MəMMƏdov qəRİb xəLİlov mahmud

12.5. Pestisidlərdən istifadənin ekoloji problemləri 

Məhsulun çox hissəsi tarlada və ya sonra anbarlarda zərərvericilər tərəfindən və xəstəliklər nəticəsində məhv 

olur. Kənd təsərrüfatı zərərvericilərilə, həşərat, gəmiricilər, göbələk, alaq otları ilə  əsas mübarizə istiqamətlərin-

dən biri pestisidlər adlanan kimyəvi maddələrdən istifadə etməkdir. Pestisidlər aşağıdakı əsas siniflərə bölünür: 

akarisidlər – gənələrlə mübarizədə istifadə edilən maddələr; antifidinqlər – cücüləri onların qidalandığı şeydən 

qorxub çəkindirən maddələr; insektisidlər – zərərli cücüləri məhv edən maddələr; herbisidlər – alaq bitkilərinə 

qarşı mübarizədə istifadə edilən preparatlar; zoosidlər – zərərli onurğalı heyvanları məhv edən zəhərlər; bakteri-

sidlər, virusosidlər, funqisidlər – bitkilərlə viruslu və göbələk xəstəliklərilə mübarizə aparmaq üçün istifadə edi-

lən maddələr; nematosidlər – bitkilərdə nematod xəstəliyinin törədicisi olan girdə qurdları məhv edən preparat-

lar; molyuskosidlər – zərərli ilbizləri məhv edən maddələr. 

ABŞ-da 160 növdə patogen göbələk və bakteriyalarla, 250 virus növləri, 8000 həşərat və gənə növləri, 2000 

alaq otları ilə mübarizə aparılması lazım gəlir. 

Dünyada 180 pestisid növündən və bir neçə min preparat formasından istifadə edilir. 

Pestisidlərdən istifadənin bir çox problemləri onların ksenobiotik, yəni təbiət üçün yad kimyəvi birləşmələr 

olmalarından irəli gəlir. 

---

 

223

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) verdiyi qiymətə görə bütün dünyada pestisidlərin istifadəsindən hər 

il 20000 adam ölür və 1 milyona yaxın adam zəhərlənərək sağlamlığını itirir. Əgər dünyada pestisidlərdən istifa-

də çoxalarsa ona müvafiq olaraq xəstəliklər və ölüm hadisəsi də artar.