Sohadagi texnik tizimni ifodalovchi muhandis masalalarini yechis-fayllar.org
1. Qavs ichidagi amallar va standart funksiyalarni hisoblash 2. Ko’paytirish, bo’lish, DIV, MOD amallari. 3. Qo’shish va ayirish amali. Arifmetik ifodada bir xil ustuvorlikka ega amallar ketma-ket kelsa, ular chapdan o’ngga qarab bajariladi. Misol: Paskalda bu ifoda quyidagi EXP(SIN(SQRT(X))QCOS(SQR(X)))QSIN(XQSQRT(3))G’CO S(XQSQRT(3)) ko’rinishda yoziladi Xulosa Xulosa qilib aytganda, takrorlanuvchi algoritmlarda bitta takrorlanish ichida yana bitta yoki bir nechta boshqa takrorlanishlar yotishi mumkin. Bu holda hammasini o’z ichiga oluvchi tashqi, u ichiga oluvchilar esa ichki takrorlanishlar deb ataladi. Tashqi va ichki takrorlanishlarni tashkil etish qoidasi xuddi oddiy takrorlanishnikidekdir. Tashqi va ichki takrorlashlarning parametrlari bir vaqtda o’zgarmaydi, ya’ni tashqi takrorlanishni o’zgaruvchisining bitta qiymatida ichki takrorlanishining o’zgaruvchisi hamma mumkin bo’lgan qiymatlarni qabul qilishi mumkin. Har qanday kompyuterning ishlash jarayoni dastur asosida boshqarish yotadi. Bu printsip shundan iboratki, quyilgan masalani kompyuter avvaldan tuzilgan va mashina xotirasiga kiritilgan dasturga to’la mos holda avtomatik echadi.
Masalalarni dasturlash uchun kompterda dasturlash tillari deb ataluvchi sun’iy tillar qo’llaniladi. Shu tillar yordamida bir ma’noli qilib va kompyuter qabul qila oladigan shaklda tavsiflanadi. Dasturlashning ixtiyoriy tili belgilar majmuini va algoritmlarni yozish uchun ushbu belgilarni qo’llash qoidalarini o’z ichiga oladi. SHuning uchun ham dasturlash tili alfavita, sintaksisi va semantiqasi bilan ajralib turadi. Alfavit - tilda qo’llaniladigan ko’plab turli belgilardir. Tilning sintaksisi jumlalar tuzishda belgilarning bog’lanish qoidalarini belgilaydi, til semantikasi ushbu jumlalarning mazmuniy izohini belgilaydi.
Har bir kompyuter mashina tili deb ataluvchi o’zining xususiy dasturlash tiliga ega. Shunday tilda masalani echish dasturi mashina bo’yruqlarining mos ketma-ketligida beriladi. Bunda dastur juda mufassal bo’lib chiqadi, katta masalalar uchun esa cheksiz hisoblanadi. Bu hol dasturlash jarayonini ancha qiyinlashtiradi va tabiiyki, dastur tuzuvchining mehnat unumdorligini kamaytiradi. SHu sababli dasturchining mehnat unumdorligini oshirish maqsadida kompyuterlar uchun mashina tili bilan bir xil bo’lmagan dasturlash tillari qo’llanila boshlandi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati:
· N.Kultin Samouchitеl Programmirovaniе v Turbo Pascal 7.0 · Delphi. Moskva Sank-Pеtеrburg. 1999 g. · V.G.Abramov dr. Vvеdеniе v yazk Paskal.-M.:Nauka,1988. · Sagatov M.V.,Yakubov O.X. Informatika ( maruzalar matni) Toshkеnt- 2000 y. · www.ziyonet.uz · www.uzedu.uz · http://fayllar.org