Baholanmagan raqobat omillari firmani haridorlar talabini qondirish uchun yangi imkoniyatlar qidirishga undaydi,ularga «havasning pullik qoidalari» ni singdirib boradi.Ishlab chiqarish va sotish harajatlari kontseptsiyasida harajatlar fabrika doirasida tovarlarni ishlab chiqarishga ketgan sarflardangina (birinchi) emas deb qaraladi.Transport (tashish),sartirovka (ajratish),saqlash,uylarga yetkazish harajatlari (ikkinchi) mavjud bo’lib,ular talablarni qondirish uchun yanada yaxshi qulayliklar yaratadi.Ikki xil ko’rinishdagi harajat o’rtasida chegara o’tkazish (ishlab chiqarish harajatlari,sotish harajatlari) taklif va talab o’rtasidagi farq kabi qiymat nazariyasida fundamental ahamiyat kasb etadi.Sotish harajatlari mazkur mahsulotga talabni oshiradi,ishlab chiqarish harajatlari uning taklifini oshiradi.Raqobatning baholanmaydigan omillari qatoriga tovarlar sifati va reklama kiradi va ular individual yoki alohida xususiyatlarga egadir.
Baholanmagan raqobat omillari firmani haridorlar talabini qondirish uchun yangi imkoniyatlar qidirishga undaydi,ularga «havasning pullik qoidalari» ni singdirib boradi.Ishlab chiqarish va sotish harajatlari kontseptsiyasida harajatlar fabrika doirasida tovarlarni ishlab chiqarishga ketgan sarflardangina (birinchi) emas deb qaraladi.Transport (tashish),sartirovka (ajratish),saqlash,uylarga yetkazish harajatlari (ikkinchi) mavjud bo’lib,ular talablarni qondirish uchun yanada yaxshi qulayliklar yaratadi.Ikki xil ko’rinishdagi harajat o’rtasida chegara o’tkazish (ishlab chiqarish harajatlari,sotish harajatlari) taklif va talab o’rtasidagi farq kabi qiymat nazariyasida fundamental ahamiyat kasb etadi.Sotish harajatlari mazkur mahsulotga talabni oshiradi,ishlab chiqarish harajatlari uning taklifini oshiradi.Raqobatning baholanmaydigan omillari qatoriga tovarlar sifati va reklama kiradi va ular individual yoki alohida xususiyatlarga egadir.
II BOB MAMLAKAT RAQOBATBARDOSHLIGINI BAHOLASH METODIKASI. 2.1.O’zbekistonning raqobat jihatdan ustunliklari.
Mustaqil tovar ishlab chiqaruvchilar (korxonalar) o’rtasidagi raqobat tovarlarni qulay sharoitda ishlab chiqarish va yaxshi foyda keltiradigan narxda sotish,umuman iqtisodiyotda o’z mavqeini mustahkamlash uchun kurashdan iborat.Bunda ular kerakli ishlab chiqarish vositalari,xom ashyo va materiallar sotib olish,ishchi kuchini yollash uchun ham kurashadi. Ishlab chiqaruvchilar o’rtasidagi raqobat oxir-oqibatda iste’molchilar uchun kurashdir. Resurslarni yetkazib beruvchilar o’zlarining iqtisodiy resurslarini (kapital,yersuv,ishchi kuchi) yuqori baholarda sotish uchun raqobat kiladilar.Ishlab chiqaruvchilar va resurslarni yetkazib beruvchilar o’rtasidagi raqobat bozor munosabatlari rivojlangan,iqtisodiyot to’liq erkinlashgan sharoitda yorqin namoyon bo’ladi. Raqobat iste’molchilar o’rtasida ham yuz beradi;ular tovarlarni qulay va arzon baholarda sotib olishga harakat qiladilar,ya’ni xaridor har bir sarflangan pul birligi evaziga ko’proq naflilikka ega bo’lishga harakat qiladi.Arzon va sifatli tovarni tezroq sotib olish uchun kurashadi.
