Məmmədov N. R.,Aslanov Z. Y.,Seydəliyev İ. M.,Hacızalov M. N.,Dadaşova K. S

4.3.4. İnduksiya cihazları 

 

Ümumi 

məlumatlar. 

İ

nduksiya 

ölçmə 

mexanizmlərinin  iş  prinsipi  dəyişən  maqnit  selləri  və 

alüminium  disk  şəklində  hazırlanmış  hərəkətli  hissədə 

maqnit  selləri  ilə  induksiyalanan  burulğanlı  cərəyanların 

qarşılıqlı  təsirinə  əsaslanmışdır.  Hazırda  induksiya 

cihazlarından dəyişən cərəyan dövrələrində elektrik enerjisi 

sayğacları tətbiq edilir. 

Elektrik  enerjisi  sarğacları.  İnduksiya  sayğacının 

qoşulma sxemi və quruluşu şək. 4.8-də göstərilmişdir. 

 

Şə

k. 4.8. İnduksiya sayğacının quruluşu və qoşulma sxemi: 

 1-gərginlik sarğaclı maqnit keçiricisi; 2-hesablama mexanizmi; 3-oxa 

bərkidilən alüminium disk; 4-tormozlayıcı momenti yaratmaq üçün sabit 

maqnit; 5 - П-şəkilli cərəyan sarğaclı maqnit keçiricisi 

141 

 

İ

nduksiya  sayğacının  təhlili  göstərir  ki,  fırladıcı 

momentin orta qiyməti güc ilə mütənasibdir, yəni:  

ϕ

cos

kUI

M =

, 

burada k- sabit əmsaldır. 

Sayğacın hərəkətli hissəsinə (alüminium diskə) diskin 

fırlanma tezliyinə mütənasib tormozlayıcı moment təsir edir. 

Bu moment sabit maqnitin qütbləri arasında fırlanan diskdə 

yaranan  cərəyanın  təsirindən  meydana  çıxır  və  aşağıdakı 

kimi təyin edilir:  

dt

d

k

M

T

α

1

=

, 

burada 

1

k

- sabit əmsal; 

dt

d

α

- diskin fırlanma sürətidir.  

Fırladıcı və tormozlayıcı momentləri bərabərləşdirərək 

alırıq:  

dt

d

k

kUI

α

ϕ

1

cos =

. 

Enerjinin 

t

∆

  ölçülmə  müddətində  diskin  N  dövrlər 

sayı  diskin  fırlanma  sürətini 

dt

d

α

  zamana  görə 

inteqrallamaqla təyin edilir, yəni  

∫

∫

∆

∆

=

=













=

t

t

C

W

dt

UI

k

k

k

dt

dt

d

k

N

0

1

2

0

2

cos

ϕ

α

, 

burada 

W

- 

t

∆

zaman  intervalında  sayğacdan  keçən  enerji; 

C

- sayğacın sabitidir, 

2

1

kk

k

C =

. 

Enerjinin  hesabatı  enerji  vahidləri  ilə  dərəcələnmiş 

dövrlər  sayğacının  göstərişləri  üzrə  aparılır.  Hesabat 

mexanizmi  ilə  qeydə  alınan  elektrik  enerjisi  vahidinə  (bir 

qayda  olaraq, 

saat

kVt ⋅

1

)  sayğacın  hərəkətli  hissəsinin 

müəyyən  dövrlər  sayı  uyğun  gəlir.  Ötürmə  ədədi  A 

adlandırılan bu nisbət sayğacın üzərində göstərilir.  

142 

 

Ötürmə  ədədinin  tərsi  olan  kəmiyyət,  yəni  qeydə 

alınan  enerjinin  diskin  dövrlər  sayına  nisbəti  nominal  sabit 

nom

C

  adlandırılır.  A  və 

nom

C

-ın  qiymətləri  ancaq  hesabat 

mexanizminin konstruksiyasından asılıdır və verilən sayğac 

üçün dəyişməz qalır. 

Sayğacın həqiqi sabiti C dedikdə hərəkətli hissənin bir 

dövr  etməsində  sayğacdan  həqiqətən  keçən  enerjinin 

miqdarıdır.  Həqiqi  sabit  nominaldan  fərqli  olaraq  yük 

cərəyanından  və  həm  də  ətraf  şəraitdən  (temperatur,  tezlik 

və s.) asılıdır. 

nom

C

 və  C-i bilməklə sayğacın nisbi xətasını 

təyin etmək mümkündür: 

C

C

C

W

W

W

nom

−

=

−

′

=

δ

, 

burada 

W ′

-  sayğacla  ölçülən  enerji; 

W

-  sayğacdan  keçən 

enerjinin həqiqi qiyməti. 

