Microsoft Word Баходир лотинча тузатилган doc

-
223
-
kerak.Nishonni balanlikda joylashgani pastdan: 3 yoshar bola 
uchun -1m, 4yoshar - 1m 20sm, 5 yoshar - 1m 50sm, 6 yoshar 
- 2m, 7yoshar - 2m 20sm. Otish qulay bo‘lgan qo‘l bilan 
bajariladi. Sinovga 6 ta urinish belgilangan, eng yaxshisi qayd 
etiladi. 
Arqon bilan sakrash. Bola arqonni ikkala qo‘lida ushlab, 
arqonga oyog‘i tegmasdan, muvozanatni yo‘qotmasdan 
bajarishi lozim, shu talablar bajarilsa to‘g‘ri sakrashlar soni 
xisobga olinadi. Sinov 3 urinishda bajariladi. Test 5-7 yashar 
bolalar uchun mo‘ljallangan. Test uchun kerakli anjomlar: 
sakrash uchun arqon. 
Egiluvchanlikni aniqlash sinovlari. 
Gavdani oldinga egish. Bola skameyka ustida tik turib, 
oldinga qarab, tizzalarini bo‘lmasdan oxirigacha egiladi va shu 
xolatda 2 sek. turib beradi. Skameykaning chetida oyoq bilan 
bir chiziqda lineyka o‘rnatiladi, bola 0 rakmidan pastroq 
egilasa Q ko‘rsatkichi qo‘yiladi, aksincha bo‘lganda – 
ko‘rsatgichi. Kerakli anjomlar: Gimnastik skameyka, vertikal 
o‘lchash 
shkalasi. 
Test 
3-7 
yoshar 
bolalar 
uchun 
mo‘ljallangan. 
Psixofizik ko‘rsatkichlarni o‘sishini aniqlash sinovi. 
Ushbu ko‘rsatkichlarni aniqlash uchun biz V.I. Usachyov 
formulasini taklif etamiz: taqdim etilgan sinovlar va 
diagnostik metodika: 1) bolalar psixomotor rivojlanishining 
xar xil tomonlarini baxolash uchun; 2) motorik va jismoniy 
rivojlanish dinamikasini ko‘rish, koordinatsion mexanizmlarni 
o‘rnatish va jarayonlarini boshqarish; 3) ushbu vazifalarni 
maktabgacha ta’lim muassasalarida amaliyotda qo‘llash uchun 
xizmat qiladi. 

---

-
224
-
ASAB JARAYONLARINING BALOG‘AT
DARAJASINI ANIQLASH 
Asab jarayonlarining balog‘at darajasini aniqlash uchun bir 
nechta usul bor. Eng keng tarqalagani – tepping test. Qog‘oz 
varaqasi 6ta teng qismga bo‘linadi va ularga raqam quyidagi 
tartibda qo‘yib chiqiladi: 
1 2 3 
6 5 4 
Birinchi to‘rt burchakdan ikkinchisiga qarab ketma ketlik 
bilan amalga oshiriladi. Vazifaning maqsadi xar bir 
to‘rtburchakga maksimal tezlikda nuqtachalar chizib qo‘yish. 
Xarakat tarbiyachining buyrug‘i bilan boshlanadi va to‘xtatiladi. 
Sinov 10 sek. davom etiladi. Ushbu vazifaning natijalari asab 
tizimining balog‘ati haqida xulosa chiqarish uchun kerak 
(bolaning 
kuchi, 
chidamliligi, 
ishchanligi) 
1-chi 
to‘rtburchakdagi nuqtachalar miqdori asab jarayonlarining 
yuqori surati haqida dalolat beradi; boshlang‘ich temp qanchalik 
yuqori saqlanib qolinsa, asab jarayonlari shunchalik kuchli 
xisoblanadi va chidamli bo‘ladi. Bola shu tempni saqlab qolgan 
holda uni oshirsa, bu xolat asab tizimining balog‘ati haqida 
dalolat beradi. 1, 3, 5, to‘rtburchaklarda - maksimal temp, 2, 4, 6 
larda esa – o‘rta me’yordagi temp saqlansa, bu holat asab 
jarayonlarida bir biriga o‘tish haqida dalolat beradi. 
Tepping sinov natijalari nafaqat asab tizimining rivojlanishi 
haqida, balki bolaning tipologik xarakteristikasini haqida ham 
ma’lumot beradi. Tempni bir me’yorda saqlash va kuchaytirish 
kuchli 
asab 
tizimi 
ahvoli 
haqida 
dalolat 
beradi, 
to‘rtburchaklarda nuqtachalar kamligi, tempning past surati asab 
tizimining kuchsizsligi haqida dalolat. 
Miya asab tizimining yetilish darajasi, asab jarayonlarining 

---