62
Deviant harakterlarning asosiy sabablari:
Bolalar, o’smirlar va umuman bazi jamiyat a’zolarining jamiyat tan olgan me’yorlarga
zid keluvchi xatti — harakatlarni namoyon etishi — bu birdaniga, o’z —o’zidan bo’ladigan
hodisa emas. Yani o’sha insonlarning shunday yo’l titishiga nimadir sabab bo’ladi. Ya’ni har bir
fazilat o’z tarixiga ega. Insonning rivojlanishi bir —biri bilan uzviy bog’liq
boltan turli xil
faktorlarga borlik: irsiy, muhit, tarbiya, iisonning shaxsiy amaliy faoliyati va h.k
1.
Biologik
faktorlar,
ya’ni
bolalarning
ijtimoiy
hayotga
moslashuvini
murakkablashtiruvchi nohush fo’ziologik va anatomik holatlar: Ularga:
•
genetik (ita aqli zayflar, kirlar, karlar va h.k),
•
psixofo’ziologik (ya’ni inson organo’zmiga salbiy ta’sir ko’rsatuvchi, somatik
harakatlarni, allergiyalar va toksik kasalliklarni vujudga keltiruvchi
turli xil ziddiyatlar,
kimyoviy moddalar, energiyalar va h.k),
•
fiziologik (atro`ldagilarda noshush kayfiyat uyg’otuvchi tashqi qiyofa, tilning
dudukligi va h.k).
2.
Psixologik faktorlar, ya’ni insondagi psixopotologik yoki aktsentuant (haddan
tashqari) holatlar. Bu faktorlar asab kasalliklari (psixopatiya, nevrasteniya kabi kasalliklardir).
3.
Ijtimoiy—pedagogik faktorlar, ya’ni bolalik
davridan boshlab maktab, oila va
jamoatchilik tarbiyasidagi nuqsonlar.
4.
Ijtimoiy —
iqtisodiy faktorlar, ya’ni bu jamiyatdagi ijtimoiy tengsizlikdir:
jamiyatning boylar va kambag’allar deb ajratilishi, xalqning ma’lum
qismining qashshoqlanib
qolishi, oylik maoshining kamligi, shirinso’zlik, inflyatsiya va h.k.
5.
Ma`naviy— axloqiy
faktorlar.
Ularga birinchidan, jamiyatdagi ma`naviy
qadriyatlarning qadrso’zlanishi, insonlarning ma`naviy qashshoqlanishi kirsa,
ikkinchidan,
muayyan jamiyatning undagi ro’y berayotgan deviant harakatlarga befarqlik, loqaydlik kiradi.
Dostları ilə paylaş: 
