Microsoft Word 00 KeyNote Speakers Materiallar
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
Yüklə 22,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ÜÇLAYLI ÇUBUQLARIN TERMO-MEXANİKİ YÜKLƏRİN TƏSİRİNDƏN MƏXSUSİ RƏQSLƏRİ Fəxrəddin İSAYEV
- IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
- INDUSTRIAL ENGINEERING İSTEHSAL PROSESİNİN TƏŞKİLİNDƏ 4PL METODUNUN ÖNƏMİ
- Şəkil 1.
- İSTEHSALAT PROSESLƏRİNDƏ ATELYE TİPLİ İSTEHSALDAN AXIŞ TİPLİ İSTEHSALA KEÇƏRƏK GƏLİRİN ARTIRILMASI Seymur İLYASOV
- Şəkil 1.
- Şəkil 2.
|
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
445 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan ÜÇLAYLI ÇUBUQLARIN TERMO-MEXANİKİ YÜKLƏRİN TƏSİRİNDƏN MƏXSUSİ RƏQSLƏRİ Fəxrəddin İSAYEV Qafqaz Universiteti fisayev@qu.edu.az AZƏRBAYCAN Ramil MƏMMƏDLİ Cavid ƏLİYEV Qafqaz Universiteti
Qafqaz Universiteti AZƏRBAYCAN
AZƏRBAYCAN Məqalədə qeyri müntəzəm paylanmış temperatur sahəsində yerləşən və en kəsiyi iki simmetriya oxuna malik olan üçlaylı düzxətli çubuqların məxsusi rəqsləri məsələsi tədqiq edilir.Koordinat sistemi aşağıdakı kimi qəbul edilmişdir:OX-oxu çubuğun orta layının oxu boyu yönəlib;OY və OZ-oxları isə çubuğun en kəsiyində yerləşir.Məsələnin qoyuluşunda fərz edilir ki,çubuğun layları müxtəlif qeyri bircins izotrop elastik materiallardan hazırlanıb və materialların elastiklik modulları koordinatların və temperaturun kəsilməz funksiyalarıdır və aşağıdakı şəkildə dəyişirlər:
Burada da - uyğun bircins materialların elastiklik modullarıdır. - material- ların temperatur əmsallarıdır, T=T(z) temperaturun paylanmasıdır. isə sabit temperaturdur. Müstəvi kəsiklər prinsipinin çubuğun bütün qalınlıq elementi üçün doğru olduğu qəbul edilərək
(2)
burada – çubuğun oxunun əlavə deformasiyası, - əyriliyidir. Huk qanununun köməyi ilə gərginlik və deformasiyalarin artımları arasındakı əlaqələr təyin edilmişdir,yəni:
,
(3)
burada layların qalınlıqlarıdır. Bu əlaqələrin köməyi ilə məlum qaydaya əsasən çubuğun en kəsiyində yaranan qüvvə və momentin artımları hesablanır və çubuğun ümumiləşmiş sərtlik xarakteristikaları təyin edilir:
(4) burada
- çubuğun en kəsiyinin enidir. Qüvvə və momentlərin artımları üçün alınmış ifadələr baxı-lan çubuğun hərəkət tənliklərində diqqətə alınaraq, bəzi çevirmələrdən sonra aşağıdakı rəqs tənliyi alınır:
(5) BuradaKİ-çubuğun ümumiləşmiş sərtlik xarakteristikasıdır;m-çubuğun vahid uzunluğunun kütləsidir,v-isə çubuğun oxunun əyintisidir.(5)-tənliyinə sərhəd şərtlərini əlavə edərək baxılan çubuğun məxsusi rəqsləri məsələsinin riyazi qoyuluşunu alarıq. (5)-tənliyini həll edə bilmək üçün (1)- ə daxil olan funksiyaların necə dəyişdiyini bilmək lazım gəlir. Xüsusi halda temperaturun dəyişməsini aşağıdakı kimi qəbul edək:
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
446 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan Bu halda çubuğun ucları oynaqlı bərkidildiyi zaman (2)- tənliyi həll edilərək məxsusi rəqs tezliyi üçün aşağıdakı formul alınır: (7) Burada Kİ – çubuğun ümumiləşmiş sərtlikxarakteristikasıdır. Parametrlərin müxtəlif qiymətləri üçün ədədi hesablamalar aparılaraq baxılan çubuğun məxsusi rəqs tezliyinin qiyməti (7)-dən təyin edilir.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
447 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan INDUSTRIAL ENGINEERING İSTEHSAL PROSESİNİN TƏŞKİLİNDƏ 4PL METODUNUN ÖNƏMİ Pərvin OSMANLI Qafqaz Universiteti parvinosmanli@yahoo.com AZƏRBAYCAN
Müştəri ehtiyaclarının təmini və müştəri məmnuniyyətinin artırılması istiqamətində edilən çalış- malardan birisinə daha ehtiyac duyulmuş və 3 PL ortaya çıxmışdır.PL ingilis dilində “party logistic” sözünün dilimizdəki qarşılığı olan- iştirakçı tərəf deməkdir.Hər hansı bir məhsulu istehsal edən tərəf bu sistemdə 1Pl yəni birinci tərəf, istehlak edən tərəf 2PL yəni ikinci tərəf, onların arasındakı axışı təmin edib məhsulu müştəriyə çatdıran tərəf isə 3Pl yəni üçüncü tərəf olaraq bilinir.Uzun müddət istehsalçı firmaların bu metodla çalışma səbəbəri getdikcə artan müştəri tələblərini nisbətən daha qısa bir müddətdə qarşılamaq və xərcləri minimuma endirmək idi.Zaman keçdikcə və rəqabət artdıqca 3PL şirkətlərin bu zəncirdə tam istənilən şəkildə faydalı ola bilmədiyi ortaya çıxdı.Çünki 3PL şirkətlər yalnız istehsalçının məhsulunu daşımaqla məşğul idi.Fəaliyyətləri bir tək nəqliyyatın təhlil olunma- sından ibarət idi.Nəticədə isə ya istehsalçının düzgün qablaşdırmamaq, ya da nəqliyyatçının düzgün yükləməmək və düzgün daşımamaq səbəblərindən müştəri şikayətləri çoxalmağa başlamışdı.Bütün problemləri aradan qaldırmaq və tədarük zəncirini dahada mükəmməl hala gətirmək üçün 4PL ortaya çıxdı.4PL şirkətlərin fəaiyyəti təkcə məhsulu istehsalçıdan alıb son istifadəçi olan müştəriyə təhvil verməklə kifayətlənmir. 4PL-in ortaya çıxma səbəblərindən biri də 3PL-in daha mürəkkəb tərkibli logistik fəaliyyətlərin təşkili zamanı istifadəyə qismən yararlı olması, müştəri tələb və ehtiyaclarını tam qarşılaya bilməməsi- dir. Bir çox istehsalçı firmalar xüsusəndə son vaxtlarda qablaşdırma, yükləmə, depolama, xüsusi şəraitdə saxlama və müştərinin tələb etdiyi anda təmin etmə kimi bütün mərhələləri təşkil etməkdə çətinlik çəkdikləri üçün bu işləri həvalə edə biləcəyi şirkətlər axtarmağa başladılar.Bir neçə istehsalçı şirkət ya bu mərhələlərin təşkilində tam lazımi maddi-texniki bazasının olmaması səbəbilə, bəziləri isə ümumiyyətlə bu işə vaxt ayırıb qətiyyən məşğul olmamaq üçün həmin addımı atmağa qərar verdilər. 4PL şirkətlərin fəaliyyət prinsipi ehtiyacların analiz edilməsi ilə başlayır.Həll yollarını təqdim edərkən təkcə istehsalçı firmanın yox, özlərinin də bütün texniki imkanlarını nəzərə alaraq həll üsulu ortaya qoyurlar. İşin icrası zamanı isə nəzərdə tutulan məhsulu qaynağından alıb son istehlakçıya çat- dırmağa qədər bütün tədarük zənciri mərhələlərini öz öhdəliklərinə götürürlər. Məqsəd bütün tələb və ehtiyacların tam qarşılanmasıdır. 