Microsoft Word Diloromxon oya tayyor. Д. Ас?арова

Ko‘rsatmali ishlar: 
- ishning bu turi ko‘rgazmalar uyushtirish, bоlalarning ishlarini namоyish qilish, 
оchiq eshiklar kuni, оta-оnalar burchagi, оta-оnalar uchun kutubxоnalar tashkil 
qilish.
- bоlaning оilasini bоrib ko‘rish va оila a’zоlari bilan yaqindan tanishish. 
- ota-оnalar pedagоgik ta’lim berish va boshqalarni ko‘rsatish mumkin. 
Xulоsa qilib, bоlalar maktab ta’limiga tayyorgarligiga ta’sir etuvchi оmillar 
haqida gapirar ekanmiz, maktabgacha ta`lim yoshidagi bоlalarni оilada tarbiyaning 
оta-оnalar bilan hamkоrlikda, bundan keyin yanada takоmillashtirish 
yo‘llarini izlab tоpilsa maqsadga muvofiq bo‘lar edi. Оilaviy tarbiyaning ijtimоiy 
tarbiya bilan aloqasini mustahkamlashda maktabgacha ta`lim tashkiloti 
xоdimlarining, pedagоgik оlimlarning, bu sohada ilmiy ish оlib bоruvchi tadqiqоtchi 
va metоdistlarning o‘rni juda ham kattadir.
Maktabgacha ta’lim tashkiloti tarbiyachilarining oila bilan olib boradigan ish 
mazmuniga quyidagilar kiradi:

bola tarbiyasi, oilani mustahkamlash, onalik va bolalikni himoya qilish 
bo‘yicha maktabgacha ta’lim tashkilotida amalga oshirila
yotgan ishlarning 
mazmuni bilan tanishtirib borish; 

ota-onalarga o‘z farzandlarining tarbiyasi uchun davlat va jamiyat oldida 
javobgar ekanliklarini tushuntirib borish; 

ota-onalarni bola tarbiyasi uchun zarur bo‘lgan bilim, malakalardan xabardor 
qilish (bolalarning 
yosh, anatomik-fiziologik va ruhiy xususiyatlari, ularni oilada 
tarbiyalashning mazmuni, metodi, shart-sharoitlari bilan tanishtirish); 

bola tarbiyasida oila bilan hamjihatlik, bolani to‘g‘ri tarbiyalashni nazorat 
qilib borish, oila tarbiyasining eng yaxshi namunalarini o‘rganish va 
ommalashtirish. Bola maktabgacha ta’lim tashkilotida egallagan eng yaxshi 

---

100 
fazilatlarni oila sharoitida davom ettirib, oilada egallagan eng yaxshi fazilatlarni 
esa bolalar maktabgacha ta’lim tashkilotida qo‘llansa, istalgan ijobiy natijalarga 
erishish mumkin. Tarbiyachilar oila tarbiyasiga doir tajribalaridagi ijobiy ishlarni 
ko‘ribgina qolmay, balki uni qo‘llab-quvvatlash vash u asosida ota-onalar 
e’tiborini bola tarbiyasida hali hal etilmagan vazifalarga qaratishlari lozim. 
Yuqoridagi ishlarni rejalashtirish, tashkil etish va ularga rahbarlik qilishda mudira 
javobgar shaxs hisoblanadi. Ota-onalar bilan ishlash bo‘yicha yillik reja tuziladi. 
Bu reja pedagogik kengashda muhokama qilinadi. Rejada umumiy va guruhiy 
majlislar, ota-onalar uchun ochiq eshik kunlari, suhbat va maslahatlar, otaliq 
tashkilotlarida ko‘rgazmalar tashkil etish va konsertlar qo‘yib berish, shuningdek 
bu tadbirlarni o‘tkazish vaqtlari va unga ma’sul bo‘lgan shaxslar belgilanadi. Ota-
onalar bilan olib boriladigan ishlarning mavzulari va mazmuni tarbiyachi, 
metodistning rejasida va tarbiyachining kalendar rejasida aks etadi. Ota-onalar 
bilan ishlash bo‘yicha juda ko‘p ishlarni tarbiyachi – pedagog amalga oishiradi, 
chunki u bola tarbiyasida yuz bera
yotgan o‘zgarishlarni hammadan ko‘proq 
ko‘radi va bolalar hayoti bilan yaqindan tanish bo‘ladi. U ota-onalarga bolalar 
tarbiyasida nimalarga ko‘proq e’tibor berish kerakligi, ularni maktab ta’limiga 
tayyorlash, sog‘lig‘ini saqlash, ovqati va kun tartibini to‘g‘ri tashkil etish va 
boshqalar sohasida tavsiyalar berib boradi. Bolalar maktabgacha ta’lim tashkiloti 
va oila o‘rtasida hamkorlik o‘rnatishda mudira, pedagoglar jamoasi va ota-onalar 
birgalikda faol ishtirok etishlari lozim. Shundagina bola tarbiyasida kutilgan 
natijalarga erishish mumkin. Ota-onalar bilan ishlashda quyidagi alohida ish 
shakllaridan foydalaniladi: suhbatlar, maslahatlar, oilalarga borish, ayrim ota-
onalarni maktabgacha ta’lim tashkilotiga taklif etish, alohida esdaliklar va ko‘chma 
papkalardan foydalanish. Bolaning uyiga borishdan ko‘zlangan maqsad – oila 
sharoiti, bolaning oiladagi xulqi, qiziqishlari, ota-onasi va oila a’zolari bilan 
tanishish, shuningdek, ota-onalarni bola tarbiyasining samarali usullari bilan 
tanishtirish va oilaning bola tarbiyasidagi ijobiy tajribalarni o‘rganib, 
ommalashtirishdir. Tarbiyachi bolaning uyiga tekshiruvchi sifatida emas, balki 
do‘st, bola tarbiyasidek murakkab ishda 
yordam beruvchi sifatida borishi, oila 
a’zolari bilan nazokat va xushmuomalalik bilan munosabatda bo‘lishi kerak. 
Tarbiyachi har bir oilaga har gal borishidan avval o‘z oldiga aniq maqsad qo‘yishi, 
qaysi mavzuda suhbatlashishini oldindan belgilab olishi lozim. Ota-onalarga 
beriladigan savollar puxta o‘ylangan bo‘lishi kerak. Suhbat shunday tuzilishi 
kerakki, tarbiyachi bilan ota-ona bir-birlarini yaxshi tushunishlari, ular o‘rtasida 
ishonchli aloqa o‘rnatilishi darkor. Oilaga borishdan oldin tarbiyachi shu oila 
to‘g‘risida (ota-onalarning fe’latvori, oilaviy munosabatlar, bolaning rivojlanish 
darajasi) to‘g‘risida ma’lum tasavvurlarga ega bo‘lishi kerak. Tarbiyachi ota-onalar 
hurmati va ishonchini qozonmoq uchun avval ota-onalarga bolaning ijobiy 

---

101 
fazilatlari to‘g‘risida fikr, mulohazalarini bilib oladi va bolaning uyidagi hayotini 
qanday tashkil etish kerakligi, unga nimalarni o‘qib va hikoya qilib berish 
mumkinligi, bolaning kun tartibi, uni oila mehnatida qatnashtirish, kattalarga 
hurmat ruhida tarbiyalash kabi ta’lim - tarbiya ishlari mazmuni va usullari bo‘yicha 
tavsiyalar beradi. Albatta, tarbiyachining oila bilan olib boradigan ishida bolaning 
yoshi, imkoniyatlari, o‘ziga xos xususiyatlari e’tiborga olinadi. Tarbiyachining 
ota-onalarga beradigan tavsiya va maslahatlari ishonarli bo‘lishi uchun ota-onalar 
yoki oilaning boshqa a’zolari maktabgacha ta’lim tashkilotiga taklif qilinadi. 
Bunda ota-onalar bolaning navbatchilik vazifasini qanday bajara
yotganini yoki 
sayrga chiqishdan avval u qanday kiyina
yotganini ko‘radilar va bolalarning uquv 
va imkoniyatlariga ishonch hosil qiladilar. Oilaga borishning maqsad va mazmuni 
tarbiyachining rejasi va hisobotida, kundalik daftarida aks ettirilishi kerak. 
Tarbiyachi har bir bolaning oilasiga yiligi kamida 2 marta borishi kerak. Ota-
onalar bilan olib boriladigan ishlarning mazmuni rang-barang bo‘lib, unda 
ayrim masalalar birgalikda muhokama qilinishni taqozo etadi. Masalan: bolalarni 
tarbiyalashda oilaning roli, ota-onalarning vazifasi to‘g‘risidagi qonunlar, bolalarni 
maktabga tayyorlash haqida; maktabgacha ta`lim tashkilotlarining yillik ish rejasi 
to‘g‘risida; ota-onalar jamoatchiligining ishi haqidagi masalalar shular 
jumlasidandir. Bu masalalarni jamoa bo‘lib muhokama qilish uchun ota-onalarning 
guruhi va umumiy majlislari, maslahatlar, konferensiyalar, ota-onalar kechalari 
kabi ish shakllari jamoa ish shakllariga kiradi.