Mádeniyat ekonomikası páninen Ózbetinshe jumɪsı Tema: Múlkshilik qatnasıqları hám social taraw

4.3 Ózbekstanda múlkti mámleket ıqtıyarınan shıǵarıw hám menshiklestiriw maqseti, jolları hám usılları
Bazar qatnasıqlarınıń tiykarǵı shárti kóp ukladlı ekonomikanı hám báseki ortalıǵın qáliplestiriw ushın shárt-sharayıtlardı payda etiwden ibarat. Bunda tiykarıǵı másele múlkshilik máselesin sheshiw bolıp tabıladı. Ózbekstan Respublikası múlkti mámleket iyeliginen shıǵarıw hám menshiklestiriw processin ámelge asırıwda jer júziniń rawajlanǵan mámleketleriniń is tájiriybelerin úyrene otırıp, óz ózgesheliklerin esapqa aldı hám basqıshpa - basqısh ótkerip kelmekte.
Ózbekistanda múlkti mámleket ıqtıyarınan shıǵarıw hám menshiklestiriwge áhmiyetli process retinde qaralıp, Ózbekistan Respublikasınıń «Mámleket ıqtıyarınan shıǵarıw hám menshiklestiriw haqqında»ǵı nızamında (1991 jıl 19 noyabr) tómendegishe táriyp beriledi:
Mámleket ıqtıyarınan shıǵarıw — mámleket mákemeları hám shólkemlerin jámáát, ijara mákemelarına, akciyanerlik jámiyetlerine, juwapkerligi sheklengen jámiyetlerge, mámleketke karashli múlk bolmaytuǵın basqa mákeme hám shólkemlerge aylandırıw.
Menshiklestiriw - puqaralardıń hám mámleketke tiyisli bolmaǵan yuridikalıq shaxslardıń mámleket múlki obektlerin yamasa mámleketlik akciyanerlik jámiyetleriniń akciyaların mámleketten satıp alıwı bolıp tabıladı.
Menshiklestiriw usılları hám hár túrli bolıp, olardı 3 toparǵa ajıratıw múmkin: 1) mámleket múlkin biypul bólip beriw arqalı jekelestiriw; 2) mámleket múlkin satıw arqalı jekelestiriw; 3) mámleket múlkin biypul bólip beriw hámda satıwdı uyǵınlastırıw arqalı menshiklestiriw.
Ózbekistanda ekonomikalıq reformalardıń dáslepki máwsiminde-aq múlkshiliktiń de formaları teń huquqlı ekenligi konstitutcion tárizde tán alındı hám mámleket múlki monopolizmin tamamlaw hámde bul mulkti menshiklestiriw esabınan kóp ukladlı ekonomikanı real qáliplestiriw wazıypası kórildi. Áwele múlkshiliktiń hár qıylı formaları qarar tabıwı ushın teń huquqlılıq normalarına ámel etiw mexanizmleri jaratıldı.
Ózbekistanda mulkti mámleket ıqtıyarınan shıǵarıw hám menshiklestiriw jantasıwdıń áhmiyetli ózgesheligi — onı arnawlı programmalar tiykarında basqıshpa-basqısh ámelge asırıwdan ibarat (1-sızılma).

I basqısh (1992-1993 jıllar)

Ulıwma turaq-jay fondın, sawda, jergilikli sanaat, xızmet kórsetiw kárxanaların, awıl xojalıq mekemelerin qayta islew sisteması kárxanaların menshiklestiriw

IV basqısh (1998-2002 jıllar)

Menshiklestirilgen kárxanalarǵa shet el investiciyalardı qosıw, bashqarıw natiyjeliligin asırıw hám múlkshiliktiń jańa múnásebetlerin tolıq ámel qılıw ushın sharayatlar jaratıw

V basqısh (2003-jıldan baslap)

Menshiklestiriw processleri natiyjeliligin asırıw hám jedellestiriw, ekonomikada jeke sektordıń qatnasın aktivlestiriw hám salmaǵın asırıw

II basqısh (1994-1995 jıllar)

III basqısh (1996-1998 jıllar)

Kóplep orta hám iri kárxanalardı akcionerlik jámiyetlerine aylandırıw hámde olardıń akciyaların respublika qimbatlı qoǵazlar bazarında satıw

Akciyalarınıń qadaǵalaw paketi mámleket múlkinde bolǵan iri kárxana hám tarmaqlardı menshiklestiriw