Part. № 1 Part. № 2 Part. № 3
Part. № 4
Part. № 5
Average
Dimension
Ratings
Information 4
3
3
8
6
4.8
Technology 6
4
3
8
6
5.4
Processes 7
7
3
6
5
5.6
Objectives and values
(moderate level)
5 X X X X 5
Staffing and skills
(moderate level)
X X X X 5 5
Management systems
and structures
3 3 2 6 4 3.6
Other resources: Time
and Money
6 6 6 9 6 6.6
Gap Ratings
36
33
27
47
37
Average
Success Rating
36
Table 2. Rating Scale on Total Failure, Partial Failure and Success
According to survey severe gaps in e-government of the country determined in technology (5.4
rating), processes (5.6 rating), other resources: time and money (6.6 rating) dimensions and partial
gaps in objectives and values (5 rating), staffing and skills (5 rating)dimensions. Following
recommendations were suggested on gap reduction to make e-government of Azerbaijan more like in
design:
Processes dimension - datacentre hosting
for integrated legacy systems of government and
commercialization of government services for businesses,
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
420
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
Other resources: time and money dimension - the establishment of “Azerpoct – ASAN” joint
service platform (shared service network) to deliver the most necessary services of “ASAN
service” centers to every city, countyside and edged rural areas by using the existing
infrastructure of 2500 “Azerpoct” post offices across the country and cost reduction in public
expenditure,
Technology dimension - creation of electronic version of offline services of “ASAN service”
centers in official web page of mentioned centers in order to offering services either in paper or in
electronic form with “one window” principle for citizens,
Objectives and values dimension - Organizing courses, lectures, presentations and trainings for
the younger and older generation of regional and edged rural areas in schools, higher education
institutions and other education and training centers for the purpose of encouraging e-government
and computer skill usage,
Staffing and skills dimension - Recruitment of graduates who studied abroad and local
graduates and undergraduates by alumni and internship programs for provision of brain
workforce to the Data Processing Center in a part-time job.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
421
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
PROCEEDINGS
SECTION II
ENGINEERING SCIENCES
Mechanical and Industrial Engineering
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
422
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
MECHANICAL ENGINEERING
BORUDA SUSPENZİYANIN HƏRƏKƏTİNƏ DİVARDAKI
ÇÖKÜNTÜNÜN TƏSİRİ HAQQINDA
Alı ƏLİYEV
Bakı Dövlət Universiteti
aliyev.a@rambler.ru
AZERBAYCAN
Radiusu R
0
olan boruda kiçik hissəciklərin monodispers suspenziyanın hərəkətinə baxaq.Fərz
edək ki,konsentrasiyanın stasionar paylanması həcmi qüvvənin təsiri altında hissəciklərin borunun eni
istiqamətində konvektiv, miqrasiya axının əksinə yönəlmiş konsentrasiyanın qeyri bircins sahəsində
diffuziya axınla kompensasiya olunması nəticəsində baş verir. Əgər sürüşmə sürəti baxılan suspenziya
üçün tipik olan hər iki fazanın orta sürətinin moduluna görə olduqca kiçikdirsə, onda sıxılmayan fazalı
suspenziyanın impulsunun saxlanması tənliyini aşağıdakı formada yaza bilərik.
)
(
,
0
,
)
(
1
0
r
f
P
dr
dP
dz
dP
dr
dv
rM
dr
d
r
(1)
Burada r,z – uzununa və eninə koordinatlar,
dispersiya olunmuş fazanın həcmi
konsentrasiyası,M(
) -
nın artan funksiyası, v- mayenin uzununa istiqamətdə orta sürəti,P-orta
təzyiq,
0
-saf mayenin dinamik özlülüyüdür.
Borunun uzunluğu istiqamətdə hissəciyə maye tərəfindən yalnız Stoksun F
s
özlü qüvvəsi və F
f
–
Faksen qüvvəsi təsir edir;
),
)(
(
2
9
2
w
v
M
a
F
s
dt
dv
rM
dr
d
r
F
f
)
(
1
4
3
0
(2)
Burada w-hissəciyin orta sürəti, a- onun sferik radiusudur.
Onda sürüşmə sürəti
dr
dv
rM
dr
d
r
M
a
w
v
)
(
1
)
(
6
2
(3)
Vahid həcmdə bütün hissəciklərə təsir edən eninə qaldırıcı qüvvə eyni qaydada vahid hissəcik
üçün alınmış ifadədən istifadə edərək təyin edilir. Əgər borunun divar boyu layında suspenziyanın
çöküntüsü özlü plastik maye kimi deformasiya olunursa, onda onun hərəkəti üçün
0
P
P
şərti
vacibdir:
,
1
'
0
dr
dv
n
0
n
(4)
Burada
n
mmüqavimət gərginliyi,
0
-sərhəd gərginliyi,
'
-struktur özlülüyün dinamik
əmsalı,
0
P
-təzyiq düşgüsüdür.Digər tərəfdən özlü mayenin boruda stasionar axını Puazl düsturu ilə
təyin olunur, ona görədə
.
2l
r
P
n
Burada l- borunun uzunluğudur.
Bu ifadələrin bərabərliyindən və divarlarda hissəciklərin yaratdığı suvaşqanlıq şərtindən alarıq:
0
0
0
1
0
'
0
2
1
2
0
'
1
,
),
(
)
(
4
n
R
r
R
r
R
r
R
l
P
v
(5)
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
423
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
0
P
P
olduqda suspenziyanın çöküntü layı özünü bərk cisim kimi aparırvə axın oblastının
radiusu aşğıdakı ifadəyə bərabərdir:
0
0
,
2
P
l
R
(6)
Əgər suspenziyanın çöküntüsü özlü plastik maye kimi deformasiya olunarsa (1) və (5)
məsələsinin həlli aşağıdakı şəkildə olar.
),
(
)
(
4
)
(
)
(
4
0
'
0
2
2
0
'
2
2
0
R
R
R
R
P
r
R
lM
P
v
0
,
0
R
r
(7)
AN INVESTIGATION OF THE MOVEMENT OF AN INSERTING
WITH SPRING –LOADED MASS IN ACOUSTIC MEDIUM
Hümbət ALIYEV
G.A MAMMADOVA
Qafqaz University
Qafqaz University
hualiyev@qu.edu.az
gular-gulshan@rambler.ru
AZERBAİJAN
AZERBAİJAN
At present the investigations of motion of constructions which interact with their environment are
very important. Modern engineering and construction industries require the calculation of the effect of
structural elements of constructions on the motion of waves in the medium surrounding the body. As
the dynamical system of constructions is very complex they can be modelled as a system with one
grade of free motion. Also different types of constructions, ground, underground, cylindrical, spherical
constructions and containers which are in contact with seismic and blast waves can be modelled as
rigid inclusions containing elastically fastened mass which is in interaction with the continuous solid
medium. Such constructions can be oil refining constructions, high buildings, cylindrical and spherical
containers and so on.
The motion of a rigid cylindrical inclusion which has an elastically suspended mass in its inner is
studied. It is supposed that the cylinder moves continuously in the medium.
The considered problem is flat. The irrational motion of the medium in the acoustic statement is
described by the equation:
2
2
2
1
t
a
,
(1)
where
a
is velocity of sound distribution,
- is velocity potential
grad
,
-velocity,
- Laplace’s operator. The inclusion moves by the law
1
2
2
2
2
2
1
2
2
1
2
1
x
x
L
dt
x
d
M
x
x
L
P
dt
x
d
M
(2)
1
M
– cage mass,
2
M
– the mass of the spring body,
1
x
–replacement of the cage,
2
x
–
replacement of the spring body,
L
–rigidity of the spring,
P
–power of the fluid’s act to the inclusion.
