Meiji transformatsiyalari

Yaponiyaning Osiyodagi siyosati.
1990-yillarda Yaponiya siyosatida Osiyoning ulushi keskin oshdi. Mintaqa davlatlarining jadal dinamik o‘sishi, Osiyo bozorining ulkan kengayishi bir qator ko‘rsatkichlar bo‘yicha uning Yaponiya iqtisodiyoti uchun ahamiyati Amerika va Evropa bozorlaridan o‘zib keta boshlaganiga olib keldi. Agar 1985 yilda Amerika bozori Yaponiya eksportining 39,7 foizini tashkil qilgan bo‘lsa va osiyolik 26,3%, keyin 10 yil o‘tib, 1995 yilda rasm tubdan o‘zgardi - yapon tovarlarining 39,9% Osiyoga, 29,7% AQShga ketdi. Xuddi shu o‘zgarishlar Yaponiya importi bilan ham sodir bo‘ldi. Osiyoning undagi ulushi xuddi shu yillarda 28,6 foizdan 35,4 foizga oshdi, AQSh esa unchalik ko‘p bo‘lmasa-da, 23,6 foizdan 22,8 foizga kamaydi. 1990-yillarning oʻrtalarida Osiyo bozori Yaponiya savdosiga Amerikanikiga qaraganda koʻproq foyda keltira boshladi. 1985 yilda Osiyoda Yaponiya foydasiga savdo balansi 9,1 milliard dollarni, AQSH esa 39,2 milliard dollarni tashkil etgan bo‘lsa, keyin 1995 yilda Osiyo bilan savdoda 60,8 milliard dollarni, AQSh bilan esa 54,9 milliard dollarni tashkil etdi. Yaponiyaning Xitoy bilan aloqalari alohida ahamiyatga ega. Xitoy iqtisodiyotining jadal rivojlanishi ulkan Xitoy bozorida yapon ishbilarmon doiralarining faolligini sezilarli darajada oshishiga olib keldi.
Fors ko‘rfazidagi urush Yaponiya diplomatiyasi uchun jiddiy sinov bo‘ldi. Yaponiya harbiy harakatlarda bevosita ishtirok etishdan qochishga muvaffaq bo‘ldi, ammo 13 milliard dollarga yaqin katta ‘‘tovon’’ to‘ladi, ammo bu Yaponiyaning xorijdagi obro‘siga, uning ittifoqchilari orasidagi obro‘siga foyda keltirmadi. Yaponiya tashqi siyosatining egosentrizmi, konstitutsiyaviy cheklovlarga ishora qilib, ‘‘qaynoq nuqtalardagi’’ mojarolarga aralashishni istamasligi bir necha yillar davomida Yaponiyani xalqaro matbuotning sevimli tanqid mavzusiga aylandi. Bu holat keyingi yaponlarga turtki bo‘ldi hukumat maxsus qonunchilikni ishlab chiqdi. Yaponiyaga tinchlikparvar operatsiyalarda Birlashgan Millatlar Tashkiloti doirasida qatnashish imkonini beradi va o‘z qo‘shinlarini chet elga yubora oladi.