning butun tizimining tamoyillari va usullarining uzluksizligi;
Ota-onalar va boshliqlarni darslar uchun sharoitlarni moddiy-texnik ta'minlashga, seksiyalar, jamoalarni boshqarishga jalb qilish;
Maktabning jismoniy tarbiya jamoasi faoliyatini ma'muriyat va o'qituvchilar tomonidan aniq boshqarish.
Ushbu ishda quyidagi savollar ko'rib chiqildi:
Sinfdan tashqari ishlarni tashkil etish vazifalari;
Jismoniy tarbiya fanidan sinfdan tashqari ishlarni tashkil etish;
Jismoniy tarbiya fanidan sinfdan tashqari ishlarni tashkil etish shakllari.
Ish shakli kerakli natijani berishi uchun uni jismoniy tarbiya o`qituvchisi, maktab pedagogik jamoasi va uning rahbariyati, albatta, o`quvchilar ichki qabul qilishi zarur.
O’quvchi va murabbiyning faoliyati asosida eng muhim prinsip yotadiki, ya’ni uning birgina biologik, yoshlarni rivojlanish hususiyatlari hamda vositalar, uslubiyatlar, sportga tayyorlashdagi shakllar tizimida yoshi, jinsi va shahsiy qobiliyatlarni inobatga olishdan iborat.
Hozirgi zamonaviy bolalar sportga qat’iy bog’langanlik hususiyatiga ega bo’lib tuzilgan, ya’ni murabbiy-yosh sportchi-oila. Bunday birlik sportda katta yutuqlarga olib kelishi ayni muddao, chunki ota-onalar bilan kelishilgan holda ish yuritilsa ijobiy natijalarga erishiladi. Shu masalada ota-onalarga eng ahamiyatlisi murabbiyning maslahati o’ta tushunarli bo’lishi lozim. Buning asosida bolalarning ko’p yillik sport bilan shug’ullanish bosqichlaridan ma’lumot olishdir, ya’ni bolalarni yosh hususiyatlarini qat’iy hisobga olib, birinchi bosqichini 5-7 yoshda belgilangan sport turidan (suzish, gimnastika turlari) o’tmasdan ikkinchi bosqichga o’tkazmaslik.
“Cog’lom avlodni tarbiyalash — buyuk davlat poydevorini, farovon hayot asosini qurish deganidir”. Prezidentimiz Islom Karimov tomonidan mustaqilligimizning ilk yillarida aytilgan bu so’zlar mamlakatimizning istiqboldagi bosh maqsadini, davlatimiz siyosatining ustuvor yo’nalishini belgilab bergan. O’zbekiston istiqlolning dastlabki kunlaridan uzoq istiqbolni ko’zlab, farzandlarimiz bizdan ko’ra kuchli, bilimli, dono va albatta, bahtli bo’lishlari shart, degan ezgu niyatni o’z oldiga asosiy maqsad qilib qo’ygan Istiqlol yillarida bu olijanob maqsad yo’lida miqyosi va ahamiyati jihatidan ulkan ishlar amalga oshirildi. Mamlakatimizda bolalarning sog’lom tug’ilishi va sog’lom ulg’ayishi uchun barcha zarur sharoitlar yaratildi.
Prezidentimiz tashabbusi bilan O’zbekiston Bolalar sportini rivojlantirish jamg’armasi tashkil etilib, bolalar va o’smirlar o’rtasida sportni ommalashtirish, sog’lom hayot tarzini keng qaror toptirish, barkamol avlodni shakllantirishning noyob tizimi yo’lga qo’yildi. Bolalar sporti ta’lim-tarbiya sohasining uzviy qismiga aylandi.
2013 yilda bolalar sporti ob’ektlari, musiqa va san’at maktablari barpo etish, rekonstrukstiya qilish va kapital ta’mirlash ishlari izchil davom ettirildi. 113 sport inshooti va suzish havzasi, 55 bolalar musiqa va san’at maktabi qurilib, foydalanishga topshirildi. Ushbu ob’ektlarning 132 tasi qishloq joylarda ishga tushirildi.Bu maqsadlar uchun 210 milliard 400 million so’m mablag’ yo’naltirildi.
Prezidentimiz sport majmualari, musiqa va san’at maktablarini har tomonlama sifatli qurish, buning uchun ihtisoslashgan pudrat tashkilotlarini ko’paytirish, ularning moddiy-tehnik bazasini mustahkamlash zarurligini ta’kidladi.
Bolalar sporti ob’ektlarini qurish hech qachon to’htamaydi. Bu boradagi ishlar izchil davom ettiriladi. Aziz bolalarimiz kamol topadigan bu majmualarni shunday chiroyli va mustahkam etib quraylikki, bu bizdan o’ziga hos bir esdalik, ularga mehrimizning ifodasi bo’lsin, dedi davlatimiz rahbari. Barcha sport majmualari zamonaviy sport inventarlari va malakali murabbiylar bilan ta’minlanayotgani tufayli ularning qamrovi tobora kengayib bormoqda. Bugun mamlakatimizda 2 millionga yaqin bola sportning
30 dan ziyod turi bilan muntazam shug’ullanmoqda. Bitta sport inshootidan o’rtacha kunlik foydalanish vaqti 9,5 soatni tashkil etmoqda. Bolalar uchun barpo etiladigan har bir inshootni qalb qo’rimizni bag’ishlab qurishimiz kerak. U erda shug’ullangan bolalar shunday imkoniyatlardan mamnun bo’lib, ezgu maqsad va intilishlar bilan yashasin. Zero, farzandlarimizni hursand qilish, ularning har tomonlama barkamol bo’lib voyaga etishi uchun sharoit yaratish bizning burchimiz, — dedi Prezidentimiz.
Bolalar sporti ob’ektlari, asosan, mamlakatimizda ishlab chiqarilgan sport inventarlari va uskunalari bilan jihozlanmoqda. Bugungi kunda 120 turdagi sport inventarlari va uskunalarining 116 tasi mamlakatimiz korhonalarida ishlab chiqarilmoqda.
Mamlakatimizda qizlarni sportga jalb etish masalasiga alohida e’tibor qaratilmoqda. Ular uchun milliy mentalitetimizga hos kiyimlar ishlab chiqarilmoqda, ayol murabbiy va o’qituvchilarni tayyorlashga keng o’rin berilayotir Prezidentimiz tashabbusi bilan har yili 8 mart — Xalqaro hotin-qizlar bayrami arafasida o’quvchi qizlarga sport kiyimlari topshirilmoqda. Bu qizlar o’rtasida sportning yanada ommalashishi, ularning sog’lom, baquvvat va durkun bo’lib ulg’ayishida muhim omil bo’lmoqda. Bugun yurtimizda 842 ming nafarga yaqin qizlar sport bilan muntazam shug’ullanmoqda.
Davlatimiz rahbari qizlarni jismoniy tarbiya va sportga yanada kengroq jalb qilish zarurligini, buning uchun mahalla va hotin-qizlar qo’mitalarining faolligini oshirish, oilalar bilan doimiy ishlashni yanada kuchaytirish lozimligini alohida ta’kidladi.