Mavzu. Taqriz matni. Taqriz turlari Nazariy ma’lumot

23-24- mavzu. Taqriz matni. Taqriz turlari
Nazariy ma’lumot.


Taqriz (arab. — ijobiy baho) — adabiy tanqid janri; yangi badiiy, ilmiy yoki ilmiy-ommabop asar tahlili. Taqrizda asarning bibliografik tavsifi, shuningdek, mazmuni, unda ko‘tarilgan muammolar, asarning g’oyaviy badiiy xususiyatlari, muallif ijodida, adabiyotda tutgan o‘rni haqida ma’lumot bo‘ladi; asarga baho beriladi, uning asosiy fazilatlari va nuqsonlari qayd qilinadi. Taqriz asosan keng kitobxonlar ommasi uchun mo‘ljallanadi, ularni yangi asarlardan ogoh qiladi, zarurini tanlab olishga ko‘maklashadi. Ichki taqriz ham bo‘ladi. Masalan, nashriyotga kelgan badiiy, tanqidiy va ilmiy-ommabop asar ichki taqrizga beriladi, biroq bu taqriz matbuotda e’lon qilinmaydi.
Taqriz - saylanma bayonning bir turi.U badiiy, ilmiy, metodik va boshqa asarlarga berilgan bahodir.Taqrizda asar tanqidiy tahlil etiladi, shu nuqtai nazardan baholanadi. Asarning yutuqlari ham, nuqsonlari ham ko‘rsatiladi. Taqrizchi o‘zining da’volarini turli dalillar asosida isbotlay oladi, asarga ilmiy izohlar beradi.
Taqriz yozish odobi xolislikni, haqiqatdan chetlashmaslikni talab etadi. Taqriz qilinayotgan asarning yutuq va kamchiliklari, nazariy va amaliy ahamiyati haqqoniy ko‘rsatilishi lozim. Asarga baho berishda muallifning shaxsiyati, obro‘si emas, balki uning (asarning) xususiyatlari, ahamiyati ko‘zda tutiladi.

Taqriz - (lotin. – "sharh"," xabar"," qayta ko'rib chiqish"," baholash") - ilmiy janr yoki jurnalistikaning janri, uning maqsadi mahsulotni tahlil qilish.

baholash (adabiy asar, badiiy matn, film , kompyuter dasturi, ilmiy ish va boshqalar).

Kompyuter dasturlari, o‘yinlariga taqrizlar (bu turi so‘nggi yillarda juda tez mashhur bo‘lmoqda).
Ilmiy taqrizlar (ilmiy daraja olish uchun dissertatsiyalar, magistrlik dissertatsiyalari, monografiyalar, nashr uchun maqolalar va boshqa ilmiy ishlar tahlili faqat malakali kadrlar bilan amalga oshiriladi).