5-xossa
.
Agar determinant biror satrining (ustunining)
barcha
elementlari nolga teng bo‘lsa, uning qiymati nolga teng bo‘ladi:
Xossaning
isboti
4-xossadan
da kelib chiqadi.
6-xossa
.
Agar determinantning ikki satri (ustuni)
proporsional
bo‘lsa, u nolga teng bo‘ladi. Masalan,
Isboti. 4-xossaga
ko‘ra
determinant
ikkinchi
satrining ko‘paytuvchisini determinant belgisidan chiqarish mumkin.
Natijada ikkita bir xil satrli determinant qoladi va u 3-xossaga ko‘ra nolga
teng bo‘ladi.
7-xossa
.
Agar determinantning biror satri (ustuni)
elementlariga
boshqa satrining (ustunining) mos elementlarini biror songa ko‘paytirib
qo‘shilsa, determinantning qiymati o‘zgarmaydi.
Isboti
.
determinantning
ikkinchi
satri
elementlariga ga
ko‘paytirilgan birinchi satrning mos elementlari qo‘shilgan bo‘lsin:
Qo‘shiluvchilardan birinchisi
ga va ikkinchisi esa 3-xossaga ko‘ra
nolga teng. Demak, yig‘indi
ga teng.
1-izoh. Determinantning xossalari
asosida
quyidagi
teorema
isbotlangan.
1-teorema.
Bir
xil
tartibli
va kvadrat
matritsalar
ko‘paytmasining determinanti bu matritsalar determinantlarining
ko‘paytmasiga teng, ya’ni
3.
Chiziqli tenglamalar sistemasi. Kramer formulalari
a)
Quyidagi sistema ikki noma’lumli ikkita chiziqli tenglamalar
sistemasi deyiladi:
…….....(1)
Bu sistemani yechishning qo`shish, o`rniga qo`yish va grafik usullari
bilan o`rta umumta’lim dasturlarida tanishganmiz. Quyida sistemani 2-
tartibli determinanatdan foydalanib yechish usulini ko`rib chiqamiz.
(1) tenglamalar sistemasini analitik usulda tekshiramiz. (1)
sistema
yechimga ega deb faraz qilamiz:
; ..
; .
Ushbu
; ….
;
belgilashlarni
kiritamiz, natijada
;
munosabatlar
ushbu ko‘rinishni oladi:
;
;
bu yerda (1) sistemaning determinanti deyiladi. (1) sistema yechimga
ega bo‘lishi uchun uning determinanti noldan farqli bo‘lishi zarur:
bo‘lganda (1) ning yagona yechimi quyidagicha topiladi:
,
b) Quyidagi sistema uch noma’lumli,
uchta chiziqli tenglamalar
sistemasi deyiladi: