Mavzu№1. Ko‘rish analizatori va uning yordamchi a’zolari klinik anatomiyasi va fiziologiyasi

Giperetropiyani korreksiya kilish. Engil va urta darajadagi gipermetropiyani korreksiya kilish esh 
bolalarda zaruriyat tugdirmaydi. Ko`zda asteopik shikoyatlar bulganda eki bitta ko`zda bulsa xam 
ko`rishning emonlashganida ko`zoynak tanlashga ko`rsatma bulib xisoblanadi. Bunday xolatlarda 
yiguvchi (+) linzalardan foydalaniladi va doimiy tulik korreksiya kilinadi.
Gipermetropiya kuchi Z dptr dan yukori bulgan bolalarda 1 dprt ga kam bulgan doimiy korreksiya, 
sikloplegiya xoloatida ob’ektiv usul bilan tanlanib keyin belgilanadi bu esa uz navbatida bolalarda 
binokulyar ko`rishning buzulishini oldini olishga va gilaylikni davolanishiga olib keladi.
Miopiya 
Miopiya (yakindan ko`rish) kuchli refraksiya turi xisoblanib, uzokka ko`rish emon buladi
Miopiyaning uch darajasi bor – past darajasi – 3 dptr gacha, urta darajasi – 6 dptrgacha va yukori darajasi 
6 dptr dan yukori.
Klinik kechishi buyicha miopiya rivojlanuvchi (progressiruyuщaya) va statsionar (rivojlanmaydigan) 
turlariga bulinadi
Miopiyaning rivojlanishi sekin – astalik bilan kechib, bolaning balogatga etganda tuxtashi mumkin. Ba’zi 
xolatlarda miopiya jadal rivojlanib (to 30—40 dptr), ko`rish utkirligini ancha pasaytirib, bir kator 
asoratlarga olib kelishi mumkin. Bunday miopiya emonsifatli bulib – miopik kasallik deyiladi. 
Rivojlanmaydigan miopiya refraksiya anomaliyasi xisoblanib, ko`rish utkirligini uzokka emonlashuvi 
bilan kechi, tulik korreksiya kilinadi va davoash talab kilmaydi
Miopiyaning oldini olish elgo miopiyaning davolanishi va xakikiy miopiyaning usishini olidini olishga 
karatilishi lozim.  Kuyidagilar miopiyaning profilaktik choralariga kiradi: 
1. Miopiya bilan kasallananlarni vaktli aniklash va ularni dispanser nazoratiga olish, shuningdek 
maktabgacha va maktab eshidagi bolalarni muntazam dispanser nazoratidan utkazib turish.
2. Miopiyani korreksiya kilish. Darslarda bolalara sangigienik xolatni yaxshilab berish (sinf xonalarni, 
dars stollarini yaxshilab eritish.) 
3. Bolalarni eshligidan chiniktirish. 
4. Ko`zning zurikishini kamaytirish va dars va dam olish vaktini tugri taksimlash.
6. Uz vaktida skleroplastik operatsiyalarni utkazish.

---

Astigmatizm 
Astimatizimda paydo bulgan fokuslardan biri tur pardada bulsa, ikkinchisi uning oldida eki orkasida 
bulishiga karab oddiy miopiya eki gipermetropiya astigmatizmi deyiladi. Veritikal yunalishdagi nur 
sindirishi gorizontaldagidan kuchlirok bulsa, tugri astigmatizm, buning aksi - gorizontaldagi vertikaldan 
kuchlirok bulsa teskari astigmatizm deyiladi. 
Astigmatizmni korreksiyalash uchun nur yiguvchi va nur yoyuvchi silindr linzalar ishlatiladi. Bunday 
ko`zoynak yasash uchun shishadan yasalgan bir butun kuyma silindrning burtik satxidan uzunasiga uning 
bir kismi kesib olinsa, burtik ko`zoynak yasaladi. Demak, satxi burtik silindr (yiguvchi) linza kuyma 
shisha esa, usha butun silindr shaklidagi shisha devoriga kuyib yasalgan buladi. Silindrda ko`zoynaklar 
nuri bir ukida sindiradi. Silindr ko`zoynak shishalarning ukiga parallel tushgan nurlar sinmaydi. Agar 
nurlar silindr ukiga perpendikulyar (kundalang) tushsa sindiriladi.
Korreksiyani yana bir turi – bu kontakli linzalar bilan korreksiya kilinishi. 
Presbiopia - gavharning yoshga bog‘liq hususiyarlari tufayli akkomodatsiyaning fiziologik 
susayishi. Agar ko‘zz emmetropik bo‘lsa, quyidagi ochkilar tayinlanadi: 
35 yosh + 0,5 D
40 yosh + 1,0 D
50 yosh + 2,0 D 
60 yosh + 3.0 D
Agar ko‘z gipermetrop bo‘lsa, presbiopik ochki kuchiga gipermetropiya darajasi qo‘shiladi, miopiyada 
esa miopiya darajasi ayriladi.Ko‘zoynaklar bo‘lishi mumkin: sferik, silindrik, bifokal, kontakt, teleskopik.