4PL anlayışını ilk tətbiq edən firma Accenture firması olmuşdur. Ümumiyyətlə 4PL anlayışının qəbul edilməsi və tətbiqinə geniş yer verilmə səbəbi tədarük zəncirini özlərinin dizayn edib ən optimal həll üsulunu təqdim edərək zaman, işçi qüvvəsi, texnologiya-teknika və maddi vəsait baxımından işi ən əlverişli şəkildə təşkil edərək müştəri məmnuniyyətlərini artıra bilməkdir.Bunun yanında isə müvəf- fəq olmalarının digər bir səbəbi bərabər çalışdıqları firmaların mövcud və meydana gələ biləcək ehti- yaclarının təmini və həllində istifadə edə biləcəkləri yüksək texnologiyaları, məlumat sistemləri, insan resursları və yüksək səmərəli təşkilatçılıq bacarıqlarının olmalarıdır.4PL firmaları fəaliyyətlərini dörd mərhələli şəkildə təşkil edirlər: İlk mərhələ yenidən kəşf etmə mərhələsidir.Burda məqsəd gəliri ən yüksək səviyyədə əldə etmək olduğu üçün partnyor seçimində və tədarük zəncirinin təminindəki ən önəmli addımdır. İkinci mərhələ isə dönüşüm mərhələsidir.Tədarük zəncirini təşkil edəcək bütün fəaliyyətlərin və strategiyaların təşkili, planlaması kimi çox strateji əhəmiyyəti olan bir mərhələdir.Həmçinin satış, məhsulun logistika mərkəzlərinə paylaşdırılması, satınalma fəaliyyəti və təxminlərin hesablanması, müştəri dəstək sistemlərinin təşkilini əhatə edir.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
448 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan Üçüncü mərhələ sistemin təşkili üçün bütün sadalanan funksiya və fəaliyyətlərin təyin olunma- sının qrafik əsasında hansı müddətdə icra ediləcəyini göstərir. Sonuncu dördüncü mərhələdə isə tərəflər arasında bu axışın bütün hesablamalar nəzərə alınmaqla icra edilməsini nəzərdə tutur. Yekun olaraq 4PL vaxt və səmərəlilik baxımından çox sərfəli bir metoddur. Nisbi olaraq yeni sayılsa da tədarük zəncirinin təşkili və idarə olunması üçün optimal bir üsuldur.
Qafqaz Universiteti
AZƏRBAYCAN
Sənayeləşmənin ilkin mərhələsində daha çox fərqli sahələrdə də məlumat, bilgi və bacarığı olan mütəxəssislərə üstünlük verilirdi. Həmin səbəbdən də T-Shaped bacarıqlar qrafiki ortaya çıxdı. Bu anlayış 1991-ci ildə David Guest adlı bir şəxs tərəfindən kəşf edilib. Daha sonra isə İDEO, IBM, Proctor & Gamble və Nike kimi firmalar bu qrafikdə göstərilən xüsusiyyətdəki işçilərəüstünlük verərək öz iş yerlərində tətbiq etdilər. Ardınca isə bu mövzuda bir neçə universitetdə araşdırmalar aparılmış və elmi məqalələr dərc edilmişdir. Bu qrafikdə ən maraqlı tərəf qrafikə T adının verilməsidir. Qrafikə bu adın verilmə səbəbi həqiqətən də böyük T hərfinə bənzəməsi idi. T-nin yuxarı üfiqi hissəsində işçinin göstərilən ixtisas haqqında ümumi məlumatı olurdu. Generalist skills olaraq təyin edilən bu bilgilərin çox yox, yalnız müəyyən dərəcədəolması yetərli idi.
