Мцяллифдян

On ikinci fəsil 

 

ŞƏRABIN BUTULKALARA DOLDURULMASI 

 

12.1. 

Şərab butulkaları

 

 ―Maye  üçün  nazik  boğazlı  qabın‖  –  sələfləri  arasında  həm  gil 

amforlar,  həm  mis  küplər  və  həmdə  ağac  qablar  vardır.  Lakin 

bütün  bunlar  olduqca  ağır,  kobud  və  kifayət  qədər  funksional 

deyillər.  Ġnsan  ĢüĢə  tökməyi  öyrənən  kimi  ondan  hazırladığı  ilk 

materiallardan  biri  heç  də  butulka  olmamıĢdı.  Tarixçi  və  arxeo-

loqların  məlumatlarına  görə  butulka  istehsalına  VI  əsrdə  Yaxın 

ġərqdə və ġimali Afrikada baĢlanılmıĢdır. Nəql etməni asanlaĢdır-

maq üçün ona kəmər üçün xüsusi qulaqcıqlar qoyurdular.  

ġərab  butulkasının  müasir  forması  1630-cu  ildə  britaniyalı 

Kenelma  Diqbi  tərəfindən  verilmiĢdir.  Müəyyən  vaxtdan  sonra 

butulka  qəhvəyi,  yaxud  tünd-yaĢıl  rəngli  qalın  ĢüĢədən  tökülməyə 

baĢladı və ona dairəvi forma və batıq dib Ģəkli verildi. Buna qədər 

isə butulka zərif ĢüĢədən hazırlanırdı və tez qırılmasına görə ondan 

yalnız Ģərabı zirzəmidən stola gətirmək üçün istifadə olunurdu. 

Rusiyada  ĢüĢənin  zavod  istehsalına  1635-ci  ildə  baĢlanılmıĢdı. 

Təqribən  həmin  dövrdə  ĢüĢə  qabların  da  istehsalına  baĢlanıldı. 

Mayenin  ölçülməsinin  metrik  və  çəki  sistemi  qəbul  olunanadək 

Rusiyada  2  növ  butulka  tətbiq  olunurdu:  ölçü  yaxud  Ģərab  (1/16 

vedrə, yaxud yarım Ģtaf) və ticarət (1/12 vedrə) üçün. 

Hazırda  butulka  ĢüĢə  istehsalının  daha  kütləvi  növü  hesab 

olunur. Daha yüksək keyfiyyətli və quruluĢca mürəkkəb nümunələr 

minimum  avtomatlaĢma  səviyyəli  böyük  olmayan  fabriklərdə 

tökülür.  Alkoqol  sənayesinin  yüksək  keyfiyyətli  butulka  istehsalı 

üzrə  liderləri  Fransa,  Ġtaliya,  Belçika,  Çexiya,  Ġsveçrə,  Finlandiya 

və  bir  sıra  digər  ölkələrdir.  ġərab  butulkaları  formasına,  rənginə, 

tutumuna  görə  çox  fərqlidir.  Bordo,  burqund,  elzas,  provans  və 

Ģampan  butulkaları  artıq  klassikləĢmiĢlər.  Bundan  baĢqa  tokay, 

portveyn, vermut və baĢqa Ģərablar üçün də butulkalar mövcuddur 

(cədvəl 12.1).  

---

 

~ 249 ~ 

 

 

Cədvəl 12.1 

Dünyanın əsas Ģərab butulkaları və onların tutumu (litrlə)