Gözümün alt
ına almışam səni
Öls
əm də, gözümün üstə yerin var. (73, 18)
Tük
ənib dözümüm, gödəlib səbrim
Ta b
ıçaq sümüyə dirənib tamam
S
ən özü-özünə alışan kibrit
M
ən quru qov kimi od tutan adam. (83, 107)
S
ən sönməyə qoymadın babaların odunu
Üzün
ağ olsun, oğul, üzümü ağ elədin.
(93, 238)
Dedin ömrümüzün odu bir qar
ış
Yüz ocaq söndürür b
əzən bir ömür.
Vallah, gözümüzü aç
ıb yumunca
Qap
ının ağzını kəsdirir ölüm. (102, 28)
Frazeoloji söz birl
əşmələrinin işlənmə intensivliyi ilə
seçil
ən şeir mətnlərinin dili, adətən, zəngin və cazibədar, poetik
v
ə səmimi olur. Frazeoloji dil materiallari söz sənətkarlarinin
poetik
duyğularina, ruhi-emosional vəziyyətinə uyğun
kökl
əndikcə təbiilik və səmimiyyət şeirin əsas atributlarina
çevrilir, oxucunun zövqünü, estetik duyumunu intensiv
şəkildə formalaşdirmağa istiqamətlənir.
Şeir dilində öz işlənmə fəallığını artırmaqla frazeoloji
birl
əşmələr bədii sözə sənətkar məsuliyyətinin yüksəlməsinə
t
əsir edir və səmimi poetik ovqat onun birbaşa nəticəsi kimi
d
əyərləndirilməyə layiqdir. Frazeoloji tərkibləri şeirə daxil
6
etm
əyin sənətkarlıq meyari, bədii sənət ölçüləri ilə
ah
əngdarlığı gözlənilməklə yaradıcılıq effektinə sahib olunur.
Doğrudan da həqiqi qələm sahibi üçün xalq danışıq
frazeologiyas
ı poetik düşüncənin, incə lirik duyğuların açarıdır.
Mövcud olan bütün ibar
ə və idiomlar poeziya sənətinin
obrazli potensialina
arxalandiği, ifadəlilik imkanlarina
söyk
əndiyi ən güclü və tükənməz qaynaqlardandir.
Poetik idrakin x
əlqi səviyyəsini büruzə verən dil
göst
əricilərindən biri kimi frazeoloji birləşmələrdən istifadə
bacar
ığı xalq kimi duymaq və xalq kimi demək səriştəsinin
bariz
nümayişidir. Bu cəhət poetik təfəkkürün xəlqilik
yönümünü
əyaniləşdirən vasitəsi, milli koloritin tutarlı əlaməti
v
ə düzgün yaradıcılıq yolunun göstəricilərindəndir.
Dilin emotiv funksiyasi frazeoloji birl
əşmələrinin
k
əmiyyət və keyfiyyət etibarilə intensivləşdirilmiş şeir
m
ətnlərində özünü daha qabariq şəkildə göstərir.
Emotiv funksiya, m
əlum olduğu kimi, şeir müəllifi,
onun subyektiv al
əmi, şəxsi baxışları və təsvir obyektinə fərdi
bax
ışlari ilə əlaqədar meydana çıxır. Başqa sözlərlə desək, söz
s
ənətkarinin hiss və emosiyalarinin onun nitq predmetinə, təsvir
olunan
əşya və hadisəyə, ondan doğan təəssürata, bədii şəraitin
doğurduğu əhvali-ruhiyyəyə, şeirin mövzusuna müxtəlif
s
əviyyələrdə münasibət şeir nitqində emotiv funksiyanin
m
əğzini təşkil edir. Ümumiyyətlə götürsək, bu funksiya şeir
mü
əllifinin özü ilə əlaqədardir.
Real h
əyata qlobal baxımın bütövlüyünü təmin edən
yarad
ıcılıq prizmasında frazeoloji birləşmələrinin emotiv
funksiyaya istiqam
ətləndirilməsi o deməkdir ki, frazeoloji
birl
əşdirmələrin semantik cəhətdən müəyyən bir cəhətini,
anlay
ışı adlandırmaqla kifayətlənmir, eyni zamanda onu
qiym
ətləndirməyə meylli olur, səciyyəvi cəhətlərini qabariq
şəkildə diqqətə çatdırır.
B
əlkə, min suçumu bilmisən mənim,
7
Birini üzüm
Dostları ilə paylaş: |