Mədəniyyət və turizm Mündəricat

Budapeşt  muzeylərində  Azərbaycan  sənətkarlığı  nümunələri.  Macarıstanda  olan  Azərbaycana  aid 
sənət nümunələri XX-ci əsrin 40-cı illərinə qədər şəxsi kolleksiyalarda saxlanırdı. Son 50-60 il ərzində bu nadir 
sənət nümunələri tədricən dövlət tərəfindən himayəyə götürülərək muzeylərdə cəmləşir. Hazırda Azərbaycana 
aid olan sənət nümunələrinin əksəriyyəti Budapeşt şəhərində yerləşən "Dekorativ sənətlər" və "Şərq incəsənəti" 
muzeyində mühafizə olunur.  
Hazırda  bu  muzeylərdə  Azərbaycanın  200-dən  artıq  xalq  sənəti  nümunəsi  mühafizə 
olunur. Bunların içərisində xalça, parça, tikmə, metal və taxdadan düzəldilmiş bir çox bədii 
sənət nümunələri vardır.  
Başqa  xarici  ölkə  muzeylərində  olduğu  kimi,  Budapeşt 
muzeylərində  cəmləşən  Azərbaycana  aid  sənət  nümunələrinin 
əksəriyyətini xalçalar təşkil edir.  
Burada  saxlanılan  Azərbaycan  xalçaları  müxtəlif  vaxtlarda 
Bakı,  Quba,  Şamaxı,  Şuşa,  Qazax  və  Təbriz  kimi  məşhur  sənət 
ocaqlarında toxunmuş xalçalardan ibarətdir.  
Budapeşt "Dekorativ sənətlər" muzeyində nümayiş etdirilən 
XVIII əsrdə toxunmuş kiçik bir Qazax xalçası diqqəti cəlb edir.  
Budapeşt  muzeylərində  müxtəlif  vaxtlarda  məşhur  sənət 
ocaqlarımızda  toxunmuş  ornamental  xalçalarla  yanaşı,  bir  neçə 
orijinal kompozisiyalı süjetli xalçalarımız da nümayiş etdirilir.  
Budapeşt  muzeylərinin  qiymətli  incilərindən  birini  də 
müxtəlif  vaxtlarda  Azərbaycanda  toxunmuş  tikmələr  təşkil  edir.  Burada  saxlanılan 
tikmələrimiz ayrı-ayrı örtük, balışüzü, süfrə, yəhərüstü və bədii pərdələrdən ibarətdir.  
Bu növ sənət nümunələrimizdən biri olan XVI əsrdə Təbriz ustaları tərəfindən bəzədilmiş pərdə xüsusi 
bir maraq doğurur.  
Budapeştin  "Dekorativ  sənətlər"  və  "Şərq  incəsənəti"  muzeylərində  saxlanılan  Azərbaycan  sənətkarlığı 
nümunələri  tək  xalça  və  tikmə  sənətimiz  ilə  bitmir.  Burada  nümayiş  etdirilən  metal,  taxta  və  saxsıdan 
düzəldilmiş sənət abidələri də diqqəti cəlb edir.  
Metaldan  düzəldilmiş  sənət  abidələrinin  əksəriyyətini  silahlar  (qılınc,  xəncər)  və  bəzi  məişət  əşyaları 
(məcmeyi, satıl, çıraq) təşkil edir. Bu müxtəlif növlü metallardan (gümüş, 
mis, polad) düzəldilmiş XVIII - XIX əsrlərə aid edilən sənət nümunələri öz 
bədii  və  texnoloji  xüsusiyyətlərinə  görə  Şirvan  ustalarının  əl  işlərini 
xatırladır.  Budapeşt  muzeylərində  yeganə  bir  taxta  sənəti  nümunəmiz 
vardır.  O,  da  "Dekorativ  sənətlər"  muzeyində  nümayiş  etdirilən  bədii 
rəhildir.