Microsoft Word Düzeltilmis tez
Yüklə 0,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
3.6.1.1. Gelir Vergisi Gelir vergisi mükellefi, geliri elde eden gerçek kişilerdir. Vergi kural olarak, vergi mükellefinin beyanına göre tarh edilir. Ticarî kazançlar, ziraî kazançlar, ücretler, serbest meslek kazançları, gayrimenkul sermaye iratları, menkul sermaye iratları, diğer kazanç ve iratlar olmak üzere gelir yedi farklı unsur üzerinden belirlenir. Tüm kazanç ve iratlar vergi beyannameleri ile bildirilirken çeşitli koşullar altında beyannameye dâhil edilmeyen kazançlarda mevcuttur. Gelir vergisi tarifesi artan oranlı bir tarife tipi olup, Gelir Vergisi Kanununun 103. maddesinde yer alan vergi tarifesine göre, %15, %20, %27 ve %35 olmak üzere artan oran üzerinden hesaplanmaktadır. Gelir vergisini hesaplamada kullanılan oranlar bakanlar kurulu kararı ile her sene için yeniden güncellenmektedir. Sigortacılık ile ilgili Gelir Vergisi Kanunu hükümleri özellikle vergi tevkifatı ve sigorta aracılarının ve sigortalıların vergilendirilmesinde uygulama alanı bulmaktadır. Sigorta şirketleri, gelir vergisi kanununun 94. maddesine göre; Çalıştırdıkları personele yapılan ödemelerden, serbest meslek erbaplarına yapılan ödemelerden, GVK’nın 70. maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı 88 yapılan ödemelerden, GVK’nın 94/6.maddesine göre dağıtılan kar paylarından, sigorta eksperlerine ödenen ücretlerden gelir vergisi tevkifatı yapmak zorundadırlar. GVK’nın 75. maddesi 2. fıkrasına aşağıdaki 15 numaralı bent eklenerek, emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından yapılan bu ödemeler de menkul sermaye iradı sayılmıştır. Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından; • On yıl süreyle prim, aidat veya katkı payı ödemeden ayrılanlara yapılan ödemeler (94 üncü maddeye göre %15 tevkifat) • On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile diğer sandık ve sigortalardan on yıl süreyle prim veya aidat ödeyenlere ve vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler (94 üncü maddeye göre %10 tevkifat) • Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler (94 üncü maddeye göre %5 tevkifat) Kanunun 89. maddesinde ise, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden yapılabilecek indirimler sayılmıştır. Buna göre, beyan edilen gelirin % 10’unu (bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta primleri için beyan edilen gelirin %5’ini) ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları indirilebilir (Sigortanın Türkiye'de kain ve merkezi Türkiye'de bulunan bir sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması, prim ve katkı tutarlarının gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması ve ücret geliri elde edenlerin ücretlerinin safi tutarlarının hesaplanması sırasında ayrıca indirilmemiş bulunması şartıyla, eşlerin ve çocukların ayrı beyanname vermeleri halinde, bunlara ait prim ve katkı payları kendi gelirlerinden indirilir). |