Mavzu: Suyuqlikni yupqa devorga ta’sir etuvchi bosim kuchi r е j a

Mavzu: Suyuqlikni yupqa devorga ta’sir etuvchi bosim kuchi


R е j a:
1. Yupqa devorga ta’sir etuvchi etuvchi bosim kuchi;
2. Tеkis dеvorlarga suyuqlikning bosim kuchi;
3. Qiyshiq dеvorlarga suyuqlikning bosim kuchi;
4. Suyuqlikli idishning to`g`ri tеng tеzlanishli harakati;
5. Suyuqlikli idishning tеkis aylanma harakati


Yupqa devorga ta’sir etuvchi etuvchi bosim kuchi.

Gidrostatikada o’rganiladigan asosiy vazifalardan biri – bu suyuqlikning idish devoriga ta’sir kuchini aniqlashdan iborat bo’ladi. Gidroyuritmalar (gidravlik mashinalar, apparatlar, armaturalar) elementlarining konstruksiyalarini mustahkamlikga hisoblashda gidrostatik bosim kuchinining qiymati, yo’nalishi va qo’yilish nuqtasini toppish zarur bo’ladi. Gidrotexnik inshootlarni (to’g’onlar, qirg’oqlar va h.k.lar) loyihalshda ham xuddi shu usullar qo’laniladi.

Ushbu sohaga oid bo’lgan masalalardan biri suyuqlik bosimining yassi devorga ta’sirini tahlil qilamiz
Qiya tekislikda х o’qdan у masofada joylashgan idishdagi suyuqlik tarkibidagi ds maydonchani o’rganamiz. (1.- rasm.). Ushbu dS elementar maydonchaning yuzasi quyidagicha aniqlanadi.

Agar ushbu ifodani yuza bo’yicha integrallasak, butun yuza uchun ta’sir etuvchi to’liq bosim kuchini aniqlaymiz.



Chizmadan ko’rinib turibdiki, oxirgi tenglamadagi bg’lanishdan . h ning qiymatini tenglamaga joylashtirsak, quyidagini hosil qilamiz:

. Nazariy mexanikadan ma’lumki, integral S yuzaning OX o’qiga nisbatan statik momentini beradi. Ushbu yuza qiymatini uning og’irlik markazi koordinatasiga ko’paytmasi bilan aniqlanadi, yani quyidagini yozamiz:

bu yerda,
Y_с – X o’qidan S yuzaning og’irlik markazigacha bo’lgan masofa. Moment tenglamasiga kuch ifodasini qo’ysak
:

Ikkinchi qo’shiluvchining tahliliga ko’paytma maydoncha og’irlik markazinining chuqurligini ifodalaydi, ko’paytma suyuqlikning maydoncha og’irlik markazidagi ortiqcha bosimni ifodalaydi va tenglamani quydagicha yozish mumkin.