Mehman ağayev

 
 

---

     
I  F Ə S İ L
 
 
 
BÖYRƏKLƏRİN  STRUKTURU  VƏ  FUNKSİYALARI 
 
Böyrəklər insanın strukturca ən mürəkkəb və funksiyasına görə ən 
əhəmiyyətli orqanlarına aiddir. Orqanizmin normal həyat fəaliyyə-
tinin saxlanılmasında onların rolu, əhəmiyyəti  əvəzolunmazdır. 
Böyrəklərin strukturu və funksiyaları bir-biri ilə sıx əlaqəlidir. Ekzo- 
və endogen xarakterli təsirlər nəticəsində böyrəklərin makro- və 
mikrostrukturunun pozğunluqları orqanın funksional qabiliyyətinin 
aşağı düşməsi nəticəsində çox halda həyat ilə uyuşmayan, homeos-
tazın ağır dəyişikliklərinə  səbəb olur. Ona görə böyrəklərin mor-
fologiyası  və histologiyası, summar və parsial funksiyalarının öy-
rənilməsi həmişə və indinin özündə də, anatomların və patoloqoana-
tomların, fizioloq və patofizioloqların diqqət mərkəzində durur.  
Fundamental elmlərin (fizika, biologiya və xüsusən immuno-
logiyanın) nailiyyətlərinin nefrologiyada istifadə edilməsi və yeni 
müayinə üsullarının (böyrəklərin biopsiyası  nəticəsində  əldə olun-
muş böyrək toxumasının elektron mikroskopiyası, histokimyəvi, 
immunoflyuoresent, radioimmun, ultrasonoqrafiya, kompyuter to-
moqrafiyası, nüvə-maqnit rezonansı  və başqa) tətbiqi nəticəsində 
böyrək toxumasının və nefronların histoloji strukturu və ultrastruktu-
ru haqda elmi cəhətdən maraqlı  və praktiki aspektdən mühüm 
məlumatlar  əldə edilmişdir. Bunlar da öz növbəsində daha yüksək 
səviyyədə böyrək fiziologiyasını öyrənməyə, yumaqcıq və kanalcıq 
funksiyalarının incə mexanizmlərinin və onların sidik yaranması 
prosesində iştirakı və orqanizmin daxili mühitinin sabitliyinin təmin 
olunmasında (homeostaz) rolunu aşkar etməyə imkan vermiş, böyrək 
və sidik yollarının xəstəliklərinin daha erkən və dəqiq diaqnozunun 
qoyulmasına səbəb olmuşdur. 
 
5

---

Bundan başqa  əvvəllər məlum olmayan morfogenezin xüsusiy-
yətlərinin aydınlaşdırılması, birincili və ikincili böyrək xəstə-
liklərində ekskretor və inkretor funksiyaların pozğunluqlarını  aşkar 
etmək imkanı əldə olunmuşdur.