MəMMƏdov qəRİb xəLİlov mahmud

 

Səhralaşma prosesini yaradan amillər (səbəblər) 

 

Səhralaşma 

prosesinin 

istiqaməti 

Səhralaşma prosesini 

yaradan səbəblər 

Səhralaşma 

prosesinin 

xüsusiyyəti 

1.Təkrar şorlaşma Drenaj 

kollektor 

şəbəkəsinin mövcudluğu 

və düzgün olmayan 

suvarma texnologiyasının 

tətbiqi, yüksək 

minerallaşmış su ilə 

suvarma nəticəsində qrunt 

suyunun səviyyəsinin 

qalxması 

Çətin bərpa olunan 

2.Şorakətləşmə 

Suvarma suyunda və 

torpaqəmələgətirən 

süxurda natriumlu 

duzların çoxluğu 

Çətin bərpa olunan  

3.Bataqlaşma Kollektor-drenaj 

şəbəkəsinin pozulması, 

məcralarının qamış və 

digər bitkilərlə örtülməsi, 

yüksək su normasının 

tətbiqi, su sərfinin 

nizamlanmaması 

Çətin bərpa olunan 

4.Yamaclarda səthi 

və yarğan eroziyası 

Aqrotexniki qaydalara 

riayət olunmaması, bitki 

örtüyünün məhv edilməsi, 

hədsiz  mal-qara ota-

rılması 

Bərpa oluna bilən  

5.İrriqasiya 

eroziyası 

Yamaclarda suvarma 

texnologiyasının düzgün 

tətbiq olunmaması 

Bərpa olunan 

 

 

 

6.Torpağın 

çirklənməsi və 

münbitliyinin 

azalması 

Pestisidlərdən düzgün 

istifadə olunmaması, 

yüksək su normasının 

tətbiqi, sənaye və yaşayış 

sahələrinin genişlənməsi 

Bərpa olunan 

Şirvan düzündə irriqasiya-suvarma sistemi əsrimizin ortalarından sonra daha da sürətlənmişdir. Belə ki, 

1959-61-ci illərdə  çəkilən Yuxarı  Şirvan Kanalı (YŞK) vasitəsilə 130 min hektara yaxın sahənin suvarılması 

planlaşdırılmışdı. 

Baş  Şirvan Kollektoru (BŞK) Türyançaydan başlayaraq Hacıqabul gölünə  qədər Kürçayının qədim yatağı 

olan Qarasu sahəsində inşa edilmişdir. Kollektorlar ərazinin aşağı hissəsində inşa edilmiş  və  BŞK-na 

birləşdirilmişdir.  Meliorasiya və suvarma işləri nəticəsində ərazinin təbii landşaftı antropogen landşaftlarla əvəz 

olunmuşdur. Ovalıqda meyllik az olduğundan, qrunt suları  səthə yaxın yerləşdiyindən təkrar  şorlaşma və 

bataqlaşma prosesi baş vermişdir. Dağətəyi zonada isə meyllik nisbətən çox olduğu üçün arxlar tez-tez sıradan 

çıxmış, səthi, yarğan və irriqasiya eroziyası inkişaf etmişdir.