Mədəniyyət və turizm Mündəricat

Qarmon 
 
Metal dilçəkli, körüklü musiqi alətidir. XIX əsrin sonlarından etibarən Azərbaycan xalqının məişətinə daxil 
olmuş  və  milli  musiqi  mədəniyyətinin  bir  hissəsinə  çevrilmişdir.  Digər  xalq  çalğı  alətləri  ilə  bir  yerdə 
ansambllarda,  o  cümlədən  el  şənliklərində  milli  rəqs  musiqisinin  ifası  zamanı  geniş  istifadə  edilir.  Təsadüfi 
deyildir ki, təkmilləşdirilmiş müasir qarmon bir çox hallarda xalq musiqi aləti 
kimi qarşılanır.  
Azərbaycanda  istifadə  olunan  xromatik  növlü  qarmonun  texniki  ifa 
xüsusiyyətləri və səs quruluşu rus qarmonlarından tamamilə fərqlidir. Qarmon 
cazibədar səs tembrinə malikdir. Onun yan tərəfləri taxtadan, orta hissəsi dəri 
körüklü dördkünc qutudan ibarətdir. Qarmonun hündürlüyü 360 mm, eni 268 
mm, qalınlığı 195 mm-dir. Qutunun içərisində ağac lövhələr üzərində xüsusi 
qayda ilə düzülmüş nazik metal dilçəklər (lövhələr) yerləşdirilir.  
Alət sağ və sol əlin köməyi ilə körüyü açıb-bağlamaqla səsləndirilir. Bu 
zaman  sağ  əlin  şəhadət,  orta,  adsız,  çeçələ  barmaqları  ilə  melodiya,  sol  əlin 
barmaqları ilə isə melodiyanın ahənginə uyğun dəm (tonika) saxlanılır. Körük 
açılıb-bağlandıqda  barmaqların  təzyiqi  ilə  sıxılmış  hava  dillərin  açdığı 
boşluqdan keçərək həmin metal lövhələri ehtizaza gətirir. Bu zaman, vibrasiya 
olunmuş lövhələrin ölçülərindən asılı olaraq, müxtəlif səs ucalıqları alınır.  
Diapazonu kiçik oktavanın “do” səsindən ikinci oktavanın “fa” səsinə qədərdir. Solo və ansambl aləti kimi 
geniş istifadə edilir.  
Azərbaycanda bu alətin yığılması ilə məşğul olan sənətkarlar onun səs sistemini milli səs düzümünə tam 
uyğunlaşdırdıqları  üçün alətin  səs  çalarlığı,  ifa  texnikasının  rahatlığı  xalq  musiqisinin  və  muğamların  ifasına 
geniş imkan yaratmışdır. 
 

---

30