Mavzu: Yer yuzidagi tog’lar va ularning mintaqa bo’linishi. Yer yuzidagi tog’larning o’simliklari. Reja: kirish asosiy qism



Yüklə 36,75 Kb.
səhifə7/11
tarix05.12.2023
ölçüsü36,75 Kb.
#172861
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Yer yuzidagi tog\'lar

G`OZPANJA (potentilla songorika ) ra`noguldoshlar oilasidan, bo`yi 10-40 sm 
ko`p yillik o`simlik. Poyasi yotib o`sadi. Borg qo`ltig`idan chiqqan gulbandlari 
yuqoriga ko`tarilgan holda joylashadi. U mart oyining ohirida ko`karadi. Ildizi o`q 
ildiz , yo`g`on ko`p tugunli, usti eski barrg qoldig`lari bilan qoplangan,qo`ng`ir 
rangda. Aprel may oylarida gullaydi. Gulkosasi ko`m-ko`k yoki qizg`ish. Gultoji 
sariq, teskarri tuxumsimon,gulkosasidan 1,5 marta uzun. Changchisi 20 ta , 
urug`chisi uzunchoq oval shaklida. Mevasi tuxumsimon,urug`idan yaxshi unadi. 
TOG`QO`ZIQULOQ (phlomis olgae ) labrguldoshlar oilasidan, bo yi 30-50 sm 
keladigan ko`p yillik o`simlik. Butun tanasi oq rangli yukchalar bilan qoplangan. 
Barglari tuxumsimonuzunchoq,o`tkir, asosi yumoloqroq,tutash qirrali. 
Barglarining usti ko`kimtir ,osti moq tukli. Poyasining pastki barglari 
bandli,yuqoridagilari qisqa bandli. U aprel oyida ko`karadi. Iyun-iyul oylarida 
gullaydi. o`q ildizli,mevasi iyul-avgust oylarida pishadi. U ko`sakchadan iborat 
bo`lib u ko`sakchadan iborat bo`lib , uning ichida bir necha qoramtir qo`ng`ir 
rangli urug` hosil bo`ladi. Urug`idan yaxshi unadi. 
TOG`OLCHA (prunus mirabilis ) ra1`noguldoshlar oilasidan, bo`yi 4-10 m ga 
yetadigan, sershoh daraxt yoki buta. U tikanli ,yosh novdalari qo`ng`ir qizg`ish, 
yuksiz. Barglari oval shaklida , uchlari o`tkir, uzunligi 4-6 sm, eni2-3 sm bo`ladi. 
U mart oyida ko`karadi va shu oyning oyning o`zida gullydi, gulari oq rangda. 
Mevasi iyun iyul oylarida pishadi. U har hil shaklda, sariq och qizil , to`q qizil 
rangda. Mevasida yopishqoq shirali neatin deb ataluvchi modda bo`lganligi uchun
konditer sanoatida marmelad tayyorlashda ishlatiladi. 
ZIRK (berberis integerrima ) Zirkdoshlar oilasidan ,bo`yi 4 m ga yetadi, ko`p 
shohlangan buta. Tikanlari uch bo`lakli.barglari teskari tuxumsimon,cho`zinchoq, o`tmas, chetlari bir oz tishchali , yuqori tomoni ko`k rangda. Zirk mart oyida ko`karadi,may oyida gullaydi. Gullari shingil shohlangan ,ro`vaksimon sariq rangda. Mevasi iyun iyul oylarida pishadi. Mevasi nordon,issiqni tushuruvchi va chanqoqni tushuruvchi dori siatida foydalaniladi. Uning po`stlog`idan sariq bo`yoq olinadi. Zirkning zararli tomoni ham bo uning bargida zang zamburug`i dastlabki davrni o`tib, keyin donli ekinlarga tushadi va zararlaydi. yetadigan ko`p yillik o`simlik. Piyozi sharsimon, yo`g`onligi 3-6 sm, qoramtir po`stloq bilan qoplangan. Barglari 4-6 ta qayishsimon,
chetlari silliq , ost tomoni siyrak tukchali Tog`piyoz mart oyining boshlarida ko`karadi.U dastlab ikkita barg xosil qiladi. Bu piyoz xar yili faqat barglar hosil qiladi.May iyun oylarida gullaydi/ Gullari poyaning uchki qismida soyabon shaklidagi to`pgullari mayda, gulqurg`oni oltita oqish gultojibargdan iborat.Poyasining ichki qismi g`ovak bo`ladi. Mevasi iyun-iyul oylarida pishadi.Ko`sakchasi sharsimon . Qora rangli 
urig`idan yaxshi 
ko`karadi.Tog`piyoz pastki tog`da ko`p uchraydi/(ayniqsa shamollash)ni 
davolashda keng qo`lllaniladi. o`zbekistonda piyozlarturkimining 100 dan ortiq 
turi bor.Ularning ko`pi yovvoyi xolda o`sadi va mahalliy xalq tomonidan keng 
qo`llaniladi. 

Yüklə 36,75 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin