Мцяллифдян
Yüklə 7,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
orqanoleptiki üsuldan da istifadə olunur. Bu, məhsulun yetiĢməsi
haqqında bir qədər təqribi məlumat verir. Orqanoleptiki üsulda gilənin xarici görünüĢünə və dadına baxılır. Gilə yetiĢdikdə ĢəffaflaĢır və nazilmiĢ qabıqdan lətin damarları görünür. Suda həll olmayan maddələrin miqdarı azaldığından gilə daha da yumĢalır və Ģirəli olur. ġirə özünün kəskin turĢ dadını itirir. Qabıq asanlıqla lətdən ayrılır, toxum bərkiyir və onun bütün sahəsi qəhvəyi rəng alır.
Gələcək Ģirənin və digər emal məhsullarının keyfiyyəti yığımın ~ 85 ~
düzgün aparılmasından asılıdır. Yığım sortlar üzrə aparılır, müxtəlif sortların və eləcə də müxtəlif rəngli gilələrə malik üzümün qarıĢdırılmasına icazə verilmir. Əgər üzüm eyni vaxtda yetiĢirsə – kütləvi yığım; müxtəlif vaxtlarda yetiĢirsə – seçmə yığım aparılmalıdır. Sortundan, meteoroloji Ģəraitdən və alınan məhsulun növündən asılı olaraq, üzümün yığılması və emalının davam etməsi 15-20 gündür. Yığım vaxtı hava Ģəraiti də nəzərə alınmalıdır. Havanın optimal temperaturu 16-20 0 C olmalıdır. Güclü Ģeh düĢdükdə, eləcə də yağıĢ yağdıqda yığım aparılmamalıdır. Çünki düĢən çöküntülər gilə Ģirəsinin qatılığının azalmasına səbəb olur. Bu halda üzüm yığımı Ģirənin Ģəkərliyi normaya çatana qədər, yəni bir neçə günlüyə təxirə salınır. Kif göbələkləri güclü inkiĢaf edən yağmurlu illərdə yığım aparılarkən üzüm sortlaĢdırılır. ÇürümüĢ, qurumuĢ, yetiĢməmiĢ gilə və salxım hissələri ayrılır. Əgər üzümlüklərdə çürümüĢ gilə və salxımlar çox olarsa, əvvəlcə sağlam salxımlar seçilib yığılmalı, sonra kütləvi yığım aparılmalıdır. Yığımda Ģirəyə xoĢagəlməz ton verən yaĢıl və quru yarpaqların üzümə düĢməsinin qarĢısı alınmalıdır. Üzümün yığılması əllə və maşınla aparıla bilər. Əllə yığım 6-9 nəfər yığıcıdan ibarət manqalarla aparılır(Ģəkil 2.1.). Qabaqda daha ixtisaslaĢmıĢ yığıcılar gedərək, sort qarıĢığı və deffektli salxımları (çürümüĢ, yetiĢməmiĢ) yığır. Sonra sağlam kondinsiyalı üzümün kütləvi yığımını aparan yığıcılar gedir. Üzüm səbətlərə yaxud yeĢiklərə yığılır. Daha əlveriĢlisi tutumu 10-12 kq olan taralardır. Salxımlar saplaqdan, xüsusi qayçı yaxud bıçaqla kəsilir(Ģəkil 2.2.). DolmuĢ taralar cərgə arasından bir-birindən 25 m məsafədə yerləĢən, ötürücü-qəbuledici bunkerə boĢaldılır. DoldurulmuĢ bunker cərgə aralarından çıxarılır və emal zavodlarına aparan daĢıyıcı konteynerlərlə yüklənir. Lakin bu, az məhsuldar olub, ağır əl əməyi tələb edir. Hazırda üzüm məhsulunun yığılmasını mexanikləĢdirmək üzrə iĢlər aparılır. Bu müxtəlif üzüm yığan maĢınlardan istifadəyə əsaslanır.
|