Aktiv  enerji  sayğacları  0,5;  1,0;  2;  2,5,  reaktiv  enerji 

sayğacları  1,5;  2;  3  dəqiqlik  sinifli  buraxılır.  Sayğacların 

dəqiqlik  sinfi  nisbi  əsas  xarakteristikanı  və  digər  metroloji 

xarakteristikaları normalaşdırır. 

Dövlət  standartı  ilə  sayğacın  həssaslıq  həddi 

müəyyənləşdirilir. Həssaslıq həddi belə təyin edilir: 

nom

I

I

S

min

100

=

∆

, 

burada 

min

I

-  sayğac  diskinin  dayanmadan  fırlanmağa 

başladığı  cərəyanın  minimal  qiyməti; 

nom

I

-  cərəyan 

dolağındakı cərəyanın sayğac üçün nominal olan qiymətidir. 

Bu zaman dövrədəki cərəyanın tezliyi və gərginlik nominal, 

1

cos

=

ϕ

    olmalıdır.  Həssaslıq  həddi  0,5  dəqiqlik  sinifli 

sayğaclar  üçün  0,4%-dən,  1,0;  1,5;  2  dəqiqlik  sinifli 

sayğaclar  üçün  0,5%-dən  çox  olmamalıdır.  2,5  və  3  sinifli 

reaktiv  enerji  sayğacları  üçün 

S

∆

-in  qiyməti  1%-dən  çox 

olmamalıdır. Yükdə cərəyan olmadıqda və sayğacın paralel 

dövrəsində  gərginlik  olduqda  diskin  fırlanması  öz-özünə 

143 

 

gediş  adlanır.  Dövlət  standartına  görə  gərginliyin  nominal 

qiymətin 80%-dən 110%-dək istənilən qiymətində öz-özünə 

gediş olmamalıdır.  

Xarici  amillərin  təsiri  ilə  sayğacda  əlavə  xətalar 

yaranır,  məsələn,  cərəyan  və  gərginlik  əyrisinin  formasının 

təhrif olunması, gərginlik və tezliyin artıb-azalmaları, yükün 

tələb etdiyi gücün kəskin düşməsi nəticəsində və digər bəzi 

amillərdən yaranan xətalar. 

Üçfazlı aktiv və reaktiv  enerji sayğacları da buraxılır. 

Onlar  bir  fırlanma  oxu  ilə  birləşdirilən  üç  (üçelementli)  və 

ya  iki  (ikielementli)  sayğacdan  ibarətdir.  İkielementli 

sayğaclar üçnaqilli üçfazlı dövrələrdə, üçelementli sayğaclar 

isə  dördnaqilli  dövrələrdə  enerjini  ölçmək  üçün  istifadə 

olunur.  

 

4.4. Çeviricili elektromexaniki ölçü cihazları 

 

Ümumi məlumatlar. Yüksək həssaslıq, dəqiqlik və az 

enerji sərfi  maqnitoelektrik cihazları digər elektromexaniki 

cihazlardan əlverişli olaraq fərqləndirir. Bunu nəzərə alaraq 

maqnitoelektrik  cihazlardan  dəyişən  cərəyanda  ölçmələr 

aparmaq  üçün  istifadəyə  cəhd  edirlər.  Bu  məsələ  dəyişən 

cərəyanı sabit cərəyana çevirərək, sonra onu maqnitoelektrik 

ölçmə mexanizminin köməyilə ölçmək yolu ilə həll edilir. 

Dəyişən cərəyanı sabitə çevirmək üçün düzləndirici və 

termoelektrik  çeviricilər,  həmçinin  elektron  elementlər 

(elektron  lampalar,  tranzistorlar,  inteqral  mikrosxemlər) 

üzərində qurulmuş çeviricilər istifadə olunur. Buna müvafiq 

olaraq  düzləndirici,  termometrik  və  elektron  cihazlar 

fərqləndirilir.  Bu  paraqrafda  düzləndirici  və  termoelektrik 

cihazlara baxılır.  

Düzləndirici  cihazlar.  Bu  cihazlar  düzləndirici 

çevirici  ilə  hesabat  qurğulu  maqnitoelektrik  ölçmə 

mexanizminin 

birləşməsindən 

ibarətdir. 

