Vergi məbləğinin gəlirdən asılı olduğunu və ÜMM sürətlə artdıqda vergilər
hesabına daxilolmaların artdığını görərik. Bu isə əhalinin alıcılıq qabiliyyətinin
azalmasına, iqtisadi artımın ləngiməsinə səbəb olur. Əksinə, azalma dövründə
halinin alıcılıq qabiliyyətinin artması prosesi gedir ki, bu da səmərəli tələbin
52
nflyasiyanın artdığı dövrdə, mütərəqqi vergiqoyma dərəcələrinin müəyyən edilməsi
alıcılıq qabiliyyətinin azalmasına, iqtisadi artımın ləngidiyi dövrdə isə əksinə, alıcılıq
qabiliyyətindəki azalmaların qarşısının alınmasına kömək edir. qtisadi sabitlik
baxımından bunların hər ikisi də zəruridir. qtisadi yüksəliş dövründə vergilər
hesabına daxilolmaların artması, büdcə kəsirinin azaldılması və ya ləğv olunması
nəticə etibarı ilə büdcənin imkanlarının artması və inflyasiyanın azaldılması meylinin
güclənməsinə şərait yaradır.
Büdcənin ən mühüm problemlərindən biri onun balanslaşdırılması və büdcə
kəsirinin maliyyələşdirilməsi üsulunun seçilməsidir. Büdcə kəsirinin maliyyə-
ləşdirilməsi probleminin tədqiq olunmasına Amerika alimi C.Tobinin xidmətləri
böyükdür. O sübut etmişdir ki, müəssisə və təşkilatlarda pul dövriyyəsinin idarəedil-
məsi və iqtisadiyyata investisiya qoyuluşunun xarakteri büdcə kəsirinin maliyyəşmə
şə
rtlərindən asılıdır.
Sosial ödəmələr, əhalinin aztəminatlı hissəsinin müdafiəsi proqramları və
sairələr də sabitləşdirici amillərə aiddir. Çünki bunlar istehsalın həcmi azaldığı
dövrdə ümumi tələbin kəskin surətdə aşağı düşməsinin qarşısının alınmasında
müsbət rol oynaya bilər.
Dostları ilə paylaş: