Media va axborot savodxonligi pedagogik innovatsiyalar, professional

4. Internetning imkoniyatlari va xatarli tomonlari.
Nega ijtimoiy 
tarmoqlar bizning yoshlarimiz uchun jozibali? Ijtimoiy muloqotning ijobiy va 
salbiy tomonlarini ko‘rib chiqing. Ijtimoiy tarmoqlarning ijobiy jihatlari: 
1. Qidiruv tezligi. Ijtimoiy tarmoqlarda kerakli videoni, musiqani, odamni 
osongina topishingiz, shuningdek, fikrdoshlarni topishingiz mumkin. Ijtimoiy 
tarmoqda ro‘yxatdan o‘tishda foydalanuvchi o‘z familiyasini va ismini, 
shuningdek boshqa ma’lumotlarni - yoshi, ta’lim muassasalari, aloqa raqamlarini 
taqdim etadi. Bu biron bir necha soniya ichida har qanday odamni o‘zi haqida 
ishonchli ma’lumotni ko‘rsatgan holda topishga imkon beradi. Bu juda muhim 
plyus - axir ilgari bolalik do‘stlari yoki sinfdoshlarini topish ancha vaqt talab qilar 
edi. 
2. Aloqa va ma’lumot almashish qulayligi. Albatta, har birimizning mobil 
telefonimiz bor va biz SMS va MMS xabarlari orqali ma’lumot almashishimiz 
mumkin. Ammo bu juda ko‘p pulni talab qiladi. Ma’lumotlarni ijtimoiy tarmoqqa 
yuborish ancha qulaydir. Tarmoqlar ijtimoiy tarmoqdagi akkauntga ega bo‘lgan 
kishi, do‘stlari bilan sodir bo‘layotgan barcha voqealardan xabardor, u o‘zini 
qiziqtirgan har qanday odamning sahifasiga kirib, fotosuratlarni ko‘rishi, 
yangiliklarga sharh berishi yoki shunchaki suhbatlashishi mumkin. Bu ijtimoiy 
tarmoqlarning aniq ustunligi. Tarmoqlar - bugungi kunda aloqa ancha oson va 
qulay bo‘lib qoldi. 
3. Qiziqishlar doirasini yaratish. Inson nimani yaxshi ko‘rmasin, u shubhasiz 
ijtimoiy tarmoqdan o‘z fikrdoshlarini topadi. Buning uchun qiziqarli jamoalar va 
guruhlar mavjud bo‘lib, unda siz ma’lum xaridlarni amalga oshirishingiz, biron bir 
narsani almashtirishingiz va hatto ish topishingiz mumkin. 
Ijtimoiy tarmoqlarning kamchiliklari: 
1. Ko‘p vaqt sarflash. Ijtimoiy tarmoqlarda vaqtni “o‘ldirish” uchun ajoyib 
imkoniyatdir, ammo ba’zilar uchun bu shunchaki behuda vaqtni sarflashdir. Axir, 

---

196 
bu vaqtni ko‘proq foydaga sarflash mumkin: do‘stlar bilan uchrashish, mazali 
kechki ovqat tayyorlash yoki o‘z-o‘zini tarbiyalash bilan shug‘ullanish. 
2. Haqiqiy dunyodan
ajralib qolish. Ijtimoiy tarmoqlarda biz o‘zimizni hayotdan 
farqli ravishda boshqacha tutamiz. Internet-aloqa sohasidagi zamonaviy 
izlanishlarga asoslanib aytishimiz mumkinki, ijtimoiy tarmoqlarga tashrif 
buyuruvchilarning 70 foizi o‘z hayotlarini bezab turibdi. Bundan tashqari, 
haqiqatni o‘zgartirish va ijtimoiy tarmoqda boy va muvaffaqiyatli bo‘lib namoyon 
bo‘lish qobiliyati ham ko‘pchilikni o‘ziga jalb qiladi. Natijada, yaratilgan virtual 
tasvirga shunchalik odatlanib qolish xavfi tug‘iladi, shunday qilib aytganda, o‘z 
vaqtida yerga qaytish har doim ham mumkin emas. 
3. Shaxsiyatning tanazzulga uchrashi. Agar siz ijtimoiy tarmoqlarning haddan 
tashqari faol foydalanuvchilarining nutqlariga e’tibor bersangiz, ularning ko‘p 
suhbatlarining ma’nosizligini va oddiy odamlar uchun tushunarsiz so‘zlarning 
mavjudligini, masalan, “yoqtirish”, “ishlatish”, “lol” va hk. 
4 Ijtimoiy ko‘nikmalarni yo‘qo‘tish . Haqiqiy aloqani almashtirish haqiqat tuyg‘usi 
va ijtimoiy muloqot qobiliyatlarini yo‘qo‘tishiga olib keladi. 
5. Narkomaniya
ehtimoli. Giyohvandlikning katta xavfi. Bunga, ayniqsa, 
o‘spirinlar sezgir bo‘lib, ular uchun internetga kirish imkoni yo‘qligi haqiqiy aqliy 
nosozlikni keltirib chiqarishi mumkin. 
6. Ijtimoiy tarmoqlar - bu firibgarlar va yomon niyatli kishilar uchun faoliyat 
sohasi. Ko‘pchilik o‘zlari haqidagi eng batafsil ma’lumotlarni, haddan tashqari 
ko‘p sonli fotosuratlarni joylashtirish ularga qarshi chiqishi mumkin deb 
o‘ylamaydilar. 
7. Sog‘likka zarar yyetkazish. Ijtimoiy hayotda doimiy ishtirok etish. tarmoq 
sog‘liqqa bir oz zarar yyetkazishi mumkin. Ko‘p soat kompyuterda o‘tirish 
ko‘rishning pasayishiga va jismoniy harakatsizlikka olib kelishi mumkin. 
8. Mehnat motivatsiyasini yo‘qo‘tish . Ijtimoiy tarmoqlarga qaram bo‘lib qolgan 
odam kam harakat qiladi. Bugungi kunda ko‘plab korxonalarda xodimlarning 
ijtimoiy hayotga kirishi.
9. Yuqorida yozilganlarning barchasiga asoslanib, xulosa qilishimiz mumkin: 
Ijtimoiy tarmoqlar me’yorida ishlatilsa, o‘zlariga zarar yetkazmaydi.