Media va axborot savodxonligi pedagogik innovatsiyalar, professional

 
3. Dasturiy ilovalar haqida umumiy tushunchalar. Dasturiy ta’minot
(
ilova
qisqacha)  dastur yoki oxirgi foydalanuvchilar uchun mo‘ljallangan dasturlar 
guruhi. Misollari dastur o‘z ichiga oladi matn protsessori, elektron jadval, 
buxgalteriya arizasi, veb-brauzer,  elektron pochta mijozi,  media pleer, fayllarni 
ko‘rish vositasi, simulyatorlar, konsol o‘yini yoki foto muharriri. The jamoaviy 
ism 
dasturiy ta’minot
birgalikda barcha dasturlarga tegishlidir. Bu bilan qarama-
qarshi tizim dasturlari, bu asosan kompyuterni boshqarish bilan bog‘liq.
Ilovalar bo‘lishi mumkin paketlangan kompyuter va uning tizim dasturlari 
bilan yoki alohida nashr etilgan va quyidagicha kodlanishi mumkin mulkiy, ochiq 
manbali yoki universitet loyihalari. Mobil platformalar uchun qurilgan dasturlar 
deyiladi. 
Mustahkamlash uchun savollar. 
1.
Virtual borliq tarixi va asosiy tushunchalari haqida gapirib bering.
2. 
3D texnologiyasi haqida gapirib bering.
3.
Dasturiy ilovalar haqida umumiy tushunchalarga ta’rif bering.
 
 

---

206 
17-Mavzu: Raqamli mediadan foydalanish 
Reja: 
1.
Raqamli kompyuterlar. 
2.
Raqamli media yoki gipermedia.
3.
Ijtimoiy tarmoqlar. 
 
1. Raqamli kompyuterlar.
 Raqamli elektronika,  hisoblash texnikasi 
tarixi, dasturlash tillari tarixi va  transistorning tarixi. Raqamli kodlar, shunga 
o‘xshash ikkilik, mexanik qismlarni qayta sozlamasdan o‘zgartirish mumkin. 
Garchi ular mashina vositalardan foydalangan bo‘lsalar ham, Babbining motorlari, 
pianino pianinolari, jakkardli dastgohlar va boshqa ko‘plab dastlabki hisoblash 
mashinalari o‘zlari edi. Analog kompyuterlar, jismoniy, mexanik qismlar bilan
birinchi raqamli ommaviy axborot vositalarining paydo bo‘lishi bilan paydo 
bo‘ldi. Raqamli 
kompyuterlar. Raqamli 
kompyuterlardan 
foydalanish ikkilik 
kod va Mantiqiy mantiq bitta konfiguratsiyadagi bitta mashinaga turli xil 
vazifalarni bajarishga imkon beradigan ma’lumotlarni saqlash va qayta ishlash. 
Dastlabki zamonaviy, dasturlashtiriladigan raqamli kompyuterlar Manchester Mark 
1 va EDSAC, 1948-yildan 1949-yilgacha mustaqil ravishda ixtiro qilingan. 
Zamonaviy kompyuterlardan ko‘p jihatdan farq qiladigan bo‘lsada, ushbu 
mashinalar raqamli dasturiy ta’minotni boshqarar edi mantiqiy operatsiyalar. Ular 
kodlangan ikkilik, yuzlab belgi hosil qilish uchun birlashtirilgan va nollar tizimi. 
Ikkilikning 1 va 0 raqamlari raqamli axborot vositalarining “raqamlari” dir.
1959 yilda metall oksidkremniyli maydon effektli tranzistor (MOSFET yoki 
MOS 
tranzistor) 
tomonidan 
ixtiro 
qilingan Mohamed 
Atalla va Devon 
Kanx da Bell laboratoriyalari.  Bu birinchi ixcham edi tranzistor bu miniyatura va 
keng foydalanish uchun ommaviy ishlab chiqarilishi mumkin. MOSFET 
rivojlanishiga 
olib 
keldi mikroprotsessorlar, xotira 
chiplari 
va 
raqamli
telekommunikatsiya davrlari.  Bu rivojlanishiga olib keldi shaxsiy kompyuter 
(Kompyuter) 1970-yillarda va boshida mikrokompyuter inqilobi va Raqamli 
inqilob.