Mədəniyyət və turizm Mündəricat

İran muzeylərində Azərbaycan sənətkarlarlığı nümunələri. Hazırda İranın muzey, 
məscid və şəxsi kolleksiyalarında Azərbaycan xalqının əsrlər boyu yaratdığı minlərlə nadir 
sənətkarlıq nümunələri mühafizə olunur.  
Bu  baxımdan  ölkənin  paytaxtı  Tehran  şəhərində  yerləşən  Basitan, 
Gülüstan, Arxeoloji və xalça muzeyinin eksponatları xüsusilə diqqəti cəlb edir.  
Tehranın  Arxeoloji  muzeyində  nümayiş  etdirilən  sənət  abidələrimiz 
içərisində  Həsənli  təpəsindən  tapılmış  bədii  metal  məmulatları  xüsusilə  diqqəti 
cəlb edir.  
Həsənli  təpəsi  İran  Azərbaycanın  Sulduz  mahalında  yerləşir.  Gözəl  təbii 
şəraitə malik olan bu məntəqəhələ eramızdan min il əvvəl Yaxın Şərqdə zəngin 
mədəniyyət  mərkəzlərindən  biri  olmuşdur.  Mənbələr  göstərir  ki,  Böyük  Midiya 
dövlətinin tərkibinə daxil olan Manna tayfası vaxtilə bu ərazidə yaşamışdır. 1956-
1957-ci  illərdə  Həsənli  təpəsindən  tapılmış  sənət  abidələri  içərisində  hazırda 
Tehranın  Arxeoloji  muzeyində  nümayiş  etdirilən  qızıl  cam  dünya  alimlərinin  diqqətini  xüsusilə  özünə  cəlb 
etmişdir.  
Aşağıdakı cərgədə də diqqəti cəlb edən bir çox səhnəciklər vardır. Burada başına 
ilan dolanmış ovçu, onun yanında iki qoç üzərində dayanmış lüt qadın, üçbaşlı əjdahanın 
caynağından  xilas  olunmaq  üçün  əllərini  kənarda  dayanmış  pəhləvana  uzadan  bir  kişi 
təsvir  edilmişdir.  Bu  səhnəciklər  camın  orta  hissəsində  yerləşmişdir.  Camın  nisbətən 
aşağı hissələrində kiçik səndəldə oturmuş qoca bir kişi təsvir olunmuşdur. Bir qadın onun 
qarşısında duraraq, kiçik yaşlı uşağı ona tərəf uzadır. Bu səhnənin üstündə üzü səndələ 
tərəf  olan  kişi  əlində  naməlum  qab  tutaraq  dayanmışdır.  Yuxarıda  bəhs  etdiyimiz 
şəkillərdə başına ilan dolanmış ovçu təsviri arasında üç başqa rəsm də vardır.  
Azərbaycan  mədəniyyətinin  bu  dövrlərdə  qonşu  dövlətlərlə  qarşılıqlı  əlaqəsini 
Urmiya  gölü ətrafında  Ziviyə  mahalından  tapılmış  e.ə.  VIII  -  VII  əsrlərə  aid  olan  qızıl 
döşlük də əyani şəkildə təsdiq edir.  
İran muzeylərində Azərbaycanda toxunmuş xalçalar da saxlanılır. Bunların içində 
Qubanın Pirəbədil kəndində toxunmuş xalçanı qeyd etmək olar.  
 
http://www.azerbaijan.az/portal/Culture/Folk/folk_a.html
 

---

172