Düzləndirici 

çeviricilərdə  hazırda  yarımkeçirici  diodlar  (germanium  və 

144 

 

silisium) istifadə edilir. Yarımkeçirici diodların düzləndirici 

çeviricilər  kimi  çatışmazlığı  volt-amper  xarakteristikasının 

qeyri-xəttiliyi,  onun  zamana  görə  qeyri-stabilliyi  və 

temperaturdan, tezlikdən asılılığıdır. 

Düzləndirici  cihazlarda  bir  və  iki  yarımperiodlu 

düzləndirici  sxemlər  istifadə  edilir.  Bir  yarımperiodlu 

düzləndirmə  sxemi  istifadə  edilərkən  (şək.  4.9,a)  ölçmə 

mexanizmindən  ancaq  dəyişən  cərəyanın  bir  yarımdalğası 

keçir, əksi isə VD2 diodundan və R rezistorundan buraxılır. 

VD2 

diodundan  və 

ö

R

R =

 

rezistorundan  ibarət  dövrə 

ümumi  dövrədə  cərəyanın  hər  iki  yarımdalğasını 

düzləndirmək,  həm  də  VD1  diodunu  gərginliyin  əks 

yarımdalğasında deşilmədən qorumaq üçün istifadə edilir. 

 

a                                                 b 

Şə

k.4.9.Biryarımperiodlu (a) və ikiyarımperiodlu (b) düzləndirici 

çeviricinin sxemi: 

ö

R

-ölçmə mexanizminin müqaviməti; 

4

,

...

,

1

VD

VD

-diodlar 

 

İ

ki  yarımperiodlu  düzləndirmə  sxemi  istifadə 

olunarkən  düzləndirilən  cərəyan  ölçmə  mexanizmindən 

periodun  hər  iki  yarısında  keçir,  ona  görə  də  bu  sxemlərin 

həssaslığı  bir  yarımperiodluya  nisbətən  yüksəkdir.  Şəkil 

4.9,b-də daha geniş yayılmış iki yarımperiodlu düzləndirmə 

sxemi – körpü düzləndirmə sxemi göstərilmişdir. 

Diodların  düzləndirmə  xassələri  düzləndirmə  əmsalı 

düz

eks

eks

düz

d

R

R

I

I

k

=

=

ilə xarakterizə olunur, burada - 

düz

I

 və 

eks

I

  

dioddan düz və əks istiqamətdə axan cərəyanlardır; 

eks

R

 və 

145 

 

düz

R

-  diodun  uyğun  olaraq  əks  və  düz  istiqamətdə 

müqavimətidir. 

d

k

-nin  qiyməti  dioda  verilən  gərginlikdən, 

onda  keçən  cərəyanın  tezliyindən  və  ətraf  mühitin 

temperaturundan asılıdır.  

Ə

gər 

t

I

i

m

ω

sin

=

dəyişən  cərəyanı  ölçülərsə,  ölçmə 

mexanizminin  dolağından  döyünən  düzlənmiş  cərəyan 

keçdikdə onun fırladıcı momentinin ani qiyməti 

Bswi

M

t

=

 

kimi olacaqdır.  

Düzləndirici  cihaz  sənaye  tezlikli  və  daha  yüksək 

tezlikli  dəyişən  cərəyan  dövrələrində  istifadə  edlidikdə 

ölçmə  mexanizminin  hərəkətli  hissəsinin  meyillənməsi  bir 

yarımperiodlu düzləndirmədə orta momentlə təyin edilir: 

or

T

T

t

BswI

idt

T

Bsw

dt

M

T

M

2

1

1

1

2

0

0

=

=

=

∫

∫

, 

Iki yarımperiodlu düzləndirmədə: 

or

T

T

t

BswI

idt

T

Bsw

dt

M

T

M

=

=

=

∫

∫

2

0

0

2

1

, 

burada T - period, 

or

I

- orta ölçülən cərəyan. 

Ölçmə  mexanizminin  hərəkətli  hissəsinin  dönmə 

bucağı bir- və iki yarımperiodlu düzləndirmə zamanı uyğun 

olaraq 

W

BswI

or

2

=

α

;  

W

BswI

or

=

α

 

kimi təyin edilir. 

Alınmış ifadələrdən görünür ki, düzləndirici cihazlarda 

hərəkətli  hissənin  meyillənməsi  orta  ölçülən  cərəyanla 

mütənasibdir.  