Bu qismə misal olaraq sənaye mühəndisliyi, hüquq, cərrahiyyə, filologiya, turizm və s. kimi ixti- saslar aid olurdu. Şaquli hissəyə isə həmin işçinin iş sahəsində fəaliyyət göstərdiyi və birbaşa professionallaşdığı tək bir sahə yazılırdı. Məsəslən: satınalma mühəndisi ixtisası. Bu o demək idi ki, həmin adam mühəndislik fakültəsini bitirib iqtisadiyyat, idarəetmə, mühəndislik sahələrində generalist səviyyəsində təhsilə malikdir, amma satınalma ixtisası üzrə peşəkarlaşıb və uzun müddətdir ki, bu işi icra edir. Həmin sahə üzrə mütəxəssis specialist olaraq qrafikin şaquli hissəsindəsatınalmanı qeyd edirdi. Müəyyən müddət keçdikdən sonra, xüsusən də işçilik maliyyətlərinin artığı sənaye sahələrində firmaların bir çoxu təkcə bir istiqamətdə peşəkarlaşan yox, eyni zamanda bir neçə sahəni mükəmməl səviyyədə bilən və icra edən işçilər axtarmağa başladı. Sənayenin bu tələbi də həmin xüsusiyyətdə mühəndislərin formalaşmasına gətirib çıxardı. Vəziyyət belə olduqda T qrafikininbir sütunu daha artırılaraq Pi-Shaped halına çevrildi. IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
449 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan Şəkil 3. Pi-Shaped Bacarıqlar
Yəni işçinin generalist bilgiləri eyni qalmaqla, specialist bilgiləri iki oldu. Daha əvvəl bəhs edilən mühəndis satınalma işi ilə yanaşı layihələndirmə və ya istehsalat işini də mükəmməl bilərsə bu vəziy- yət bir çox firmalar üçün arzu edilən hala çevrildi. Amma yenə də getdikcə artan rəqabət mütəxəs- sislərin daha da təkmilləşməsini tələb etdi. Professionallıq sahəsinin iki yox daha çox olmaq məcburiy- yəti ortaya çıxdı. Məsələn, bəhs etdiyimiz mühəndisin artıq iki yox, üç və daha artıq peşəkar səviyyədə tətbiq sahəsi olmalı idi. Satınalma, layihələndirmə, istehsalat, satış kimi sahələri dəicraedə bilməsi onu digər rəqiblərindən daha üstün bir kadr kimi göstərdi. Qrafikdə T-nin bir neçə ayağı formalaşdı və Comb-shaped bacarıqlar olaraq adlandırıldı. Zaman keçdikcə sənaye, elm və texnologiya inkişaf etdik- cə mühəndis və mütəxəsislər daha da təkmilləşmək məcburiyyətində qaldılar. Çünki artıq firmalar işçilərdən bu xüsusiyyətlərinin yanında soft skills adlanan fərdi inkişaf bacarıqları olan kadrlara üstünlük verməyə başladılar. Soft skills adı verilən bu xüsusiyyətlərə misal olaraq kreativlik, zamanın idarəedilməsi, risklərin idarəedilməsi, kommunikasiya bacarığının yüksək olması, komanda ilə birlikdə çalışma bacarığının olması vəs. göstərilə bilər.
Bunları da qrafikə əlavə etdikdə qrafikdə ikinci bir üfuqi xətt meydana gəlmiş olur ki, bu fiqura hachtag-shaped bacarıqlar adı verilir. Hal-hazırda bir çox firmalar xüsusən də yüksək vakansiyalara işçi tələb edərkən bu xüsusiyyətlərə malik olan işçilərə üstünlük verirlər. Layihələrdə xüsusən də hachtag-shaped bacarıq və xüsusiyyətə malik işçilərin çalışdırılması daha məqsədə uyğundur. Çünki layihəni icra edən komandadakı işçilik növləri və tələb olunan ixtisaslar layihənin mürəkkəbliyinə görə fərqlilik göstərirlər. Bu xüsusiyyətdə işçiləri layihələrə cəlb etmək həm işçilik maliyyətini azaldacaq, həm də iki və daha artıq işi icra edə bilən bir mütəxəsisi çalışdırdıqda o sahələrdə çalışan başqa bir çalışanınız layihədən ayrılarsa işinizdə hərhansı bir gecikmə və ya dayanma hadisəsi olmayacaq.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
450 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan İSTEHSALAT PROSESLƏRİNDƏ ATELYE TİPLİ İSTEHSALDAN AXIŞ TİPLİ İSTEHSALA KEÇƏRƏK GƏLİRİN ARTIRILMASI Seymur İLYASOV Azertexnolayn MMC ilyasov@itu.edu.tr AZƏRBAYCAN
Müasir dövrümüzdə xüsusən də istehsal sahələrində rəqabətin getdikcə artması, eyni vəya bənzər tipli məhsulların bazara çıxarılması istehsalçı firmalar üçün optimallaşdırma amilini qaçınılmaz edib. İqtisadi cəhətdən tələb sabit qalıb, amma təklif çoxaldıqca məcburiyyət qarşısında təklif edilən məhsulun satış qiyməti endirilməlidir. Təbii hazırki bu məqamda məhsulun keyfiyyətində də heç bir azalma müşahidə edilməməlidir. Məqaləmizdə göstərilən məsələ yerli istehsalçı firmalardan birindəki isthesal proseslərinin analizi və optimallaşdırma nəticəsində dəzgahların səmərəli istifadəsinin yanında daha çox bazar payına sahib olmaq və daha çox müştəri qazanmaqla əlaqəlidir. Nümunəmizdə içmə suyu üçün texniki avadanlıq isthesal edən bir zavodun istehsal prosesləri incələnmişdir.
