1985 yilda Robert Kerl, Garold Kroto va Richard Smolli to’satdan umuman yangi uglerod birikmasi – fullerenni kashf etdi (buning uchun ular 1996 y Nobel mukofotiga sazovor bo’lishdi). Fullerenning ajoyib xossalari bir qator izlanishlarga olib keldi. Uglerodni ma]lumki ikkita asosiy allotropik modifikatsiyalari mavjud – olmos va grafit.
Grafit qatlamli tuzilishga ega – har bir atom olti burchakliklarni hosil qiladi. Qatlamlar bir-biriga nisbatan juda oson suriladi.
Grafit qatlamli tuzilishga ega – har bir atom olti burchakliklarni hosil qiladi. Qatlamlar bir-biriga nisbatan juda oson suriladi.
Olmos fazoviy tuzilishga ega bo’lib tetraedrni hosil qiladi – harbir atom to’rtda atom bilan bo’liq.
Fullerenlar o’z arxitektor Bakminster Fullerdan olgan. U fullerenlarga o’xshash strukturalarni arxitekturada qo’llagan Fulleren karkasli tuzilishga ega va uning ko’rinishi koptokka o’xshaydi.
Fullerenlar o’z arxitektor Bakminster Fullerdan olgan. U fullerenlarga o’xshash strukturalarni arxitekturada qo’llagan Fulleren karkasli tuzilishga ega va uning ko’rinishi koptokka o’xshaydi.
Eng stabil C60 fulleren. Bundan keyin C36 – C540 fullerenlar ham ishlab chiqildi.
Fulleren molekulani (“koptokning”) ichiga boshqa moddalarning atom va molekulalarni kiritidb va transport vosita sifatida foydalanish mumkin.
Grafen
Grafen — uglerodning qalinligi bir atomga teng bo’lgan yassi allotropik modifikatsiyasi.
Grafen nazariyasi 1947 yilda F. Wollas tomonidan ishlab chiqilgan. Grafenni o’zi 2004 yilda tajribalar natijasida olingan va uning xossalari o’rganib borilgan. Bu nafaqat eng yupqa material u eng mustahkam material material (po’latdan 200 marta mustahkam), va elektr o’tkazzuvchanligi ham eng yuqori material.
Zamonaviy kompyuter chiplarning asosiy muammosi – ularni quvvatini qizib ketmasdan oshirish. Grafen tranzistorlar bu muammoni yechadi.
