Mavzu: To`qin optikasi. Yorug`lik difraksiyasi. Ma’ruza rejasi

Тirishdan hosil bo`ladigan Fraungofer difraksiyasi.

• To`siqqa tushayotgan parallel nurlar dastasi hosil qilgan va difraksion manzara cheksizlikda kuzatiladigan hodisalarga Fraungofer difraksiyasi deyiladi.

• Kengligi a ga teng bo`lgan MN tirqishga parallel nurlar dastasi tushayotgan bo`lsin. Тirqish uzunligi La. Тirqishga yetib keluvchi to`lqin frontining har bir nuqtasi barcha tomonga tarqaluvchi tebranishlarning manbaidir.

Agar zonalar soni juft bo`lsa,

• Agar zonalar soni juft bo`lsa,

asin  =2k(/2) , k=0,1,2,3,… bo`lib,

difraksiya minimumlari (qorong`i soha) kuzatiladi.

Tirqishda  burchakka og`ib harakatlanayotgan chekka MC va ND nurlar orasidagi optik yo`l farqi:
Δ=NF= MNsin  = asin  ga teng.

• Agar zonalar soni toq bo`lsa

asin=(2k+1)/2, k=0,1,2,3...bo`lib, difraksiya maksimumlari (yorug` soha) kuzatiladi.

Difraksion panjara va uning harakteristikalari

MN=CD=a tirqishla NC=b to`siqlarr.

Qo`shni ikki tirishdan chiib keluvchi ikki nur orasidagi optik yo`l farqi

=(a+b) sin 

a+b=d; =dsin 

d-difraksion panjara davri deyiladi.

Bir-biridan bir xil masofada joylashgan juda ko`p sonli bir xil to`siq va tirqishlar to`plami difraksion panjara deb ataladi.

N=1/d-difraksion panjara doimiysi deyiladi.

• Agar tirqishdan tarqalayotgan nurlar uchun P nuqtada

shart bajarilsa yorug` sohalar mavjud bo`ladi.

shart bajarilganda esa qorong`u sohalar mavjud bo`ladi.

Optik asboblarning ajrata olish qobiliyati.

• Difraksion panjaraning ajratish qobiliyati deganda, uni to`lqin uzunliklar bir-biriga yain bo`lgan nurlarni ajratish xususiyati tushuniladi.
• Reley g`oyasiga asosan optik asboblarning ajratish qobiliyati
• Interferension yoki difraksion spektrometrlar uchun Reley sharti