Mavzu: Yer yuzidagi tog’lar va ularning mintaqa bo’linishi. Yer yuzidagi tog’larning o’simliklari. Reja: kirish asosiy qism

QIZILCHA ( Ephedra distachya)zag`odoshlar oilasidan bo`yi 1-1,5 m poyasining
qobig`i kulrang tanasi sershox, shoxchalari tik tarvaqaylab o`sadi , silliq ingichka, 
yo`l – yo`l bo`g`im oralig`idan uzunligi 2 sm . Barglari qarqma- qarshi joylashgan
tangasimon, pardali uchburchak. U aprel oyida ko`kkaradi. Iyun oyida gullaydi,
chankchi xosil qiluvchi shoxchasi bittadan sharsimon 2 – 4 gulli bo`ladi. 
gulyonbaag`ri oval shaklida. Changdoni qisqa bargli 1 yoki 2 -3 tadan bir gulli. 
Mevasi iyul oyida pishadi uning uzunligi 6 – 7 mm sharsimon etli qizil urug`i 4 -6 
mm uzunlikda, nashtarsimon ikki tomoni qabariq. Uning yosh novdalarida 
alkaloidi bor. Undan kishilar qadimdan oshqazon va bod kasalliklarini davolashda 
foydalanganlar. 
IRG`AY (kotoneaster multiflora) rra`noguldoshlar oilasidan, bo`yi 0,5-1,5m ga 
tetadigan tik o`suvchi buta . barglari uzun teskari tuxumsimon. Ancha enli 
barglarining ikki tomoni ham tuksiz . irg`ay may oyida gullaydi ,ro`vak shaklida 
to`p gul hosil qiladi. gultoji oq ,mevasi sentabr oyida pishadi.u och qizil 
rangli,cho`zinchoq tuxumsimon 
,uzunligi 6-10 mm 1-2 ta danakdan iborat.manzarali buta. Gullar uchun payvantag sifatida ham ishlatiladi. 
NA`MATAK(rosa marakandika) ra`noguldoshlar 
oilasidan,bo`yi 1,5-2 m ga yetadigan buta. tikani 
ko`p,shohlaridagi barglari to`p bo`lib joylashgan.barglari Mayda 5-9 ta uzunligi 2-6 mm tuxumsimon,ba`zan dumoloq.aprel boshlarida ko`karadi. O`q ildizli.may-iyun oylarida gullaydi. Mevasi iyun-avgustda pishadi U payvantak sifatida 
islatiladi .mevasi tarkibida s vitamini ko`p. bundan 
tashqari jigar kasalliklarini davolashda ishlatiladigan dorivor moddalar ham mavjud. 
XULOSA
Xulosa o’rnida shuni ta’kidlash mumkinki, tabiat insonlarning barcha moddiy va ma’naviy, ruhiy ehtiyojlarini qondiruvchi asosiy manbadir. Shunday ekan, tabiat bizga emas, biz tabiatga muhtojmiz! Tabiatni asrash va undan oqilona foydalanish barchamizning muqaddas va konstitutsiyaviy burchimizdir. Zero, ona tabiat ajdodlardan qolgan meros emas, balki avlodlardan olingan va kelajak uchun qoldirishimiz zarur bo’lgan boylikdir! Ekologik madaniyatni shakllantirish tizimi to‘liq amalga oshirilmasa, yoshlarni ekologiya va tabiatni muhofaza qilish sohasidagi dunyoqarashlari tor, bilimi sayoz bo‘lishiga olib keladi hamda beriladigan asosiy ta’lim sifatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Oʻzbekiston Tabiatni muhofaza qilish sogʻasida bir qancha xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik qiladi va dasturlarda, jumladan, BMTning atrofmuhit boʻyicha dasturi (YUNEP)da ishtirok etadi. YUNEP va ayrim rivojlangan mamlakatlar bilan hamkorlikda Biologik xilmaxillikni saklashning milliy strategiyasi va 10 dan ortiq milliy ekologik qonunlar ishlab chikildi. 1993-yil mart oyida Qozogʻistonning Qiziloʻrda shahrida Oʻrta Osiyodagi 5 davlatning Oliy darajadagi uchrashuvida Orol dengizi muammolari boʻyicha Davlatlararo kengash va uning ijroiya qoʻmitasi hamda Orolni qutqarish xalqaro fondi tashkil etildi. Uning vazifasi Orol dengizi, uning sogʻlom ekologik sharoitini tiklash, mazkur regionni toza ichimlik suvi bilan taʼminlash, hudud sanitariyagigiyena muxitini yaxshilashdir.
Oʻzbekistonda 10 dan ortiq oʻrmon xoʻjaligi, 9 ta qoʻriqxona, 2 milliy bogʻ, bir qancha buyurtma qoʻriqxona mavjud. Ularda tabiat yodgorliklari, kamayib ketgan oʻsimlik va hayvonlar qoʻriklanadi, oʻrganiladi va koʻpaytiriladi. Oʻzbekistonda tabiatni muhofaza qilish respublika jamiyati, 12 ta viloyat va Qoraqalpogʻiston jamiyati, Oʻzbekiston geografiya jamiyati, EKOSAN, bir qancha ilmiyommabop va ilmiy jurnallar, radio va televideniye vaqtli matbuot Tabiatni muhofaza qilish haqidagi bilimlarni targʻib qilmoqda. Aholi oʻrtasida tabiat, undan oqilona foydalanish va muhofaza qilish haqidagi bilimlarni targʻib qilish, aholining geografik, ekologik madaniyatini koʻtarish