. Jahonda ilk davlatlar paydo bo’lishining asosiy omillari.Bizga ma’lumki jaxondagi dastlabki davlatlar bundan 6 ming yil ilgari paydo bulgan. Ular asosan Mesopotamiya va Misrda keynnchalik Xitoy, Xindiston va boshka mamlakatlarda paydo bo’ldi. Markaziy Osiyoda esa dastlabki davlatlar bundan 3 ming yil oldin paydo bulgan. Bular Katta Xorazm va Kadimgi Baktrriyadir. Bu xakda Avestoda va Erondagi Bexustun yozuvlarida xamda Yunon, Rim tarixchilarning asarlarida ma’lumotlar berilgan. Bizga ma’lumki kadimda ulkamizda Xorazmliklar, Baktriyaliklar, So’g’diylar, Sak va Massagetlar kuchmanchilik va chorvachilik bilan shugullanib kelishgan. Bu davlat axoliyey kuplab davlatlar bilan savdo alokalari urnatilgan. Baktriya xududiga xozirgi Kashkadaryo, Surxandaryo, Avgonistonning shimoliy kiyem i, va Tojikistonning djanubiy kismi uning markazi Baktr shaxri bulgan.
