Menejment tizimi to'g'risida tushuncha va ularning mohiyati Reja: Menejmentning mohiyati, maqsad va vazifalari Menejment predmeti va izlanish uslublari

\

2. Menejment predmeti va izlanish uslublari
Har qanday fan o‘z predmeti, nazariyasi va uslublariga egadir. Predmet - bu fanning nima bilan shug'ullanishi, uning qaysi soha-ga tegishli ekanligini belgilaydi. Nazariya bu sohada yuz beradigan jarayon va hodisalarning ro‘y berish qonuniyatlarini aniqlaydi.
Izlanish usullari nazariyadan kelib chiqqan holda kishilar ilmiy va amaliy faoliyati qanday amalga oshishini ko'rsatib berishi, fan­ ning shu sohasida hodisalarni umumlashtirish va o'rganishning turli vositalari va usullari tizimini ishlab chiqishi lozim,
Menejment predmeti xo'jalik yuritishning barcha darajalarida menejmentning qonunlari (qonuniyatlari), tamoyillari va munosa-batlarini o‘rganishdan iboratdir. Menejment munosabatlari ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlarning ajralmas qismi bo‘lib, turli iqtisodiy, tashkiliy, ijtimoiy, m ehnat, psixologik va boshqa ko'rinishlarda namoyon boladi. M enejm ent munosabatlari m enejment qo‘l os-tidagi xodimlar o ‘rtasida bo‘ladigan aloqa va o ‘zaro t a ’sirning mu-rakkab majmuini ifodalaydi, demak, menejment, eng awalo, kishilarni boshqarishdir.

Iqtisodiyotni boshqarish bevosita m enejment obyekti b o ig an m ehnat jamoalari va alohida xodimlardan iboratdir. Faqat ularning mehnat faoliyati vositasida ishlab chiqarishning moddiy unsurlari, y a’ni mehnat vositalari va predmetlariga ta ’sir etiladi. M enejment obyekti mikro voqelikdan (moddiy dunyo, jamiyat) makro daraja-gacha bo'lgan voqelikni o ‘z ichiga oladi.
M enejm ent ishini bajaruvchi idoralar va ularning rahbarlari menejment subyektlari hisoblanadi.
M enejm ent usullari kishilarni jamiyatning obyektiv ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish qonunlari talablarini bajarishga undavdi. Ular aniq bir usul, uslub, maqsadga erishish yo‘lini ifodalaydi. Demak, menejment uslubi - bu ishchi va xodimlarga, umuman, menejment obyektiga qo'yilgan maqsadga erishish jarayonida ularning faoliya-tini muvofiqiashtirishdir. M enejm entning maxsus izlanish usullari sifatida quyidagilarni keltirish mumkin:
1. Tizim usuli menejment muammolarini yechishda ishlatiladi va tizimning butunligiga asoslanadi. Taraqqiy etgan davlatlarda mazkur usulning tizimli majmuali, tizimli tarkibli, tizimli funksional, tizimli kommunikatsion va boshqa ko'rinishlari mavjud.
2. Izfanishning majmuali usuli voqealarni va ularning bir-biri bilan bo'lgan aloqalarini faqat ushbu fan usuli bilan emas, balki boshqa xil hodisalarni o'rganuvchi fanlar bilan tadqiq etadi.
3. Izlanishning tarkibiy usuli - bu murakkab hodisalarni bo'lak-larga ajratishdan iborat.
4. Vaziyatli yondashish - bu m enejment faoliyatining maqbul usullarini ichki va tashqi sharoitga qarab belgilash.
5. Integratsion yondashish - bu izlanish usuli boshqa usuilar ko‘rsatkichlarini hisobga olish asosida boshqarishni tadqiq etish hisobianadi.
6. Modellashtirish boshqariluvchi obyektni turli sxema, grafik va chizmalar, xomaki materiallar tayyorlash yordamida boshqarish usuli.
7. M atem atik yondashuv - optimal qaror qabul qilish maqsa-
dida matematik uslublar va kompyuterlar keng miqyosda qoilanadi. 8. Kuzatish usuli - bu menejment obyekti to‘g‘risidagi m a’lumotni
rejali, ilmiy, uyushtirilgan asosda to ‘plash usuli.
9. E ksperim ent usuli - m enejm ent asosida boshqariluvchi
obyektga nisbatan namunaviy, tajribadan o'tgan usuilarni qo‘llash. Undan tashqari, menejmentning eng asosiy bilish uslubi dialek-
tik uslub bolib, u menejmentga o ‘rganilayotgan ijtimoiy hodisalar-
ning mohiyatini ochishda yordam beradi.
M enejment usullarini ta ’sir etishning o‘ziga xos xususiyatlari-
ga ko'ra: m a’muriy-tashkiliy, iqtisodiy, ijtimoiy-psixologik va hu-quqiy shakllarga ajratish mumkin.
M enejment mahorati uning barcha uslublarini egallash, ularni to'g'ri baholab qo'llash, har bir aniq vaziyatda eng samaralisini topish qobiliyatiga ega bo'lishdan iboratdir.