Şəkil 1-də göstərilən məhsulun istehsalı zamanı yeddi fərqli ehtiyat hissəsi altı dəzgahda, yeddi fərqli funksiyadan istifadə edilməklə istehsal edilir. Prosesin mürəkkəbliyi baxımından atelye tipli proses axışı təyin olunub. Birinci parça bir nömrəli dəzgahda yeddi dəqiqə müddətinə işlənir. Birinci iş tamamlanır. İkinci parça birinci dəzgahda dörd dəqiqə, ikinci dəzgahda isə üç dəqiqə işlənir. Birinci və ikinci iş tamamlanır. Üçüncü parça proses baxımından biraz daha mürəkkəbdir və on beş dəqiqə vaxt almaqla dördüncü dəzgahda işlənir. İkinci iş tamamlanır. Dördüncü parça üç nömrəli dəzgahda iyirmi dəqiqə proses müddəti almaqla dördüncü iş tamamlanır. Kritiklik baxımından ən uzun və ən önəmli proses sayılır. Beşinci parça həm altıncı, həm də üçüncü dəzgahlarda prosesə tabe tutulmalıdır. Ardıcıllıq baxımından əvvəlcə altıncı dəzgahda üç dəqiqə müddətinə üçüncü iş icra edilməli daha sonra isə üçüncü dəzgahda dördüncü iş icra edilməlidir. Burdakı problem isə bundan ibarətdir ki bu iki iş arasında nə az nə çox onyeddi dəqiqə boş vaxt var. Ona görə də məhsulun əmələ gəlməsində müddəti uzadan ən önəmli amil olaraq nəzərə alınır. Altıncı parça səkkiz nömrəli dəzgahda üç dəqiqə müddətinə altı nömrəli işi tamamladıqdan sonra ən son parça olan yeddi nömrəli parça altı nömrəli dəzgahda üç dəqiqə müddətini yeddi nömrəli işin tamamlanması ilə birlikdə başa çatır. Ümumilikdə vahid məhsulun istehsal müddəti iyirmi beş dəqiqəyə bərabər olur. Planlama olaraq çəkmə sistemi əsasında istehsal edən zavodlarda müştərinin ən çox maraqlandığı hissə məhsulun istehsal edildiyi yox, təhvil verilə biləcəyi müddətdir. Müştəri üçün məhsulun necə və nə qədər müddətə istehsal edilməsi maraqlı deyil. Əgər müştəri tələb olunan məhsulu tələb olunan zaman periodunda əldə edə bilməsə başqa bir tədarükçüdən təmin edəcək. İstehsalçı isə nəticə etibarilə müştərini itirmiş olacaq. Ona görə də daha çox müştəri ehtiyaçlarını qarşılamaq və müəssisə gəlirlərini artıqmaq üçün prosesləri optimallaşdırmaq lazımdır. Prosesləri yenidən incələdiyimizdə diqqətimizi çəkən bir məqam var. Ümumiyyətlə istehsal zamanı ən problemli hissə ən uzun proses müddətinin icra edildiyi hissə sayılır. Ən uzun hissə isə beşinci parçanın işlənməsinə sərf olunan müddətdir. Çünki burda beş nömrəli dəzgah daha əvvəl məşğul olduğu üçün altı nömrəli dəzgahdakı beş nömrəli işin bitməsindən IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
451 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan sonra icra edilməlidir. Hesablamalarımıza görə dördüncü işi tamamlamaq üçün dəzgah beşin eynisin- dən bir ədəd zavodda boş qaldığı və gözlədiyi üçün onu işə sala bilərik. Onda beş nömrəli prosesi cəmi səkkiz dəqiqəyə tamamlaya bilərik. Belə olduqda məhsulunun istehsal müddəti iyirmi dəqiqəyə enəcək. Burda çox cüzi bir maliyyət artışı ortaya çıxacaq. Çünki yeni bir dəzgahın işə salınması üçün setup cost (dəzgahın isinmə maliyyəti) dörd faiz artacaq. Onda vahid məshulun qiymətinə cəmi 1.6 % əlavə olunacaq. Nəzərə alsaq ki istehsal müddətini iyirmi beş dəqiqədə iyirmi dəqiqəyə endirsək onda min ədəd sifarişdə 5000 dəqiqə vaxt qazanmış oluruq ki 83 saatdan daha artıq vaxt edir ki bu da 8 saatlıq bir iş rejimi üçün 10 iş günü deməkdir. Belə bir optimallaşdırılmanın tətbiq edilməsi arzu ediləndir. Nəticəni Şəkil 2-də müşahidə etmək olar.