For the cylindrical inclusion with radius
0
r
d
p
r
P
2
0
0
cos
, where
,
t
p
(3)
density,
- polar angle.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
424
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
1
1
*
*
1
2
*
2
1
2
1
)
sin(
1
2
1
1
2
1
1
d
z
n
(4)
For
z
S
2
,
1
1
S
-is found by the numerical method like in work and potential
is found by
the formula
d
r
r
S
x
a
r
r
1
0
2
0
2
2
1
1
0
1
The numerical analyze of the problem has been carried out. In fig.1.and fig.2. the graphs of
dependencies of the boundary function S and potential
on the time for density values
1
and 2
and the mass of the vibrating body
5
,
0
;
3
2
;
1
;
2
1
M
m
Fig. 2. Graphs of dependencies of the boundary function S and potential
on the time for the density value
1
Fig. 3. Graphs of dependencies of the boundary function S and potential
on the time for the density value
2
As we see in the graphs, function S vibrates after the initial deflection with attenuation
approaching to zero, but potential
with vibrations approaches to the constant value for each density
at different relative internal masses
M
1
. At relative mass
M
1
the functions vibrate with smaller
amplitude.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
425
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
DARTICI CIHAZIN PARAMETRLƏRININ HESABLANMASININ
ALQORITMI
Emin XƏLİLOV
Azərbaycan Texniki Universiteti
eminkhalilov@yahoo.com
AZƏRBAYCAN
Məhəmmədəli NURİYEV
Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti
mehman62@mail.ru
AZƏRBAYCAN
Dartılma prosesinin səmərəli gedişinə dartıcı cihazın yükləmə parametrləri əhəmiyyətli
dərəcədə təsir göstərir. Yükləmə parametrləri isə öz növbəsində tekstil məhsulunun tərkib hissəsi
olan liflərin həndəsi göstəricilərindən asılıdır. Liflərin ölçü və formaları həndəsi göstəricilərinə,
uzunluğu və qalınlığı isə onların əsas xarakteristikalarına aiddir.
Lifin uzunluğu yüksək texnoloji əhəmiyyət kəsb edir. Lifin uzunluğu böyük və bərabər
ölçülü olduqda, ondan yüksək möhkəmlikdə və daha nazik iplik istehsal etmək mümkündür.
Liflərin qalınlığı eyni və uzunluqları fərqli olduqda isə ipliyin möhkəmliyinə müxtəlif cür təsir
edir. İpliyin liflərinin arasında yaranan sürtünmə qüvvəsi lifləri nuzun olduğu zaman daha çox
olur. Dartılma prosesinin nəzəriyyəsində dartıcı cihazda liflərin hərəkətinə baxılan zaman, adətən
onlar iki qrupa bölünür: nəzarət olunan və üzən liflər qrupuna. Baxmayaraq ki, dartıcı cihazın
vəzifəsi hər iki lif qrupları üçün eyni şərti təmin etməkdir. Bu vəzifəni dartıcı cihazın düzgün
yüklənməsi zamanı yerinə yetirmək mümkündür. Yükləmə parametrləri arasında dartılma zonalarında
oxlarası məsafənin sazlanmasını, dartılmanı, dartıcı cihazın sıxıcı valiklərindəki yükü və s. göstərmək
olar.
Dartılma zonalarında ara məsafənin sazlanmasının düzgün təyin olunması dartıcı cihazın liflərin
hərəkətinə dəqiq nəzarət etməsinə imkan yaradır. Valikin yükünün optimal həddinin təyini dartılma
prosesinin normal gedişi üçün çox əhəmiyyətlidir. Bu hədd lifli kütlənin bir sıxıcı cütdən digərinə
aralarında asılmadan ötürülməsini, lifli kütlələrin sıxıcı cütlərdə sürüşməməsini və s. həyata keçirməsi
üçün vacib amillərdən biridir. Tekstil maşınlarının dartıcı cihazlarının yükləmə parametrlərinin
hesablanmasının alqoritmi şəkil 1-də verilmişdir.
Şəkil 1. Dartıcı cihazın parametrlərinin hesablanmasının alqoritmi
Adətən ara məsafənin sazlanması həddi lifin uzunluğundan və dartılma zonasındakı ardıcıllıqdan
asılıdır. Bu zaman dəyişməz vəziyyət kimi təsdiq tapmışdır ki, qismən dartım çox olduqda məhsul
bərabər olar və dartıcı cütlərin ara məsafələrinin həddi dartma sahəsində olan liflərin uzunluğu əsas
götürülməklə qəbul olunur. Çoxzonalı dartıcı cihazın heç olmasa bir zonasında liflərin ştapel
Dartılan məhsulun emal olunan
liflərinin ştapel uzunluqlarının
Dartılma prosesinə liflərin
nazikliyinin təsirinin tədqiqi
Dartılma zonalarında ara məsafənin
sazlanmasının təyini
Dartıcı cihazın zonalarında qismən
dartılmanın təyini
Dartıcı cihazın sıxıcı valiklərinə
düşən yükün təyini
Dartıcı cihazın ara zonalarında
sürtünmə qüvvəsi sahəsinin təyini
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
426
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
uzunluqları nəzərə alınmaqla ara məsafəsi təyni olunduğu zamanı nəzarət olunan və düzləndirilən
aktiv liflərin sayı 50% - ə qədər artır və aşağıdakı kimi yazılır:
2
şt
l
R
,
burada l
şt
– emal olunan qarışıqda liflərin ştapel uzunluğu; 2
- əmsaldır.
Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, valik silindrlə nöqtələr üzrə deyil, 4 – 7 mm–i təşkil edən
toxunma xətti üzrə qarşılıqlı təsirdə olur.
Lifin əsas xassələrindən biri onun nazikliyidir. Lif nə qədər nazik olarsa, bu və digər xətti sıxlıqlı
ipliyin en kəsiyində bir o qədər çox sayda nazik lif olar. Buraxılışdakı məhsulun sıxlığı aşağıdakı kimi
təyin olunur:
V
m
,
burada m – nümunənin kütləsi;
c
l
H
S
V
- tədqiq olunan kəsiyin həcmi;
l
S - nümunənin en kəsiyinin
sahəsi;
c
H - kəsiyin hündürlüyüdür.
Nazik liflərin sayı artan zaman onların arasında toxunma sahəsinin böyüməsi hesabına ipliyin
möhkəmliyi də artır
m
V
K
S
v
5
5
.
1
3
5
10
31
10
31
.
Dartıcı cihazın sonrakı yükləmə parametrindən biri dartılma zonalarında yerinə yetirilən
dartımdır. Dartıcı cihazlarda iki yaxud çox yerli dartım həyata keçirilir. Dartılan məhsul dartıcı cihazın
daxilindən keçərkən bir yerli dartım zonasından digər zonaya keçdikcə onun dartılma zonalarının
arasında sıxılıb qalmır. Belə hallarda ümumi dartımın paylanması adətən elə yerinə yetirilir ki,
prosesin gedişində yerli dartım artır.
n saylı yerli dartımın axırıncı dartımı belə təyin olunur
n
n
E
E
n
)
1
(
;
k
k
E
E
E
E
k
k
)
1
(
2
1
.
Dartıcı cihazın sonrakı yükləmə parametri onun sıxıcı valikinə verilən yükün həddidir. Yuxarıda
qeyd edildiyi kimi, dartıcı cihazın sıxıcı valikə verilən yük əsas amillərdan biridir və məhsulun
keyfiyyət xarakteristikasını təyin edir. Valikə verilən yükün optimal həddinin təyini dartılma
prosesinin normal gedişi üçün böyük əhəmiyyət kəsb etməklə bərabər valikin elastik örtüyünün işləmə
dövrünü artırır.
Beləliklə, dartıcı cihazlarda dartıcı cütlər arasındakı sürtünmə qüvvəsinin sahəsi ən vacib
amillərdən biridir. Dartılma sahəsinin müxtəlif kəsiklərində sürtünmə qüvvəsi sahəsinin gərginliyinin
və həddinin dəyişməsi xarakterindən dartıcı cihazda liflərin hərəkəti və məhsulun dartılmasından
yaranan qeyri-bərabərliyi asılıdır. Üzən liflərin miqdarının azaldılması üçün məhsulun hərəkət
istiqaməti üzrə sürtünmə qüvvəsi sahəsinin gərginliyinin bərabər ölçüdə azalması vacibdir. Belə
ki,dartılma prosesinin tədqiqi zamanı əsas diqqəti lif və cihazın qarşılıqlı təsirinə, yəni dartılma
prosesinə təsir edən qüvvələrin öyrənilməsinə ayırmaq lazımdır.
Dostları ilə paylaş: |