Dəyişən  cərəyan  dövrəsində,  bir  qayda  olaraq, 

təsiredici  cərəyanı  (gərginliyi)  bilmək  lazım  gəlir.  Nəzərə 

alsaq ki, təsiredici cərəyan orta cərəyanla 

f

or

k

I

I =

(burada 

146 

 

f

k

-  cərəyan  əyrisinin  forma  əmsalıdır)  bərabərliyi  ilə 

ə

laqəlidir, onda iki yarımperiodlu  düzləndirmə zamanı:          

W

k

BswI

f

=

α

. 

Beləliklə,  düzləndirici  cihaz  ancaq  əyrinin  verilmiş 

forması  üçün  (sinusoid  üçün 

11

,

1

=

f

k

)  cərəyanın 

(gərginliyin)  təsiredici  qiymətləri  ilə  dərəcələnə  bilər. 

Ölçülən  cərəyan  (gərginlik)  əyrisinin  forması  veriləndən 

fərqlənərsə, cihazın göstərişlərində xəta yaranır.  

Ə

gər  forma  əmsalı 

f

k

    məlumdursa,  onda  sinusoidal 

cərəyana  görə  dərəcələnən  cihazla  ölçülən  qeyri-sinusoidal 

formalı  təsiredici  cərəyan  aşağıdakı  düsturla  təyin  edilə 

bilər: 

11

,

1

f

c

k

I

I =

 , 

burada 

c

I

- cihazın göstərişidir.   

Diodların düzləndirmə əmsalının temperaturdan, tətbiq 

edilən  gərginlikdən  və  axan  cərəyandan  asılılığı,  ölçülən 

cərəyan  əyrisinin  formasının  təsiri  düzləndirici  ampermetr 

və  voltmetrlərdə  xeyli  xətaların  yaranmasına  səbəb  olur. 

Xətaların  azaldılması,  bir  qayda  olaraq,  cihaz  dövrəsinə 

ə

lavə elementlər qoşmaqla həyata keçirilir.  

Maqnitoelektrik  ölçmə  mexanizminin,  düzləndirmə 

sxeminin,  şunt  və  ya  əlavə  rezistorun  birləşməsi  

düzləndirici ampermetri və ya voltmetri yaradır.   

 Şək.  4.10,  a-da  misal  kimi  nisbətən  kiçik  ölçmə 

həddinə  malik  voltmetrin  sxemi,  şək.  4.10,  b-də  nisbətən 

böyük ölçmə həddinə malik voltmetrin sxemi göstərilmişdir. 

 

147 

 

 

                        a                                       b  

Şə

k. 4.10. Nisbətən kiçik (a) və nisbətən böyük (b) ölçmə həddinə 

 malik voltmetrin sxemi: 

4

,

...

,

1

VD

VD

-diodlar 

 

Ə

lavə  rezistorların  müqavimətlərinin  müxtəlif  olması  

bu  voltmetrlərin  xüsusiyyətidir.  Bu  da  ətraf  mühitin 

temperaturunun 

və 

ölçülən 

gərginliyin 

tezliyinin  

dəyişməsinin  düzləndiricinin  müxtəlif  parametrlərinə  daha 

güclü təsir etməsinə gətirib çıxarır.  

Böyük  olmayan  ölçmə  həddinə  malik  voltmetr  üçün 

(əlavə  rezitorun  müqaviməti  kiçik)  daha  nəzərə  çarpacaq 

dərəcədə  voltmetrin  göstərişlərinə  təsir  edən  əsas  parametr 

göstərilən 

amillərin 

təsiri 

ilə 

düzləndiricilərin 

müqavimətinin  dəyişməsidir.  Bu  zaman  ətraf  mühitin 

temperaturu 

artdıqda 

düzləndiricinin 

müqavimətinin 

azalması  əlavə  rezistorun  müqavimətinin  artırılması  ilə 

kompensasiya  edilir.  Baxılan  halda  o  biri,  məsələn, 

2

R

, 

misdən  hazırlanmaqla  iki 

1

R

  və 

2

R

  rezistorlarından 

ibarətdir.  Tezlik  xətasının  azaldılması  kondensator 

C

 

qoşmaqla əldə edilir.       

Qeyd etmək lazımdır ki, konpensasiya natamam alınır, 

çünki  temperatur  dəyişdikdə  düzləndirmə  əmsalı  dəyişir. 

