59
XULOSA
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, iqtisodiyotni modernizatsiyalash
sharoitida innovatsion tadbirkorlik subyektlari faoliyatini
rivojlantirish muhim
ahamiyat kasb etadi. Aynan katta mablag‘ talab etmaydigan va resurslarning o‘sish
tezligini kafolatlovchi innovatsion tadbirkorlik subyektlari, iqtisodiyotdagi qayta
tuzilishlar bilan bog‘liq bo‘lgan muammolarni nisbatan tez va ortiqcha sarf-
harajatsiz yechishga, ichki bozorni moliyaviy resurslar chegaralangan sharoitda
ham iste’mol mollari bilan to‘ldirishga, jamiyatda o‘rta sinf mulkdorlar qatlamini
shakllanishiga, turli ijtimoiy guruhlar daromadlari nomutanosibligini silliqlab
turuvchi iqtisodiy jihatdan faol bo‘lgan aholi ulushini o‘stirishga,
nisbatan kam
mablag‘ sarflab, yangi ish o‘rinlarini qisqa vaqt ichida yaratishga, innovatsion
texnologiyalarni ishlab chiqib, amaliyotga joriy etishga, bozorda sog‘lom raqobat
muhitini shakllantirishga, iqtisodiyotning turli sektorlari o‘rtasidagi o‘zaro aloqani
mustahkamlashga, eng asosiysi esa mamlakat yalpi ichki mahsulotining o‘sishida
rivojlangan mamlakatlar tajribasiga tayangan holda ta’kidlash lozimki, kichik
biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlari muhim va asosiy manbadir.
Bugungi kunda innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirishda qator muammolar
yuzaga kelmoqda. Jumladan, huquqiy bazaning to’liq shakllanmaganligi,
innovatsion tadbirkorga yetarlicha innovatsion muhitning yaratilmaganligi va
ushbu sohada yetarlicha malakali kadrlarning yetishmasligi.
Iqtisodiyotning erkinlashuvi sharoitida tarmog‘ida
faoliyat yurituvchi
innovatsion tadbirkorlik subyektlari faoliyatini moliyalashtirishni tashkil etishning
ilmiy asosi va mexanizmini ishlab chiqish va uni amaliyotga joriy etish zarurdir.
Bunda moliyalashtirishning quyidagi manbalarini ajratib ko‘rsatish maqsadga
muvofiqdir: taqsimlanmagan foyda; ichki xo‘jalik zaxiralari; bank tizimning va
kredit mablag‘lari ixtisoslashtirilgan bankka oid bo‘lmagan kredit-moliya
institutlari; davlat tomonidan markazlashtiriluvchi, investitsiya maqsadlari asosida
ajratiladigan mablag‘lar; xalqaro tashkilotlar va chet el investorlaridan kredit va
zayomlar ko‘rinishida olingan mablag‘lar; qimmatli qog‘ozlar emissiyasidan
olingan mablag‘lar.
60
Amaldagi qonuniy - huquqiy vositalarni muvofiqlashtirib, davlat tarmog‘ida
faoliyat yurituvchi kichik biznes va tadbirkorlik subyektlari faoliyatini
rivojlantirishda Markaziy bankning qayta moliyalashtirish va soliq stavkalarini
maqsadli pasaytirish orqali rag‘batlantirish mumkin.
Bugungi kunda tarmoqdagi innovatsion korxonalari faoliyatini rivojlantirishda
qo‘yidagi muammolar: innovatsion muhitni yaxshilash; eksport va import qilish
jarayonini samarali tashkil etish; moliyalashtirish, soliqqa tortish mexanizmi;
tayyor mahsulotlarni tashqi va ichki bozorlarga to‘liq realizatsiyasini amalga
oshirish muammosi mavjudligi aniqlandi.
Bitiruv malakaviy ishida olib borgan ilmiy tadqiqotlar
natijasida quyidagi
amaliy tavsiyalar ishlab chiqildi.
1. Innovatsion tadbirkorlini rivojlantirishda davlat tomonidan qo‘llab-
quvvatlanish, soliq bo‘yicha imtiyozlar berilishida yagona mezon sifatida olinishi
munozaralidir. Kichik korxonalarni aniqlashda mezon sifatida ularda faoliyat
yuritayotgan ishchilar sonidan kelib chiqish, O‘zbekiston uchun dolzarb
masalalardan bo‘lgan aholi bandligi masalasini holisona hal etishga monelik qilishi
mumkin.
2. Mahsulotlarini ishlab chiqarishga ixtisoslashtirilgan yangi tashkil etilgan
mikrofirma va kichik korxonalarga yagona soliq to‘lovini to‘lash muddatini
kechiktirish tarzidagi soliq imtiyozini haqiqatda korxona faoliyati uchun ijobiy
ta’sir
etishiga erishish maqsadida, kechiktirilgan soliq summasini kechiktirilgan
oylarda korxona olgan daromadlari hajmiga mutanosib ravishda to‘lash
mexanizmini joriy etish maqsadga muvofiqdir.
3. Faoliyat yuritayotgan innovatsion tadbirkorlik subyektlari faoliyatini
samarali tashkil etish maqsadida rivojlangan mamlakatlar tajribalarida keng
foydalanib kelinayotgan autsorsing xizmatlarini ko‘rsatuvchi kompaniyalarni
tashkil etish lozim.
4. Faoliyat yuritayotgan innovatsion tadbirkorlik subyektlari faoliyatini
rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillarni obyektiv va subyektiv omillarga ajratgan
holda tadqiq etish maqsadga muvofiqdir.
61
5. Innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirish hamda korxonalarning aylanma
mablag‘larini ko‘paytirish
maqsadida, tarmog‘ida faoliyat yuritayotgan kichik
korxonalarni soliqqa tortish tizimini takomillashtirish borish lozim.
Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlari ishlab chiqarayotgan
mahsulotlarini sotish tizimini takomillashtirish maqsadida har bir tuman yoki
mintaqalar doirasida tarmog‘ida faoliyat qiluvchi kichik biznes va xususiy
tadbirkorlik subyektlari hamkorligida marketing tadqiqotlarini amalga oshiruvchi
va sotish bilan shug‘ullanuvchi kooperativ uyushmasi tashkil etish maqsadga
muvofiq. Bunda maxsulot ishlab chiqaruvchilar hamda xaridorlar manfaatdor
bo‘ladi. korxonalari ishlab chiqarilgan mahsulotni sotishi uchun kafolatli bozorga
ega bo‘lishadi shuningdek qayta ishlash korxonalari xomashyo etishmovchiligi
muammosini hal etadi.
Dostları ilə paylaş: