Menejment va marketing

Makroiqtisodiy modellar iqtisodiyotni bir butun deb qarab, umumlashtirilgan moddiy va moliyaviy ko'rsatkichlarni: yalpi milliy mahsulot, istemol, investitsiya, ish bilan bandlik, foiz stavkalari, pulning miqdori va boshqalami o'zaro boglagan holda tasvirlaydi.
Mikroiqtisodiy modellar iqtisodiyotnig tuzilmali va funksional tashkil etuvchilarining o'zaro tasirini ifodalaydi. Mikroiqtisodiy modellashtirish iqtisodiy-matematik nazariyaning asosiy qismini tashkil qiladi.
Nazariy modellar formal shart-sharoitlarda deduksiya xulosalari yordamida iqtisodiyotning umumiy xossalarini va unga xos bo’lgan elementlarni o’rganishga imkon beradi.
Amaliy modellar aniq iqtisodiy obyektning amal qiluvchi parametrlarini baholashga va amaliy qarorlar qabul qilish uchun tavsiyalarni ifodalashga imkon byeradi. Amaliy modellarga, birinchi navbatda, iqtisodiy o’zgaruvchilarning sonli qiymatlari bilan ish ko’radigan va mavjud kuzatishlar asosida statistik mazmunli baholashga yordam beruvchi ekonometrik modellar kiradi.
Bozor iqtisodini modellashtirishda muvozanat modellari asosiy o'rinni egallaydi. Ular iqtisodiyotning uni mavjud holatidan chiqarishga intiluvchi barcha natija beruvchi kuchlar nolga teng bo’lgan holatini ifodalaydi. Bozorsiz iqtisodiyotda bitta parameter bo’yicha muvozanatsizlik (misol, taqchillik) boshqa faktorlar orqali («qora» bozor, navbatda turishlar va h. k.) orqali kompensatsiyalanadi. Muvozanat modellari aniq ifodalanadigan modellardir. Uzoq vaqtlar modellashtirishga optimallashtirishga asoslangan normative yondoshish ustunlik qilib keldi. Bozor iqtisodi nazariyasida optimallashtirish, asosan, mikrodarajada (iste’molchi foydaliligi yoki firmaning foydasini maksimallashtirish) qo’llaniladi.
Statik modellarda iqtisodiy obyektning holati aniq bir vaqt yoki biror bir davr uchun ifodalanadi.
Dinamik modellar o’zgaruvchilarning vaqt bo'yicha bog’lanishini o’z ichiga oladi.
Statik modellarda, odatda, bir qator miqdorlarning qiymatlari belgilangan bo’lib, ular dinamik o’zgaruvchilar hisoblanadi: ularga misol qilib, kapital resurslar, baho va hokazolarni olish mumkin. Dinamik model statik qatorning oddiy yig’indisidan
iborat bo’lmasdan, balki iqtisodiyotdagi kechayotgan jarayonlarni aniqlovchi kuchlarni va ularning o’zaro tasirini tasvirlaydi.