Düzləndirmə  əmsalının  dəyişməsi  nisbətən  böyük  ölçmə 

həddinə malik düzləndirici voltmetrin göstərişinə təsir edən 

ə

sas  amildir  (manqanindən  hazırlanan  əlavə  rezistorun 

E

R

 

müqaviməti  böyükdür).  Bu  halda  temperatur  xətasını 

azaltmaq  üçün  düzləndirici  qurğu  manqanin  R1  və  misdən 

R2 

hazırlanan  ardıcıl  qoşulmuş  müqavimətlə  şuntlanır. 

Ölçülən  gərginliyin  tezliyinin  dəyişməsindən  yaranan 

148 

 

xətaları  kompensasiya  etmək  üçün  induktivlik  L  nəzərdə 

tutulmuşdur. 

Hazırda  buraxılan  düzləndirici  cihazlar  əyrinin 

formasının  böyük  təsirinə  görə  praktiki  olaraq  ancaq 

sinusoidal  cərəyan  və  gərginliklərin  ölçülməsi  üçün  tətbiq 

oluna bilər. 

Ə

ksər  hallarda  düzləndirici  cihazlar  çoxhədli  və 

kombinəedilmiş  hazırlanır.  Bu  cihazlardakı  elementlərin 

dəyişdirici açarlarının köməyi ilə həm sabit, həm də dəyişən 

cərəyan  və  gərginliyi,  eləcə  də  ommetr  sxemi  üzrə 

müqaviməti  ölçmək  olar.  Ölkənin  sənayesi  tərəfindən 

buraxılan  düzləndirici  cihazların  yuxarı  ölçmə  həddi: 

cərəyan  üçün  3  mA-dən  10  A-dək;  gərginlik  üçün  75  mV-

dan 600 V-dək; müqavimət üçün 0,5 kOm-dan 5 MOm-dək 

təşkil  edir.  Diodların  volt-amper  xarakteristikaları  qeyri-

xətti olduğundan dəyişən cərəyanların (gərginliklərin) kiçik 

qiymətlərində  şkala  başlanğıc  hissədə  (0-15%)  qeyri-

müntəzəmdir.  

Düzləndirici  cihazların  əsas  üstünlükləri  onların 

yüksək  həssaslığı,  ölçmə  dövrəsindən  az  güc  tələb  etməsi, 

yüksək  tezliklərdə  işləməsinin  mümkünlüyüdür.  Tezlik 

kompensasiyası  olmayan  düzləndirici  cihazlardan  500  - 

10 000 Hs tezliyədək cərəyan və gərginliklərin ölçülməsində 

istifadə  etmək  olar.  Tezlik  kompensasiyalı  cihazlarda 

tezliyin  işçi  diapazonu  50  kHs-ə  qədər  genişlənir. 

Düzləndirici  cihazların  dəqiqliyi  nisbətən  aşağıdır,  dəqiqlik 

sinfi, bir qayda olaraq, 1,5; 2,5 təşkil edir.          

Termoelektrik cihazlar. Termolelektrik cihaz  bir və 

ya  bir  neçə  termoçeviricidən  və  hesabat  qurğusu  olan 

maqnitoelektrik ölçmə mexanizmindən ibarətdir. Şək. 4.11-

də  termocütdən  1  və  qızdırıcıdan  2  ibarət  termoçeviricinin 

quruluşu  göstərilmişdir.  Qızdırıcı  kimi  uzun  müddət 

qızdırılmaq  imkanına  malik  naqil  istifadə  edilir. 

Qızdırıcıdan  2  keçən  cərəyan 

x

I

  onu  termocütün  1  işçi 

birləşmə yeri ilə birlikdə qızdırır. Termocütün işçi uclarında 

149 

 

ölçmə  mexanizmindən  cərəyanın  keçməsinə  səbəb  olan  

termoEHQ yaranır.  

 

Şə

k. 4.11. Termoelektrik cihazın sxemi: 

1-termocüt;   2-qızdırıcı 

 

Termoçeviricinin  yaratdığı  termoEHQ  qızdırıcıdan 

ölçmə  cərəyanının  hesabına  ayrılan  istilik  miqdarına 

mütənasibdir.  İstilik  miqdarı  öz  növbəsində  ölçülən 

cərəyanın 

x

I

 təsiredici qiymətinin kvadratına mütənasibdir. 

