Mavzu:”Utopiklar, Marks va Radikallar” Reja: Utopik sotsializm, “Utopiya” Karl Geynrix Marks

Radikallar

Radikalizm - mavjud ijtimoiy, siyosiy va madaniy vaziyatni tubdan va murosasiz o'zgartirish istagidan iborat bo'lgan shaxs yoki guruh (partiya) pozitsiyasi.
Radikalizm (frantsuz radikalidan) 18-asr oxiri va 19-asr boshlarida liberalizmning chap qanotini ifodalovchi siyosiy harakat boʻlib, sotsial liberalizm, sotsial-demokratiya, fuqarolik libertarizmi va zamonaviy progressivizmning asoschisi . Bu mafkura odatda “radikalizm” deb ataladi, lekin uni radikal siyosatdan farqlash uchun baʼzan radikal liberalizm yoki klassik radikalizm deb ham yuritiladi. Uning dastlabki boshlanishi Angliya fuqarolar urushi davrida Levellerlar va keyinchalik Radikal Viglar bilan sodir bo'lgan.
19-asrda Birlashgan Qirollik, kontinental Yevropa va Lotin Amerikasida radikal atamasi Frantsiya inqilobidan ilhomlangan progressiv liberal mafkurani anglatadi. Radikalizm 1830-yillarda Buyuk Britaniyada chartistlar bilan, Belgiyada 1830-yilgi inqilob bilan, soʻngra 1840-1850-yillarda 1848-yilgi inqiloblar paytida butun Yevropada yaqqol namoyon boʻldi. Mavjud liberal siyosatning ijtimoiy konservatizmidan farqli oʻlaroq, radikalizm saylov huquqini kengaytirish maqsadida saylov tizimini tubdan isloh qilish tarafdori. Shuningdek, u liberalizm, soʻl siyosat, respublikachilik, modernizm, dunyoviy gumanizm, antimilitarizm, fuqarolik millatchiligi, unvonlarni bekor qilish, ratsionalizm, dunyoviylik, mulkni qayta taqsimlash va matbuot erkinligi kabi turli mafkura va siyosatlar bilan bogʻliq edi.
Tarixi
"Radikalizm" so'zining o'zi lotincha "ildiz" dan olingan. Demak, bu hodisa ijtimoiy-siyosiy arboblar va ijtimoiy munosabatlarning boshqa subyektlarining mavjud davlat tuzumini tub ildizida o‘zgartirishga, butun mavjud tuzumni butunlay, tubdan o‘zgartirishga intilishlari bilan tavsiflanadi.
Bu hodisa ko'pincha inqirozli, o'tish davri tarixiy davrlarida, jamiyatning yoki uning ayrim sinflari, qatlamlari va guruhlari mavjudligi, an'analari va odatiy uslubiga tahdid tug'ilganda tarqaladi. “Bu atama siyosiy yoki boshqa fikrni hech qanday murosaga kelmasdan, yakuniy mantiqiy va amaliy xulosaga keltirish istagini bildiradi”. Biroq, radikalizm har doim ham mavjud tizimni o'zgartirish uchun radikal usullardan foydalanmaydi. "Mo''tadil" radikalizm, garchi u o'zgarishlar jarayonida zo'ravonlikdan foydalanish istiqbolini inkor etmasa ham, lekin asosan o'zgarishlarni kiritishning insonparvar usullaridan foydalanadi. Radikalizmning radikal bo'lmagan usullarni qo'llashi mumkinligi qarama-qarshilik emas, chunki uning ushbu usullar yordamida erishmoqchi bo'lgan natijasi hali ham radikal, ya'ni o'rnatilgan tartibni tubdan qayta qurish xarakterida bo`lgan .