İSTEHSAL XƏTTİNİN BALANSLAŞDIRILMASININ KƏSİKLİ İSTEHSAL SİSTEMİNƏ TƏTBİQİ –YAMAZUMI
Azertexnolayn MMC orxan.mamedov@azertexnolayn.com AZƏRBAYCAN Mehmet Yasin DEMIREL
Azertexnolayn MMC yasin.demirel@azertexnolayn.com AZƏRBAYCAN
Modern istehsal sistemlərində ən çox qarşılaşılan problem bundan ibarətdir ki, dəzgahlar davamlı işləyir, işçilər də eyni şəkildə dayanmadan işləyir, amma nəticə istənilən kimi olmur. Ümumiyyətlə hər hansı bir dəzgah vəya avadanlığın məhsuldar olub-olmadığına qərar vermək üçün əvvəlcə onun tutu- mu (capacity) hesablanmalıdır. Tutumu isə hesablayarkən bir yox bir neçə dəfəki statistiki göstərici- lərə görə hesablamaq lazımdır. Probelmin dəzgahdan vəya onu istifadə edən işçidən qaynaqlandığını aydınlaşdırmalıyıq. Bəs bunu necə etməliyik? Əvvəlcə feli zamanı ölçməliyik. Dəzgahda işləyən işçilərin hərəkətlərini müşahidə edə biləcəyi- miz bir yerdə dayanıb hər bir işçi üçün ölçmələr etməliyik. Bu ölçmələr müxtəlif zamanlarda təkrar- lanmalıdır. Əldə etdiyimiz rəqəm müxtəlif zamanlardakı qeyd edilən göstəricilərin içərisində ən çox təkrarlanan bərabər olacaqdır. Hesablama zamanı isə diqqət ediləcək üç xüsus var: Birincisi dəzgahın avtomatik işləmə müddəti, ikincisi işçinin dəzgaha parça yükləmə müddəti, sonuncu isə işçinin dəzgahın ətrafında gəzdiyi müddətdir. Bu vaxtların cəmi tək bir göstərici şəklində qeyd edilməlidir. İstehsal xəttini balanslaşdırmaq üçün əvvəlcə “takt time’’ adlanan müştəri tələbini qarşılama sürətimi- zi hesablamalıyıq. Bunun üçün iş etdudu hesablarını dəqiq apararaq lazım ola biləcək dəzgah və iş stansiyası saylarını əldə edəcəyik. Nümunəmizdə illik məhsul tələbi 10 000 ədəd olan bir zavodun istehsal xəttinin balanslandırılmağa ehtiyacı olub-olmadığına baxacağıq. Aylıq tələb 10 000/12= 834 ədəd/ay olacaq. Günlük iş rejimi 8 saat olan bu istehsal müəssisəsində həftəlik beş gün çalışılmaqda və IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
452 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan günlük 2 saat nahar fasiləsi ilə 25 dəqiqə də çay fasiləsi təyin edilib. Onda takt time = 8*60-2*60-25= 335 dəqiqə olacaq. Onu da saniyə olaraq hesablasaq və zavodun aylıq iyirmi gün çalışdığını göz önündə tutsaq, 335*60*20=402 000 olacaq. Son nəticəni də aylıq tələb miqdarına bölsək 402 000/834 = 482 saniyə/ məhsul əldə etmiş olarıq ki, bu da təxminən səkkiz dəqiqədə bir məhsulun hazır olması deməkdir. İstehsal xəttinin balanslaşdırılmasının ən birinci şərti tam zamanında istehsal prinsipinə riayət edərək yalnız müştəri tərəfindən tələb gəldikdə istehsala başlanmalıdır. Prosesdəki asılılıq və ardıcıllıqlar müəyyən edilməli və bütün hesablamalar bundan sonra aparılmalıdır. Əgər iş stansiyaları- nızın hər hansı birində vəya bir neçəsində yuxarıda sadalanan müddətlətinin toplamı tatk time-ı keçirsə onda həmin iş stansiyalarında darboğaz problemi meydana gəlib deməkdir. Yüklə 22,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|