Ölçmə  mexanizmi  dövrəsində  cərəyan 

ö

R

E

I =

,  burada  

E

-    termoEHQ, 

ö

R

  -    ölçmə  mexanizminin  dolaq 

dövrəsinin müqavimətidir. 

Beləliklə,  termoelektrik  cihazın  göstərişləri  ölçülən 

cərəyanın  təsiredici  qiymətinin  kvadratına  mütənasib 

olmalıdır.  Lakin  şkala  ancaq  başlanğıc  hissədə  kvadratik 

xarakter  daşıyır,  cərəyanın  artması  ilə  qızdırıcının  istilik 

itkiləri  artdıqca  o  itir.  Qızdırıcıda  cərəyanın  ayırdığı  istilik 

tezlikdən  asılı  deyildir.  Odur  ki,  termoelektrik  cihazlardan 

həm  sabit,  həm  də  dəyişən  cərəyanda  (radiotezliklər  daxil 

olmaqla)  istifadə  etmək  olar.  Ölçülən  cərəyanın  kiçik 

qiymətlərində  (150-300  mA)  vakuum  termoçeviriciləri 

istifadə  edilir.  Onlarda  qızdırıcı  və  termocüt  içərisində 

seyrəklik  yaradılan  şüşə  balonda  yerləşdirilir.  Bununla  da 

ə

traf  mühitə  istilik  verməyə  itkilər  azalır.  Beləliklə, 

termocütün işçi ucluğunun qızdırılmasına az güc tələb edilir.  

1A cərəyana kimi termoelektrik ampermetrlərin ölçmə 

hədlərinin  genişləndirilməsi  hər  ölçmə  həddi  üçün  ayrıca 

termoçeviricisi  olan  ölçmə  mexanizmi  qoşmaqla  həyata 

150 

 

keçirilir.  1A-dən  yuxarı  cərəyanları  ölçərkən  ölçmə 

hədlərini genişləndirmək üçün yüksəktezlikli cərəyan ölçmə 

transformatorlarından 

istifadə 

olunur. 

Termoelektrik 

voltmetrlərdə ölçmə hədlərinin genişləndirilməsi qızdırıcıya 

ardıcıl qoşulan əlavə rezistorların köməyi ilə yerinə yetirilir. 

Termoelektrik  cihazların  əsas  üstünlüyü  geniş  tezlik 

diapazonunda  və  ölçülən  cərəyan,  yaxud  gərginliyin  təhrif 

olunmuş formasında ölçmələrin yüksək dəqiqliyidir. Müasir 

termoçeviricilər həm sabit cərəyanda, həm də 100 MHs-dək 

tezliklərdə  istifadə  edilir.  Lakin  təxminən  5-10  MHs 

tezliklərdə termoelektrik cihazın tezlik xətası 5-10 %-ə çata 

bilər.  Bu,  onunla  izah  edilir  ki,  tezliyin  artması  ilə  səth 

effekti  nəticəsində  qızdırıcının  müqaviməti  artır.  Digər 

tərəfdən,  çox  yüksək  tezliklərdə  ölçülən  cərəyan 

qızdırıcıdan  yan  keçməklə  məxsusi  elektrik  tutumları  ilə 

ş

axələnir.  Tam  reaktivsiz  hazırlamaq  qeyri-mümkün 

olduğuna  görə  əlavə  rezistorun  müqavimətinin  dəyişməsi 

təsir  etdiyindən  termoelektrik  voltmetrlərdə  tezlik  xətası 

ampermetrlərə nisbətən, bir qayda olaraq, yüksəkdir.  

Termoelektrik  cihazların  çatışmazlıqlarına  aid  etmək 

olar: kiçik əlavə  yüklənmə qabiliyyəti və termoçeviricilərin 

məhdud  xidmət  müddəti,  cihazın  göstərişlərinin  ətraf 

mühitin temperaturundan asılılığı və xeyli məxsusi güc tələb 

etməsi. 

Sənayedə  100  mkA-dan  100A-dək  dəyişən  və  sabit 

cərəyanları  ölçmək  üçün,  150  mV-dan    600V-dək  dəyişən 

və  sabit  gərginlikləri  ölçmək  üçün  çoxhədli  daşınan 

termoelektrik  cihazlar  buraxılır.  Cihazlar  sabit  cərəyandan 

50  MHs  tezliyədək  diapazonda,  dəqiqlik  sinfi  1,0  və  1,5 

olmaqla işləyir.