Mavzu№1. Ko‘rish analizatori va uning yordamchi a’zolari klinik anatomiyasi va fiziologiyasi

Mavzu№6.    TOMIRLI PARDA  VA GAVHAR  KASALLIKLARI  

        Avval  tomirli  pardaning  anatomo  –  fiziologik  hususiyatlari,  rangdor  parda,  kipriksimon 

tana, xorioideyaning qon aylanishi takprorlpnadi. 

 

Tomirli pardada yallig‘lanish(uvitlar)ning quydagi turlari farqlanadi:  

 

1. 

Old uveitlar yoki iridotsiklitlar  

2. 

Orqa uveitlar yoki xorioiditlar  

3. 

Butun tomirli pardaning yallig‘lanishi – panuvetlar. 

 

Old uveitlar yoki iridotsiklitlar yallig‘lanish turiga qarab quyidagi turlarga bo‘linadi:  

1. 

Seroz, 

2. 

Yiringli, 

3. 

Gemorragik, 

4. 

Fibrinoz – plastik. 

Orqa uveitlar joylashishiga qarab:  

1. 

Markaziy,  

2. 

Oldi ( paratsenral)  

3. 

Periferik turlariga bo‘linadi. 

 

Iridotsiklitlar 

Ular  keskin  boshlandi,  bunda  ko‘zda  qattiq  og‘riq,  yorug‘likdan  qo‘rqiqishi,  blefarospazm 

ko`zatiladi.  Ko‘z  qizaradi,  ko‘rishi  ko`zatiladi.  Rangdor  parda  to‘qimasi  shishadi  (  ekssudatsiya)  ,  qon 

tanachalari chiqab emiriladi, gemoglobin gemosidering aylanishi tufayli rangdor parda rang o‘zgaradi. 

Old  kamera  tubida  yiring  (gipopion)  yoki  qon  (gifema  )  to‘planishi  ko`zatiladi.  Iritga  siklit 

qo‘shiladi,  chunki  ularni  qon  bilan  taminlanishi  umumiy.  Bunda  qattiq  og‘riq  bo‘lishi  ko`zatiladi.  Shox 

pardaning  orqayuzasida  pretsipitatlar  hosil  bo‘ladi  va  shishasimon  tanada  xiralanishlar  ko`zatiladi. 

Persiptatlar  –  bu  fibrin  bilan  yopishgan  xujayra  elementlaridir.  Ularning  rang  kulrang,  oqish  yoki  sariq 

bo‘lishi  mumkin.  Qorachiq  torvyadi.  Rangdor  parda  ko‘z  gavhariga  yopishib  qolishi  (orqa    sinexiyalar) 

ba’zida qorachiq bo‘yicha to‘la yopishib qolishm (  seclusio pupillac  ) qorachiq bitib qolish 

(Occlusio pupillae ) mumkin va bu narsa ikkilamchi glaukomaga olib keladi. 

 

Xorioditlar. 

Xorideyada  sezuvchi  innervatsiya  bo‘lmaganligi  sabali  og‘irq,  yosh  oqishi,  yorug‘likdan 

qo‘rqish  kabi  kasallik  belgilari  bunda  ko`zatilmaydi.  Kasalliktasodifan  yoki  profilaktik  ko‘rik  paytida 

aniqlanidi.  Agar  kasallik  sariq  dog‘da  bo‘lsa  ko‘rish  o‘tkirligining  pasayishi,  ko‘z  oldida  yorug‘lik 

uchqunlari  paydo  bo‘lishi  (  fotopsiya)  ,  predmetlarning  shakli  noto‘g‘ri  ko‘rinishi  (  metamorfopsiya  ) 

ko`zatiladi. 

Xoroiditlar 

 O‘choqli yoki tarqalgan bo‘lishi  mumkin. Yangi o‘choqlar rangi sarg‘ish- kulrang, eskilari esa 

pigmentlangan  bo‘ladi.  Keyinchalik  biriktirma  to‘qimali  chandiqlar  hosil  bo‘lishi  ko`zatiladi. 

Xorioiditlarning kelib chiqishiga sabab mikroorganizmlarning qon orqali xorioideya kapillyarlariga kelib, 

o‘tirib qolishidir.